Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861–1862): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
dr |
dr |
||
Linia 1:
[[Plik:Bivouac of
'''Stan wojenny w Polsce 1861''' – [[stan wojenny]] wprowadzony 14 października 1861 na terenie [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]] na rozkaz cesarza Rosji [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II]] przez [[Namiestnik (Królestwo Polskie)|namiestnika rosyjskiego]] gen. [[Karol Lambert|Karola Lamberta]].
Linia 9:
Stanowiące powód wprowadzenia stanu wojennego manifestacje narodowe trwały od czerwca 1860, to jest od pogrzebu [[Katarzyna Antonina Sowińska|wdowy po generale Sowińskim]] (legendarnym obrońcy miasta z 1831). Decyzją [[Namiestnik (Królestwo Polskie)|namiestnika]] [[Michaił Gorczakow|Gorczakowa]] wojsko i żandarmeria nie interweniowały w ich przebieg do 25 lutego 1861 (rocznicy [[Bitwa o Olszynkę Grochowską|bitwy grochowskiej]]), kiedy pod kościół przy [[Ulica Freta w Warszawie|ul. Freta]] przywieziono w wozie ze śmieciami chorągwie z Orłem i Pogonią. Zebrany tłum rozproszyli konni żandarmi, aresztując 30 osób.
Dwa dni później w kolejnej manifestanci żądano uwolnienia aresztowanych 25 lutego, reform oraz gwarancji [[Prawa obywatelskie|praw obywatelskich]]. Na warszawskim [[Stare Miasto w Warszawie|Starym Mieście]] manifestacja zamieniła się w procesję, a na [[Ulica Krakowskie Przedmieście w Warszawie|Krakowskim Przedmieściu]] od salwy oddanej przez kozaków do manifestantów zginęło pięć osób. Zdeprymowany Gorczakow, z obawy, że kolejne starcia mogą przerodzić się w otwarte walki, wycofał wojsko z ulic i zgodził się, by powołana w nocy z 27 na 28 lutego [[Delegacja Miejska]] wystosowała w imieniu społeczeństwa polskiego adres do cesarza. Listu, pod którym podpisały się najznamienitsze osobistości Królestwa, monarcha przyjąć nie chciał. Gorczakow dostrzegając niebezpieczeństwo wybuchu powstania, zataił fakt odrzucenia adresu, zgodził się na manifestacyjny pogrzeb ofiar starć lutowych, wycofał policję i wojsko z ulic, pilnowanie porządku powierzając straży obywatelskiej.
[[Plik:Commemorative plaque of Polish civilians killed by Russian Army in Warsaw in 1861.PNG|thumb|Plakietka upamiętniająca masakry w Warszawie w 1861]]
8 kwietnia 1861, w wyniku [[Masakry w Warszawie 1861|ostrzelania przez Rosjan]] uczestników demonstracji przeciw rozwiązaniu [[Towarzystwo Rolnicze w Królestwie Polskim|Towarzystwa Rolniczego]], na [[Plac Zamkowy w Warszawie|placu Zamkowym]] w Warszawie zginęło ponad 100 osób, a około 200 zostało rannych<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Klubówna |imię=Anna |autor link= |nazwisko2=Stępieniowa |imię2=Jadwiga |tytuł=W naszej Ojczyźnie |wydawca=Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza |miejsce=Warszawa|rok=1971|id= |isbn= |strony=335-336}}</ref>. [[Aleksander Wielopolski]], skłonny początkowo do poparcia siłowych prób stłumienia polskiego ruchu narodowego, poróżnił się z agresywnymi wobec Polaków władzami rosyjskimi w [[Warszawa|Warszawie]], złożył dymisję i wyjechał w 1861 do [[Petersburg]]a. Tam zdobył przychylność dworu dla swoich poglądów, przekonując, że tylko ustępstwa wobec Polaków mogą uspokoić wrzącą sytuację w Królestwie.
Po śmierci Gorczakowa nowym namiestnikiem został [[Nikołaj Suchozanet]], którego z kolei zastąpił [[Karol Lambert]]. Próbował on negocjacji z [[Stronnictwo białych|Białymi]], zezwalając Polakom na patriotyczne śpiewy i demonstracje. Otoczenie Lamberta – zwłaszcza wojskowy generał-gubernator warszawski (od sierpnia 1861) [[Aleksandr Gerstenzweig|Aleksandr Daniłowicz Gerstenzweig]], wyrzucało namiestnikowi zbytnią łagodność i pobłażliwość względem Polaków. Zbliżał się 15 października – rocznica śmierci Tadeusza Kościuszki. Spodziewano się potężnych wystąpień, co w połączeniu z panującym w Królestwie Polskim napięciem spowodowało podjęcie przez cara decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Krzywobłocka |imię=Bożena |autor link= |nazwisko2= |imię2= |tytuł=O mieszkańcach Zamku Warszawskiego |wydawca=PWN |miejsce=Warszawa|rok=1986|id= |isbn=83-01-06546-X |strony=285-286}}</ref>.
| |||