Grupy krwi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 50247945 autora Wrotekiusz: wystarczyło udokładnić link; +drobne redakcyjne
Wipur (dyskusja | edycje)
m różne poprawki
Linia 1:
[[Plik:Blood donation - photo of arm.jpg|thumb|Pobieranie krwi od [[krwiodawstwo|krwiodawcy]]]]
'''Grupy krwi''' – zestawy [[antygen]]ów, obecnych na powierzchni [[erytrocyt|krwinek czerwonych]]. W zależności od układu grupowego brane są pod uwagę różne zestawy antygenów. Niezgodność w obrębie układu grupowego wiąże się z reakcją odpornościową organizmu, polegającą na wytworzeniu [[przeciwciało|przeciwciał]] skierowanych przeciwko nieprawidłowym antygenom, obecnym na [[erytrocyt]]ach. W ramach tego samego gatunku może istnieć wiele układów grupowych krwinek czerwonych. Zachowanie zasad zgodności w obrębie układów grupowych krwi jest istotne podczas [[Transfuzja krwi|transfuzji krwi]], [[Przeszczepianie narządów|przeszczepianiuprzeszczepiania narządów]], narządówa oraztakże w ciąży dla uniknięcia [[Choroba hemolityczna noworodka|ciążychoroby hemolitycznej]].
 
== Układy grupowe krwi ==
Linia 90:
| Yt
| YT
| enzym – acetylocholinesterazaacetylocholinoesteraza
| 2
| ''ACHE''
Linia 118:
| Colton
| CO
| białko – [[akwaporyny|akwaporyna]]
| 3
| ''AQP1''
Linia 245:
=== Układ AB0 ===
==== Historia ====
Odkrycia grup krwi dokonał austriacki uczony [[Karl Landsteiner]] w [[1901 ]]roku<ref name="Schwarz-2003">{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo | nazwisko = Schwarz | imię = HP. | nazwisko2 = Dorner | imię2 = F. | nazwisko3 = Landsteiner | imię3 = K. | tytuł = Karl Landsteiner and his major contributions to haematology | czasopismo = Br J Haematol | wolumin = 121 | numer = 4 | strony = 556–565 | rok = 2003 | doi = 10.1046/j.1365-2141.2003.04295.x | pmid = 12752096}}</ref>. Natomiast [[Ludwik Hirszfeld]] wraz z Emilem von Dungernem stworzył podstawy nauki o grupach krwi, wprowadzając ich oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0, co następnie w 1928 roku przyjęto na całym świecie. Równocześnie pierwszy zajmował się dziedziczeniem zróżnicowania grupowego krwi, co wykorzystał do wykluczania niepewnego ojcostwa.
 
==== Budowa ====
Linia 301:
* antygen e – genotyp ee.
 
Najistotniejszym i najbardziej immunogennym w tym układzie jest '''[[antygen D]]'''. Z tego powodu osoba, która ma na powierzchni erytrocytów antygen D, określa się mianem '''Rh+''', bez względu na obecność pozostałych antygenów tego układu. U ok. 20% osób erytrocyty nie reagują z surowicą anty-D. Takie osoby określa się mianem '''Rh−'''. Przeciwciała anty-Rh są przeważnie w klasie [[Immunoglobuliny G|IgG]] i w przeciwieństwie do przeciwciał anty-AB0, zostają zsyntezowane dopiero w wyniku kontaktu z antygenem Rh w czasie ciąży ([[Choroba hemolityczna noworodka|konflikt serologiczny]]) lub po [[Transfuzja krwi|transfuzji]] krwi niezgodnej w ramach układu Rh. Wytworzenie przeciwciał w klasie IgG wymaga czasu, więc reakcja odpornościowa zachodzi znacznie '''później,''' niż w przypadku niezgodności w układzie AB0. Z tego powodu konflikt serologiczny dotyczy najczęściej dopiero następnej [[ciąża|ciąży]].
{{osobny artykuł|Konflikt serologiczny}}
 
==== Słaby antygen D ====
Linia 349 ⟶ 348:
* przetaczana krew musi być zgodna w układzie AB0 i antygenie D układu Rh
* przed przetoczeniem wykonuje się [[Próba krzyżowa|próbę krzyżową]]. Podczas próby, sprawdza się, czy zachodzi [[aglutynacja]] między erytrocytami dawcy a surowicą biorcy oraz surowicą dawcy, a erytrocytami biorcy (eliminuje to błędy w określeniu grupy i [[Choroba hemolityczna noworodka|konflikt serologiczny]] u osób z grupą „[[Fenomen bombajski|Bombay]]”)
* u osób, u których wystąpił kiedyś [[Choroba hemolityczna noworodka|konflikt serologiczny]], dobiera się również krew w pozostałych 4czterech podstawowych antygenach układu Rh i zgodną w antygenie K układu Kell
* w bardzo rzadkich przypadkach powstaje konflikt na tle niezgodności w układzie: MNSs – antygeny S i U, Kidd – antygen Ik, Kell – antygen K
 
Linia 557 ⟶ 556:
| style="text-align: center" | 7
|}
 
== Zobacz też ==
* [[Choroba hemolityczna noworodka|konflikt serologiczny]]
 
== Uwagi ==