Mitochondrialna Ewa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Sprzątam Szablon:Cytuj
isotna zmiana - cytowany artykuł z Nature mówi, że gdyby założyć.... to ostatni wspólny przodek żył 5000 tys. lat temu. Zmiana bardzo istotna dla interpretacji antropologicznej i kulturowej
Linia 1:
'''Mitochondrialna Ewa''' – we współczesnej [[genetyka|genetyce]] [[hipoteza]] o istnieniu kobiety, od której pochodzą [[Człowiek rozumny|współcześni ludzie]], która prawdopodobnie żyła ok. 200 tys. lat temu. Nazwa ''mitochondrialna Ewa'' pochodzi od sposobu określenia jej wieku w badaniach naukowych, do których wykorzystano [[gen]]y zawarte w ludzkich [[mitochondrium|mitochondriach]] ([[Mitochondrialny DNA|mtDNA]]).
 
W większości [[komórka eukariotyczna|komórek eukariotycznych]] znajdują się [[mitochondrium|mitochondria]], które dzielą się autonomicznie, niezależnie od podziału komórki. [[Materiał genetyczny]] obecny w mitochondriach [[dziedziczenie (biologia)|dziedziczy]] się inaczej niż ten zawarty w [[jądro komórkowe|jądrach komórkowych]]. Geny jądrowe ([[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]]) zwierzęta i rośliny rozmnażające się płciowo otrzymują po obojgu rodzicach, podczas gdy [[Mitochondrialny DNA|DNA mitochondrialny]] (mtDNA) jest dziedziczony po jednym rodzicu. W przypadku ludzi tylko kobieta przekazuje swój mtDNA potomkom (w [[komórka jajowa|komórce jajowej]]){{r|ahc}} ponieważ tylko komórka jajowa wnosi [[cytoplazma|cytoplazmę]], zawierającą mitochondria, do [[zygota|zygoty]]. W [[plemnik]]u znajduje się zarówno DNA genomowy (jądrowy), jak i mitochondria, jednakże znajdują się one we wstawce plemnika, która nie wnika do komórki jajowej, tak więc [[mężczyzna]] nie przekazuje swoich mitochondriów potomstwu. Kobiety, które nie mają córek, nie przekazują mtDNA następnym pokoleniom. Taki sposób przekazywania genów mitochondrialnych oraz badania zmienności mtDNA w populacji pozwalają przypuszczać, że mitochondrialny DNA jest odziedziczony po mitochondrialnej Ewie, będącej przedstawicielem żeńskiej linii [[Ostatni wspólny przodek|ostatniego wspólnego przodka]] żyjących obecnie ludzi. Nie należy mylić ostatniego wspólnego przodka po linii żeńskiej z ostatnim wspólnym przodkiem współczesnych ludzi (który który według hipotetycznego modelu matematycznego jest datowany na ok. 5000 lat temu){{r|Rohde}} ani z pierwszym identycznym przodkiem (który jest datowany na ok. 15000 lat){{r|Rohde2}} – linie wywodzące się od poszczególnych osobników ulegają wymarciu{{r|Takahata}}. Każda populacja o skończonej liczebności podlega bowiem zjawisku [[dryf genetyczny|dryfu genetycznego]], polegającego na losowym wahaniu się częstości poszczególnych alleli. W efekcie po odpowiednio długim czasie (o ile nie zajdzie nowa mutacja bądź napływ genów z innej populacji) w populacji utrwala się jeden z alleli, pozostałe zaś wymierają (dochodzi do [[koalescencja (biologia)|koalescencji]]){{odn|Futuyma|2008|s=229-230}}.
 
W wyniku porównywania DNA mitochondriów pochodzących od ludzi różnych [[grupa etniczna|grup etnicznych]] stwierdzono, że każdy żeński rodowód można ostatecznie sprowadzić do pojedynczej kobiety, ''mitochondrialnej Ewy''. Obliczono, na podstawie podobieństw sekwencji [[gen]]ów, że ta ''Ewa mitochondrialna'' żyła w [[Afryka|Afryce]] około 143–200{{r|Cyran}} lub 140–240{{r|Mendez}} tys. lat temu. Kobiety tej nie należy uważać za pramatkę ludzkości, bo współcześnie z nią żyło jeszcze wiele innych kobiet i mężczyzn, po których dziedziczymy geny jądrowe.