Aktywność słoneczna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
Linia 2:
'''Aktywność słoneczna''' – zmiany zachodzące w [[atmosfera słoneczna|atmosferze Słońca]], powodujące fluktuacje poziomu emitowanego przez gwiazdę promieniowania [[promieniowanie elektromagnetyczne|elektromagnetycznego]], w tym światła, które dociera do Ziemi (zob. [[stała słoneczna]]) oraz [[promieniowanie korpuskularne|strumienia cząstek]] naładowanych, wysyłanych przez Słońce w postaci tzw. [[wiatr słoneczny|wiatru słonecznego]]. Powoduje zmiany liczby i rozmieszczenia [[plama słoneczna|plam słonecznych]] [[pochodnie słoneczne|oraz pochodni]] na poziomie fotosfery, [[rozbłysk słoneczny|rozbłysków]] i [[protuberancje|protuberancji]] obserwowanych na tle [[chromosfera|chromosfery]], a także [[Koronalny wyrzut masy|koronalnych wyrzutów masy]] powstających w [[korona słoneczna|koronie słonecznej]].
Jasność Słońca monitorowana jest poprzez satelity – [[SORCE]] oraz [[TIMED]] (''Thermosphere Ionosphere Mesosphere Energetics and Dynamics''). Laboratoria te mierzą całkowitą [[Irradiancja|irradiancję]] Słońca ([[stała słoneczna|stałą słoneczną]]), a także rejestrują aktualne zmiany w widmie gwiazdy. Także z tych pomiarów wynika, że emisja promieniowania w zakresie [[ultrafiolet]]u zmienia się w widoczny sposób w różnych fazach cyklu jedenastoletniego, zaś sumaryczna wielkość emitowanego promieniowania zmienia o około 0,1% od wielkość stałej słonecznej, której wartość średnia jest równa 1366,1 W/m
== Cykl aktywności słonecznej ==
Podstawowy okres zmian aktywności słonecznej wynosi średnio około 11 lat, zaś najbardziej popularną miarą tej zmienności jest tzw. [[liczba Wolfa]], opisana wzorem
<math>
gdzie:
:
:
:
:
Obszar występowania plam, określony przez szerokość heliograficzną, przedstawia się na tzw. [[Prawo Spörera|diagramie motylkowym]]. Zakres, gdzie plamy są widoczne, pozwala oszacować aktualną fazę cyklu.
Linia 29:
W tym samym czasie wzrasta również temperatura atmosfery Ziemi (w [[troposfera|troposferze]] o około 0,1 K, zaś 50 km wyżej, w stratosferze, o około 1 K, a na wysokości 500 km o 400 K). W fazie dużej aktywności Słońca zmniejsza się również o kilka procent całkowita koncentracja [[ozon]]u w atmosferze Ziemi – wskutek aktywności rozbłyskowej.
Porozbłyskowe zaburzenia magnetyzmu ziemskiego, które są wówczas znacznie częstsze, mogą istotnie zmieniać koncentrację elektronów, jak również całkowitą liczbę tych cząstek w [[jonosfera|jonosferze]], czyli do wysokości 1000 km. Może to powodować znaczny błąd pomiaru przy użyciu danych satelitów systemu GPS, gdy używać jedynie jednej częstotliwości (ale dzięki temu można też wyznaczać wartość kolumnowej gęstości elektronów w jonosferze). Niektóre obserwacje wykazują istnienie korelacji pomiędzy aktywnością słoneczną oraz zdrowiem<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Davis|imię = George E.|nazwisko2 = Lowell|imię2 = Walter E.|tytuł = Solar cycles and their relationship to human disease and adaptability|czasopismo = Medical Hypotheses|data = 2006|wolumin = 67|wydanie = 3|doi = 10.1016/j.mehy.2006.03.011
[[Plik:Solar cycle 24 sunspot number progression and prediction.gif
== Mijający, 24 cykl słoneczny ==
Linia 38:
Według kolejnych doniesień:
* W drugiej połowie 2006 roku przy pomocy satelity [[SOHO (sonda kosmiczna)|SOHO]] zaobserwowano plamę o innej niż w poprzednim cyklu biegunowości, zapoczątkowującą nowy cykl jedenastoletni. Jej wielkość była bardzo mała, ale niedługo potem ukazała się kolejna, o wiele większa plama, w której kilka tygodni po zaobserwowaniu rejestrowano częste rozbłyski słoneczne i wyrzuty masy.
* W styczniu 2008 roku aktywność magnetyczna Słońca zaczęła wzrastać<ref>{{Cytuj pismo
* Aktywność Słońca, która jeszcze w pierwszej połowie 2010 roku utrzymywała się na niskim poziomie<ref>{{Cytuj| url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2010/12mar_conveyorbelt/ |
Dobowa liczba Wolfa przekroczyła 200 w drugiej połowie 2011 roku<ref>Bazy danych ''National Oceanic and Atmospheric Administration''.</ref>, a podobnie liczne plamy pojawiły się w maju 2013 roku. W połowie listopada, po okresie mniejszej aktywności, gdy sięgała czasem kilkunastu, przekroczyła 270. W 2015 liczba plam na Słońcu znacznie się zmniejszyła, zapowiadając początek fazy minimum. W latach 2012–2015 zarejestrowano jedynie jeden dzień, gdy widoczna część tarczy Słońca pozostawała bez plam i dopiero w czerwcu 2016 roku plamy nie były widoczne przez jedenaście kolejnych dni. W 2016 roku takich dni było łącznie 32<ref>http://www.spaceweather.com Pogoda kosmiczna.</ref>.
'''<u><big>Nowy, 25 cykl słoneczny</big></u>'''
Słońce znajduje się obecnie w fazie minimum cyklu, kończącym cykl 24 i zaczynającym nowy z numerem kolejnym. Powinny pojawić się plamy na szerokościach heliograficznych około 40 stopni, wykazujące odwróconą polarność. Plamy te będą potem przez kilkadziesiąt miesięcy obserwowane razem z grupami o niezmienionej polarności. