Obserwabla: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dodano "Zobacz to" - lista operatorów w mechanice kwantowej
Wydzielono rozdziały "Pomiar a operator pomiaru", "Wartość średnia".
Linia 1:
'''Obserwabla''' – w [[mechanikaSprzężenie kwantowahermitowskie macierzy|mechaniceoperator kwantowejhermitowski]] (samosprzężone) definiowany w [[wielkośćmechanika fizycznakwantowa|wielkościmechanice fizycznekwantowej]], reprezentujący reprezentowanepewną przezmierzalną [[Sprzężeniewielkość hermitowskie macierzyfizyczna|operatorywielkość hermitowskiefizyczą]] (samosprzężone). [[Wektory i wartości własne|Wartości własne]] operatora hermitowskiego są rzeczywiste - określają możliwe wyniki realnie przeprowadzanych pomiarów. PodczasZgodnie pomiaruz danejpostulatami mechaniki kwantowej (1) każdej wielkości fizycznej odpowiada pewien operator hermitowski (2) [[wielkośćWektory fizycznai wartości własne|wielkościwartości fizycznejwłasne]] otrzymujedanego sięoperatora jako wynik jednąjedynymi zmożliwymi wartościwartościami, własnychjakie obserwablimożna przyporządkowanejotrzymać tejw pomiarze wielkości fizycznej, której odpowiada ten operator.
 
Jeżeli więc operator ma dyskretny zbiór wartości własnych, to oznacza, że wartości mierzalne są dyskretne (skwantowane).
Aby dany operator był obserwablą, jego wektory własne muszą tworzyć bazę [[przestrzeń Hilberta|przestrzeni Hilberta]] - wtedy każdy wektor stanu przestrzeni Hilberta można rozłożyć w tej bazie.
 
== Pomiar a operator pomiaru ==
[[Wartość oczekiwana|Wartość średnią]] operatora <math>\hat{A}</math> w unormowanym [[stan kwantowy|stanie kwantowym]] <math>|\psi\rangle</math>, opisywanym przez [[funkcja falowa|funkcję falową]] <math>\psi(\bar{x})</math>, oblicza się następująco
Aktowi pomiaru wykonanemu na układzie kwantowym odpowiada w formaliźmie mechanice kwantowej zadziałanie operatorem (obserwablą) na wektor stanu <math>|\psi\rangle</math>, przypisany temu układowi. W wyniku otrzymuje się zbiór wartości własnych i funkcji własnych tego operatora. Wartości własne tworzą zbiorem możliwych wartości, jakie można uzyskać w realnym pomiarze. Wektorom własnym odpowiadają stany, jakie układ może przyjąć po pomiarze. Aby dany operator był obserwablą, jego wektory własne muszą tworzyć bazę [[przestrzeń Hilberta|przestrzeni Hilberta]] - wtedy każdy wektor stanu przestrzeni Hilberta można rozłożyć w tej bazie.
: <math>\langle\hat{A}\rangle = \langle\psi|\hat{A}|\psi\rangle = \int_{R^3}d^3x\psi^{*}(\bar{x})\hat{A}\psi(\bar{x})</math>
 
Operatorowi hermitowskiemu o wartościach własnych tworzących zbiór dyskretny odpowiada [[macierz hermitowska]].
 
Prawdopodobieństwo otrzymania danej wartości własnej <math>\lambda_i</math> jest proporcjonalne do <math>|P_i{\displaystyle |\psi \rangle } |^2</math>, gdzie <math>P_i</math> jest operatorem rzutowania na podprzestrzeń własną operatora <math>\hat A</math> odpowiadającą wartości własnej <math>\lambda_i</math>.
 
== Wartość średnia pomiaru ==
[[Wartość oczekiwana|Wartość średnią]] operatora <math>\hat{A}</math> w unormowanym [[stan kwantowy|stanie kwantowym]] <math>|\psi\rangle</math>, opisywanym przez [[funkcja falowa|funkcję falową]] <math>\psi(\bar{x})</math>, oblicza się następująco
: <math>\langle\hat{A}\rangle = \langle\psi|\hat{A}|\psi\rangle = \int_{R^3}d^3x\psi^{*}(\bar{x})\hat{A}\psi(\bar{x})</math>
 
Natomiast wartość obserwabli w danym stanie własnym <math>|a\rangle</math> wyznacza się rozwiązując [[Równanie własne|zagadnienie własne]]: