Via Appia: Różnice pomiędzy wersjami

Zgodnie ze świadectwem [[Tytus Liwiusz|Liwiusza]]<ref>''Ab Urbe condita'' IX, 29,6.</ref> budowę drogi rozpoczął [[Cenzor (starożytny Rzym)|cenzor]] [[Appiusz Klaudiusz]] w [[312 p.n.e.]]<ref group="uwaga>Była pierwszą drogą rzymską nazwaną imieniem urzędnika, który zdecydował o jej budowie (później ustaliło się to jako reguła); wraz z nią powstał najstarszy [[akwedukt]] rzymski [[Aqua Appia]] (A. Rosset, dz. cyt., s. 169). Cenzorom z urzędu podlegało prowadzenie robót publicznych w czasach [[Republika rzymska|Republiki]].</ref>. Początkowo była ona [[droga|gościńcem]] prowadzącym od Porta Capena w [[Rzym]]ie do [[Formiae]] i przedłużonym do [[Kapua|Kapui]]; ukończenie tej części miało nastąpić w 293 p.n.e.<ref>J. Wielowiejski, dz. cyt., s. 95.</ref>. Po zakończeniu ostatecznej rozbudowy (270-225 p.n.e.) łączyła Rzym z portowym [[Brindisi|Brundisium]]<ref group="uwaga">Gdzie jej zakończenie znaczyły w porcie dwie kolumny widoczne dotychczas.</ref> przez [[Terracina|Terracinę]], Kapuę, [[Beneventum]] i [[Tarent]]. Jej zamorskie przedłużenie stanowiła [[Via Egnatia]]. Przez odgałęzienia miała połączenia z innymi drogami [[Italia (kraina historyczna)|Italii]] (np. z [[Via Popillia]] – w [[Calatia]]; także z [[Via Latina]], [[Via Traiana]]). Najstarszy [[kamień milowy]] znaleziony w okolicy [[Mesa]] (staroż. Ad Meidias) datuje się z czasów [[I wojna punicka|pierwszej wojny punickiej]].

Droga początkowo nie była prawdopodobnie brukowana (wiadomo jedynie, że do 293 p.n.e. położono bruk aż do [[Bovillae|Bowilli]])<ref>Według innego fragmentu u Liwiusza (X, 47), choć [[Diodor Sycylijski|Diodor]] mówi o nawierzchni kamiennej aż do Kapui (''Bibliotheca historica'' XX, 36,2); por.J. Wielowiejski, dz. cyt., s. 95.</ref> i ostateczną postać uzyskała dopiero w późniejszym okresie, gdy zyskała miano „królowej dróg”. Opisywana niejednokrotnie Via Appia wywoływała zachwyt świadków, m.in. dokładnym zespoleniem swej kamiennej nawierzchni. Bizantyjski historyk [[Prokopiusz z Cezarei|Prokop z Cezarei]] w 536 r. zanotował, że jej szerokość umożliwiała wyminięcie się dwóch pojazdów, a nawierzchnię stanowiły duże kamienie, podobne do młyńskich, tak ściśle połączone, że stwarzały wrażenie jednej płyty kamiennej. Mimo wielowiekowego już wówczas funkcjonowania nie nosiła jednak śladów istotnych uszkodzeń.