Tajny współpracownik: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kerim44 (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Kerim44 (dyskusja | edycje)
- nieprecyzyjne, na razie tak
Linia 3:
W końcowej fazie swojego istnienia, w sierpniu 1989, SB zatrudniała 24,3 tys. funkcjonariuszy, którzy nadzorowali 90 tys. tajnych współpracowników<ref>[http://web.archive.org/web/20080627114911/http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/24/1351/ ''Przemiany w MSW w latach 1989–1990'' w: Biuletyn [[Instytut Pamięci Narodowej|IPN]] 2004 nr 4].</ref>.
 
== Tajny współpracownik SB ==
Do około 1956 [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego]] i [[Komitet do spraw Bezpieczeństwa Publicznego]] werbowały także jako tajnych współpracowników osoby, które podpisały zobowiązanie do współpracy pod wpływem tortur i zastraszania. Praktyk tych zaniechano ze względu na niską efektywność przymusowo nawiązanej współpracy i znacznie większą skuteczność motywowania tajnych współpracowników wynagrodzeniem w formie pieniędzy, trudno dostępnych w [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] dóbr materialnych oraz przywilejami (np. awansem w pracy, wydaniem paszportu itp.). Stworzona w 1956 SB przejęła agenturę po swoich poprzednikach, a tajni współpracownicy zarejestrowani do 1956 bez stosowania gróźb występują w później tworzonych dokumentach SB jako „zwerbowani na zasadach dobrowolności”.
 
W 1960 wprowadzona została nowa instrukcją regulującą pracę operacyjną w Służbie Bezpieczeństwa. Wprowadziła ona nowe kategorie osobowych źródeł informacji. W sposób oficjalny zostało zdefiniowane pojęcie „tajnego współpracownika“. W zasadzie „tajny współpracownik” już w 1957 nieformalnie zastąpił wcześniejszego „agenta”{{odn|Musiał (red.)|2006|s=47}}.
 
W stosowanej przez SB klasyfikacji, oprócz TW, [[Osobowe źródło informacji|osoby udzielające informacji]] były rejestrowane także jako [[Kontakt operacyjny (osobowe źródło informacji)|kontakt operacyjny]] (KO). W tej kategorii znajdowali się także ludzie czyniący to nieświadomie (co nie dotyczy wywiadu i kontrwywiadu – [[Departament I MSW|Departamenty I]] i [[Departament II MSW (1956-1990)|II MSW]], gdzie KO oznaczał trwałą i intencjonalnie świadomą współpracę).
 
== Tajny współpracownik WSW ==
Tajnych współpracowników pozyskiwała też [[Wojskowa Służba Wewnętrzna]]. Pozyskiwano ich spośród żołnierzy zawodowych, [[Zasadnicza służba wojskowa|służby zasadniczej]], pracowników cywilnych, a także członków rodziny [[żołnierz]]a. Instrukcja WSW z 1984 roku tak określała tajnego współpracownika<ref>[https://inwentarz.ipn.gov.pl/slownik?znak=T#212 Słownik IPN]</ref>:
{{Cytat|„pozyskana do nieoficjalnej współpracy z kontrwywiadem w celu: 1. wykrywania symptomów i rozpoznawania destrukcyjnej oraz przestępczej działalności w wojsku, jak i wymierzonej przeciwko niemu ze strony sił antysocjalistycznych; 2. rozpoznawania skierowanej na wojskową działalności wywiadów państw kapitalistycznych, ośrodków dywersji ideologicznej […]; 3. rozpoznawania przesłanek sprzyjających powstawaniu i prowadzeniu przestępczej działalności w jednostkach wojskowych oraz występowaniu zdarzeń i zjawisk ujemnie rzutujących na ich gotowość bojową, a zwłaszcza zwartość ideowo-polityczną; 4. zabezpieczenie realizacji przedsięwzięć specjalnych.”}}