Wojna austriacko-szwajcarska (1499): Różnice pomiędzy wersjami

W latach 1489–1491 Habsburgowie ponownie stali się widoczni na arenie europejskiej. Maksymilianowi przypadła wreszcie sukcesja burgundzka, władca uzyskał także Tyrol i Górną Austrię. Nagła śmierć Macieja Korwina odciążyła Habsburgów na wschodzie, a Fryderyk III odzyskał utracone wcześniej ziemie. W roku 1493 zmarł Fryderyk III. Maksymilian mógł w tej sytuacji zjednoczyć wszystkie habsburskie terytoria. Silne wsparcie cesarz otrzymał od Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W roku 1495 na Reichstagu w [[Wormacja|Wormacji]] Maksymilian zapoczątkował reformy kraju, dotyczące podatków oraz armii. Dzięki nim cesarz uzyskiwał fundusze na wojnę przeciwko Francji i Turcji. Szwajcarzy, którzy mieli zostać poddani jurysdykcji cesarskiej Izby sądowej oraz powszechnemu opodatkowaniu, nie zaakceptowali jednak postanowień z Wormacji i nie wzięli udziału w posiedzeniach Reichstagu. W wyniku [[wojna szwajcarska w St. Gallen|wojny o St. Gallen]] w latach 1489-14901489–1490 izba główna Reichstagu zajęła się problemami St. Gallen oraz Appenzellu. Szwajcarzy wielokrotnie interweniowali u cesarza w Insbrucku w sprawie możliwości handlu z Rzeszą. Nie doszło jednak do porozumienia. Podobne problemy dotyczyły miast Muelhausen i Rottweil.

W roku 1499 habsburski namiestnik [[Tyrol (region)|Tyrolu]] nakazał zająć zbrojnie Vinschgau oraz Muenstertal. Głównym celem tego zamierzenia było zabezpieczenie wąwozu Umbrail, będącego jedynym bezpośrednim połączeniem pomiędzy [[Innsbruck]]iem a [[Mediolan]]em. Było ono decydującym miejscem dla Habsburgów mających militarne interesy w [[Lombardia|Lombardii]]. W czasie rokowań pomiędzy biskupem Henrykiem von Chur a Maksymilianem, biskup zwrócił się o pomoc do Szwajcarów. Na początku lutego 1499 r. Szwajcarzy pojawili się w okolicy Sargans w dolinie Renu. Pomimo zawarcia porozumienia w Glurns w dniu 26 stycznia pomiędzy biskupem a Tyrolczykami w sprawie wycofania się wojsk, doszło do potyczek Szwajcarów z landsknechtami w okolicy Balzers. Obie strony prowokowały się wzajemnie. Dnia 6 lutego dowódca szwajcarski Heini Wolleb z Uri na czele małego kontyngentu wojska przekroczył Ren i podpalił kilka domów. Ten napad stał się dla wojsk szwabskich pretekstem do zajęcia w dniu 7 lutego wąwozu St. Luzisteig oraz Maienfeld.

W dniach 11–12 lutego 1499 r. Szwajcarzy wyparli szwabskie wojska rządowe z St. Luzisteig i Maienfeld, po czym wtargnęli na terytorium dzisiejszego księstwa Liechtensteinu. W potyczce pod Triesen oddział szwabski został pobity, a Szwajcarzy dotarli do Jeziora Bodeńskiego. Dnia 22 lutego w okolicy Hard starli się z kolejnym oddziałem szwabskim, który został rozbity. W międzyczasie inny oddział szwajcarski wkroczył do Hegau, pustosząc okoliczne wsie i miasta. Po tym ataku najeźdźcy wycofali się jednak z powrotem przez granicę. Nieco później dnia, 22 marca, doszło do ataku wojsk Związku Szwabskiego na Dornau w kantonie Solothurn. W kolejnej potyczce pod Bruderholz Szwajcarzy zadali landsknechtom klęskę.

Dnia 11 kwietnia 1499 Związek Szwabski przeprowadził atak na Thurgau. Splądrowano także kilka wsi położonych na południe od Konstancji. Niedługo później szwabscy landsknechci starli się ze Szwajcarami [[bitwa pod Schwaderloh|pod Schwaderloh]] w pobliżu miejscowości Triboltingen i zostali całkowicie rozbici. Poległo około 1300 szwabskich żołnierzy, wśród nich 150 obywateli Konstancji. Szwajcarzy zdobyli całą artylerię oraz tabor przeciwnika. Dnia 17 kwietnia Szwajcarzy pomaszerowali do Klettgau i do Hegau, plądrując liczne miasta, m.in. Tiengen oraz Stuehlingen. Pierwsza faza wojny charakteryzowała się niewielkimi najazdami i rabowaniem miast i wsi, przerywanymi większymi bitwami. Dnia 20 kwietnia jedna z takich grup szwajcarskich natknęła się w pobliżu Frastanz na umocnienia wojsk szwabskich, wybudowane w celu zagrodzenia przeciwnikowi drogi do Montafon i Feldkirch. [[Bitwa pod Frastanz]] zakończyła się zwycięstwem Szwajcarów i była jedną z decydujących bitew wojny szwabskiej.

