Zgład: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
rozbudowanie artykułu, źródła/przypisy |
|||
Linia 1:
'''Zgład metalograficzny''' w [[metaloznawstwo|metaloznawstwie]] jest to pobrana skośnie, poprzecznie lub podłużnie względem osi materiału i odpowiednio przygotowana próbka do badań mikroskopowych
W cyklu przygotowań wyróżnia się:
*wycinanie,
*[[inkludowanie]] (wykonywane zależnie od właściwości próbki)
*[[szlifowanie]],
*[[polerowanie]],
*trawienie
== Opis etapów przygotowywania zgładu ==
=== Pobranie próbki ===
Próbki do badań mikroskopowych pobiera się z miejsc, w których zaobserwowano pęknięcia, podejrzewa się wady materiału lub w których doszło do zniszczeń elementów konstrukcyjnych maszyn. Nie można dopuścić do lokalnego przegrzania próbki, bo mogłoby to zmienić miejscową strukturę materiału (i w konsekwencji zafałszować wyniki badań). W zależności od kierunku wycinania próbki wyróżniamy zgłady: podłużne, poprzeczne i ukośne. Przy wybieraniu miejsca i techniki pobierania należy uwzględnić m. in. budowę i warunki eksploatacji maszyny oraz technologię wytworzenia elementu. Optymalna powierzchnia próbki to 1-3 cm<sup>2</sup>.
=== Inkludowanie ===
Polega na zatopieniu próbki w [[Żywice polimerowe|żywicy]]. Ma to na celu poprawę ostrości obrazu przy krawędziach próbki, szczególnie przy dużym powiększeniu. Inkludowaniu poddaje się próbki: o nieregularnych kształtach, małe (o powierzchni poniżej 1 cm<sup>2</sup>), z materiałów poddanych wcześniej powierzchniowej obróbce cieplnej lub pokrytych powłokami ochronnymi. W przypadku próbek [[Termoutwardzalne|tworzyw termoutwardzalnych]], w celu uniknięcia ich przegrzania, stosuje się żywice [[Chemoutwardzalność|chemoutwardzalne]].
=== Szlifowanie i polerowanie ===
Próbkę szlifuje się najpierw na [[Tarcza szlifierska|tarczach szlifierskich]], które trzeba wtedy bardzo intensywnie chłodzić. Następnie używa się [[Papier ścierny|papieru ściernego]]. Przy zmianie gradacji ziarna z większej na mniejszą należy zmienić kierunek szlifowania o 90°. Potem, w celu uzyskania zwierciadlanej powierzchni, próbkę poleruje się mechanicznie lub [[Elektroliza|elektrolitycznie]]. Polerowanie mechaniczne wykonuje się za pomocą obrotowych tarcz obciągniętych [[Filc|filcem]] zwilżonym zawiesiną [[Tlenki|tlenków]] [[Glin|glinu]] lub [[Żelazo|żelaza]]. Należy to wykonywać ostrożnie, ponieważ nacisk (zwłaszcza w przypadku metali o małej [[Twardość|twardości]]) może odkształcić próbkę. Ten problem nie istnieje w przypadku polerowania elektrolitycznego. Jednak dobranie odpowiednich parametrów ([[Napięcie elektryczne|napięcie]], [[Gęstość prądu elektrycznego|gęstość prądu]], itd.) wymaga wielu prób, dlatego ta metoda jest najbardziej opłacalna przy badaniu wielu próbek o podobnym składzie chemicznym i strukturze.
=== Trawienie ===
Stosuje się je w celu ujawnienia struktury stopów. Może być wykonywane chemicznie lub elektrolitycznie. W tym procesie wykorzystuje się różnice w tempie rozpuszczania się poszczególnych [[Faza termodynamiczna|faz]] lub ich barwienie w wyniku [[Utlenianie|utleniania]]. Parametry, takie jak skład chemiczny odczynnika, czas trawienia czy temperaturę dobiera się w zależności od celu badania.
Jeśli celem badania jest ustalenie rodzaju, ułożenia, liczby tzw. [[Wtrącenia niemetaliczne|wtrąceń niemetalicznych]] w stali albo wydzieleń grafitu w żeliwie lub zastosowano polerowanie elektrolityczne z obniżeniem napięcia pod koniec procesu, ten etap jest pomijany.
== Bibliografia ==
„Ćwiczenia laboratoryjne z metaloznawstwa” pod redakcją Jana Marciniaka; Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, 1998 r., str. 129-135
[[Kategoria:Metaloznawstwo]]
| |||