Wikipedia

Polskie transkrypcje języka chińskiego: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
Linia 102:
 
=== Transkrypcja graficzna Wielucha (1936) ===
Została przedstawiona przez [[Doman Wieluch|Domana Wielucha]] w jego ''Słowniku chińsko-polskim do czytania tekstów chińskich'' z 1936 roku, a następnie rekomendowana przez ucznia Wielucha, Jana Wyplera, w napisanej po polsku i niemiecku rozprawce ''Jak można łatwo nauczyć się po chińsku'' z 1939 roku. W przeciwieństwie do innych systemów, system Wielucha nie był transkrypcją fonetyczną, lecz grafemiczną – opierał się wyłącznie na postaci graficznej znaków chińskch, miał opisywać ich wygląd a nie wskazywać wartość fontentyczną. Wieluch dzielił [[sinogramSinogram (językoznawstwo)|sinogramy]]y na wyróżnione przez siebie elementy w liczbie ok. 250 (podobnie jak w przypadku klasycznej chińskiej metody [[klucz (pismo chińskie)|kluczy]] – ale niektóre klucze dzielił na mniejsze części, a przede wszystkim dzielił na elementy część pozostałą sinogramu, potocznie zwaną "fonetyczną"), które zapisywał przy użyciu krótkich angielskich wyrazów, liter, symboli chemicznych itp. Np. znak 月 transkrybowany był jako "bit", 前 jako "of-a-bit-n", 看 jako "had-eye" itp.
 
Zdaniem Wyplera, umożliwiało to publikację chińskich tekstów "pomimo braku czcionki chińskiej" oraz ich lekturę bez znajomości wymowy. Autor proponował, aby opublikować według systemu Wielucha wszystkie chińskie teksty klasyczne. Wypler uważał, że dzięki metodzie Wielucha, każdy zainteresowany będzie mógł bez większych problemów czytać teksty chińskie bez znajomości [[język chiński|języka chińskiego]], i jako zwolenników tej metody wymieniał w tekście rozprawki [[Wacław Sieroszewski|Wacława Sieroszewskiego]] i [[Witold Jabłoński (sinolog)|Witolda Jabłońskiego]]. System Wielucha spotkał się z pewnym zainteresowaniem na świecie, m.in. w [[Australia|Australii]], ale ostatecznie został zapomniany. Jeszcze w 1937 roku na łamach I numeru [[Polski Biuletyn Orientalistyczny|Polskiego Biuletynu Orientalistycznego]] skrytykował plany Wielucha nestor polskiej orientalistyki (ale nie sinolog) prof. [[Stanisław Schayer]], wykazując się całkowitym niezrozumieniem idei dydaktycznej Wielucha i twierdząc, że nadzieje na jej wprowadzenie są "wyssane z palca", bo sinologowie nigdy nie odejdą od tradycji. Pomimo to, po II wojnie światowej, gdy Wieluch osiedlił się w Danii, jego system był tam stosowany z powodzeniem w nauczaniu języka chińskiego, a książka ''The graphic transcription of literary Chinese characters'' została wydana w Amsterdamie<ref>D. Wieluch, ''The graphic transcription of literary Chinese characters'', Amsterdam: Nature Method Language Centre, 1975. xxvii, 368 p.</ref> z bardzo pozytywną przedmową światowej sławy sinologa [[Bernhard Karlgren|Bernharda Karlgrena]].
Linia 113:
 
=== Transkrypcja PWN (1962) ===
Została opracowana na potrzeby [[Wielka Encyklopediaencyklopedia Powszechnapowszechna PWN|Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN]] (wyd. w latach 1962-69). Opierała się na transkrypcji sinologicznej, jednak z pewnymi zmianami: m.in. pomijano oznaczanie przydechu przy pomocy apostrofu, zaś ''ts'' zapisywano jako ''c'' (stąd np. ''[[Mao Zedong|Mao Ce-tung]]'' zamiast ''[[Mao Zedong|Mao Tse-tung]]''<ref>''Encyklopedia popularna PWN'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, {{ISBN|9788301017507}}</ref>). Zapis nazw miejscowych uproszczono, zapisując je bez dywizów. Ze względu na łatwość wymowy, zyskała sporą popularność wśród polskich autorów. Pomimo swojej prostoty transkrypcja ta posiadała pewne mankamenty – ze względu na pominięcie przydechów różne nazwy brzmiały często identycznie, m.in. nazwy miast [[Zhangzhou]] i [[Changzhou]] miały w transkrypcji PWN taką samą postać: ''Czangczou''<ref>{{cytuj stronę| url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/4001288/zhangzhou.html | tytuł = Zhangzhou | data dostępu = 2011-06-27 | opublikowany = Encyklopedia PWN | język = pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3884709/changzhou.html | tytuł = Changzhou | data dostępu = 2011-06-27 | opublikowany = Encyklopedia PWN | język = pl}}</ref>.
 
Transkrypcja ta była stosowana we wszystkich kolejnych encyklopediach PWN-owskich do [[1993]] roku, kiedy to zastąpiono ją pinyinem<ref>{{cytuj stronę| url = http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=1751 | tytuł = Poradnia językowa PWN | data = 2002-09-30 | data dostępu = 2011-06-12 | opublikowany = Poradnia językowa PWN | język = pl}}</ref>.
Linia 800:
** [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=121957 Skan "Rocznika" w zasobach Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej]; dostęp 21.07.2010
* {{cytuj książkę |nazwisko=Künstler |imię=Mieczysław J. |autor link=Mieczysław Jerzy Künstler|tytuł=Wstęp w: Si-ma Ts'ien, Syn smoka. Fragmenty Zapisków Historyka |wydawca=Czytelnik |miejsce=Warszawa|rok=2000 |isbn=83-07-027780-2}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Künstler |imię=Mieczysław J. |autor link=Mieczysław Jerzy Künstler|tytuł=Dzieje kultury chińskiej |wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce=Warszawa|rok=2007 |isbn=978-83-01-15226-09788301152260}}
* Bogdan Richter, ''W sprawie transkrypcji chińskiej'', „[[Rocznik Orientalistyczny|Rocznik Orjentalistyczny]]” t. II, 1925, s. 1-10
** [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=121413 Skan "Rocznika" w zasobach Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej]; dostęp 21.07.2010
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_transkrypcje_języka_chińskiego”