Zdanie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Zdanie''' ([[Łacina|łac]]. ''sententia'') – w [[językoznawstwo|językoznawstwie]] termin ten oznacza [[wypowiedzenie]], służące do zakomunikowania jakiejś treści i podlegające ograniczeniom formalnym{{odn|Nagórko|2007|s=253}}. Budowa zdania opiera się na związkach między wyrazami, zarówno współrzędnych, jak i podrzędnych{{odn|Bąk|1977|s=374-375}}.

Aby wypowiedzenie było zdaniem, musi zawierać [[orzeczenie (językoznawstwo)|orzeczenie]]. W [[język polski|języku polskim]] podmiot może pozostać [[Podmiot (językoznawstwo)|domyślny]] ze względu na możliwość zidentyfikowania wykonawcy czynności na podstawie [[fleksja|końcówki fleksyjnej]] [[czasownik]]a w orzeczeniu. Zdaniem jest również tak krótkie wypowiedzenie jak: ''Wyszedłem.'' – w którym [[podmiot (językoznawstwo)|podmiotem]] – wykonawcą czynności jest "ja" (forma [[czasownik]]a sugeruje, że jest to pierwsza osoba liczby pojedynczej){{odn|Bąk|1977|s=3399}}.

Możliwe jest również zdanie bezpodmiotowe, np. ''Świtało''.; ''Zbudowano most''{{odn|Bąk|1977|s=400}}.

Wypowiedzenie niezawierające [[orzeczenie (językoznawstwo)|orzeczenia]] to [[równoważnik zdania]]. Np.: ''Hej, skarbie!''; ''Tylko spokojnie.''; ''Co?''; ''Dobranoc!''. W [[język rosyjski{{odn|języku rosyjskim]] interpretacja składni różni się od polskiej: wypowiedzenie może być uznane za zdanie nawet wtedy, gdy orzeczenie nie jest wyrażone, a jest domyślne. Wobec tego zdanie może się składać z jednego rzeczownika, na przykład ''«Вечер.»'' ("wieczór"), bowiem orzeczeniem domyślnym będzie tutaj niewyrażony czasownik ''есть'' ("jest"). Takie orzeczenie określa się mianem orzeczenia w formie zerowej (''сказуемое в нулевой форме''). Ten typ zdania w językach wschodniosłowiańskich jest często stosowanyMilewski|1967|s=99}}{{odn|Bąk|1977|s=400}}.

Zdania, w zależności od celu ich wypowiadania, można podzielić na oznajmujące (''Jan niedawno sprzedał samochód.''), pytające (''Kiedy spotkałeś ją po raz pierwszy?'') i rozkazujące (''Nie dotykaj moich rzeczy!''). Każdemu z tych typów odpowiada charakterystyczny znak [[interpunkcja|interpunkcyjny]], odpowiednio: [[kropka]], [[Znak zapytania|pytajnik]], [[wykrzyknik]]{{odn|Bąk|1977|s=390-395}}.

Ze względu na złożoność budowy wyróżnia się zdania nierozwinięte (tylko z podmiotem i orzeczeniem) i rozwinięte (mające więcej elementów składowych, takich jak [[przydawka]], [[dopełnienie (językoznawstwo)|dopełnienie]] czy [[okolicznik]]){{odn|Bąk|1977|s=403}}.

Wypowiedzi dłuższe, zawierające więcej niż jedno orzeczenie, to zdania złożone. W zależności od relacji między poszczególnymi elementami, są to zdania złożone [[zdanie współrzędnie złożone|współrzędnie]] ([[parataksa|parataktycznie]]) lub [[zdanie podrzędnie złożone|podrzędnie]] ([[hipotaksa|hipotaktycznie]]){{odn|Bąk|1977|s=403}}.