Formuła logiczna: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Przenoszę 5 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q2627911 |
|||
Linia 2:
== Rachunek zdań ==
[[Zdanie logiczne|Zdania]] rachunku zdań są formułami tegoż rachunku. Tak więc
=== Przykłady ===
Wbrew definicji formalnej, w sytuacjach, gdy nie prowadzi to do nieporozumień, część nawiasów w formule opuszcza się. Przykładowo, zgodnie z definicją formalną wyrażenie
(formułą byłoby np. wyrażenie <math>((p \vee q) \vee r)</math>, lecz interpretacja takiej formuły jest jednoznaczna i wewnętrzne nawiasy w praktyce pomija się).
== Rachunek kwantyfikatorów ==
Rachunek kwantyfikatorów (rachunek predykatów pierwszego rzędu), jako uogólnienie rachunku zdań, posługuje się podobną definicją formalną formuły, rozszerzając ją o [[kwantyfikator]]y
=== Formalna definicja ===
Niech <math>\tau</math> będzie ustalonym alfabetem, czyli zbiorem '''stałych''', '''[[symbol funkcyjny|symboli funkcyjnych]]''' i '''[[symbol relacyjny|symboli relacyjnych]]''' ('''predykatów'''). Każdy z tych symboli ma jednoznacznie określony charakter (tzn. wiadomo czy jest to stała, czy symbol funkcyjny czy też predykat) i każdy z symboli funkcyjnych i predykatów ma określoną [[Argumentowość|arność]] (która jest dodatnią liczbą całkowitą). Niech <math>x_0,x_1,\ldots</math> będzie nieskończoną listą '''zmiennych'''.
Przypomnijmy, że '''termy''' języka <math>{\mathcal L}(\tau)</math> to elementy najmniejszego zbioru <math>{\bold T}</math> takiego, że:
* wszystkie stałe i zmienne należą do <math>{\bold T}</math>,
* jeśli <math>t_1,\ldots,t_n\in {\bold T}</math> i <math>f\in\tau</math> jest <math>n</math>-arnym symbolem funkcyjnym, to <math>f(t_1,\ldots,t_n)\in {\bold T}</math>.
'''Formuły''' języka <math>{\mathcal L}(\tau)</math> są wprowadzane przez indukcję
* jeśli <math>t_1, t_2\in {\bold T}</math>, to wyrażenie <math>t_1= t_2</math> jest formułą (tzw. formuła atomową),
* jeśli <math>t_1,\ldots,t_n\in {\bold T}</math> zaś <math>P\in\tau</math> jest <math>n</math>-arnym symbolem relacyjnym, to wyrażenie <math>P(t_1,\ldots,t_n)</math> jest formułą (tzw. formuła atomową),
* jeśli <math>\varphi,\psi</math> są formułami oraz <math>*</math> jest binarnym spójnikiem zdaniowym, to <math>(\varphi*\psi)</math> oraz <math>\neg \varphi</math> są formułami,
* jeśli <math>x_i</math> jest zmienną oraz <math>\varphi</math> jest formułą, to także <math>(\exists x_i)(\varphi)</math> i <math>(\forall x_i)(\varphi)</math> są formułami.
=== Zmienne wolne w formule ===
Linia 30:
* jeśli <math>\psi,\varphi</math> to formuły i pewne wystąpienie zmiennej <math>x_i</math> w formule <math>\psi</math> jest związane (wolne, odpowiednio), to wystąpienie to rozważane w formułach <math>\varphi*\psi</math>, <math>\psi*\varphi</math> oraz <math>\neg \psi</math> także jest związane (wolne, odpowiednio; tutaj * jest binarnym spójnikiem zdaniowym).
Formuły w których nie ma wolnych występowań
'''Domknięciem''' (lub domknięciem ogólnym) względem zmiennych <math>x_1,\ldots,x_n</math> formuły <math>\phi</math> nazywamy formułę <math>\forall x_1\ldots\forall x_n \phi</math>.
Linia 37:
W praktyce, podobnie jak w rachunku zdań, gdy nie prowadzi to do niejasności, stosuje się zasadę opuszczania nawiasów.
* Przykładami formuł języka <math>{\mathcal L}(\{\in\})</math> [[teoria mnogości|teorii mnogości]] (czyli <math>\in</math> jest binarnym symbolem relacyjnym) są:
: <math>
: <math>\exist P \forall Z (Z\in P \iff \forall x (x\in Z \Rightarrow x\in X))</math>
* Przykładami formuł języka <math>{\mathcal L}(\{\star\})</math> [[teoria grup|teorii grup]] (czyli <math>\star</math> jest binarnym symbolem funkcyjnym) są:
: <math>(\forall x_1\in G)((x_1 \star x_2) \star x_3 = x_1 \star (x_2 \star x_3))</math>,
: <math>(\exists e \in G) (\forall a \in G)(e \star a = a)</math>,
: <math>(\forall a \in G)(\exists b \in G)(b \star a = e)</math>,
== Zobacz też ==
* [[
* [[
* [[
* [[
[[Kategoria:Logika matematyczna]]
|