Dnia 21 maja Szwajcarzy po raz trzeci napotkali siły szwabskie, tym razem pod Hegau. Z uwagi jednak na przewagę liczebną wroga, wycofali się bez walki w okolice Renu. Cesarz zamierzał dotrzeć do Glurns, gdzie chciał wzmocnić swoje siły. Dnia 22 maja Szwajcarzy przypusciliprzypuścili kolejny atak na przeciwnika i w [[bitwa pod Calven|bitwie pod Calven]] rozbili jego siły. Następnie dokonali masakry jeńców, oraz spustoszyli okolicę. Tydzień później siły Maksymiliana w rewanżu spustoszyły Engadin, po czym naciskane przez przeciwnika wycofały się.

Związek Szwabski, nie mając nadziei na wzmocnienie sił oraz z obawy przed kolejnymi atakami, zdecydował wycofać swoje wojska w okolice Jeziora Bodeńskiego. Dopiero w lipcu armia rządowa w sile 2500 rycerstwa oraz 10 000 piechoty dotarła do Konstancji. Armię reprezentowało wielu książąt m.in. książę Jerzy von Baiern-Landshut, Albrecht von Sachsen, margrabia Fryderyk von Brandenburg-Ansbach, hrabia Ludwik von Pfalz. Szwajcarzy tymczasem zebrali swoje siły w okolicy Thurgau, druga grupa wojsk przebywała pod Schwaderloh. Maksymilian pozostał jednak bierny, co jest tłumaczone obawami cesarza przed wielkimi siłami przeciwnika. Dnia 22 lipca wojska rządowe opuściły obóz w Konstancji i przeniosły się do Lindau, plądrując po drodze kilka miast i atakując Rorschach. Dnia 25 lipca doszło do ostatniej większej potyczki pod Thayngen. Szwabskie wojska kierowały się akurat w kierunku Schaffhausen. Podczas ataku na Thayngen napotkali jednak na silny opór mieszkańców, chroniących się za 30-oma umocnionymi wieżami. Po 17 godzinach walk nadciągnęły siły 800 Szwajcarów, co zmusiło wojska szwabskie do wycofania się bez walki pomimo przewagi liczebnej.

Główny atak nastąpił w okolicy [[Bazylea|Bazylei]]. Główna armia szwabska w sile 10 000 ludzi pod wodzą Henryka von Fuerstenberga, wyruszyła z obozu w Altkirch w kierunku twierdzy Dorneck, którą zamierzano zdobyć, zabezpieczając sobie przejście do Hausenstein. Szwajcarzy w sile 6000 ludzi pod wodzą Niklausa Konrada wyszli Szwabom naprzeciw, zaskakując ich jeszcze podczas oblężenia. W wyniku [[bitwa pod Dornach|bitwy pod Dornach]] Szwajcarzy zadali przeciwnikowi klęskę. Ciężkie straty w bitwie zmusiły armię szwabską do ucieczki i pozostawienia na miejscu całego taboru oraz artylerii. W bitwie poległo 3000 rycerzy i żołnierzy szwabskich oraz Henryk von Fuerstenberg. Szwajcarzy stracili 500 ludzi<ref>Stephen Halbrook, ''Szwajcaria i naziści. Jak alpejska republika przetrwała w cieniu III Rzeszy'', Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2015, stronas. 201.</ref>.

W chwili, gdy Maksymilian toczył walki ze Szwajcarami, król francuski Ludwik XII zajął księstwo Mediolanu. Książę Mediolanu [[Ludwik Sforza|Ludovico Sforza]] zamierzał pozyskać do walki z Francuzami pomoc zarówno cesarza, jak i Szwajcarów, nakłaniając obie strony do podpisania pokoju. Dnia 22 września w Bazylei za pośrednictwem Sforzy, obie strony podpisały porozumienie pokojowe. Układ zatwierdził habsburskie oraz szwajcarskie prawa do kilku spornych terenów. Uznano także status Szwajcarii jako niepodległego państwa (zniesiono opodatkowanie Szwajcarii i jej podległość cesarskiej jurysdykcji sądowniczej). W roku 1501 do Szwajcarii włączono też Bazyleę oraz Schaffhausen.

* [[wojna austriacko-szwajcarska (1385-13881385–1388)]]

* [[wojna Appenzellu]] (1403–1411)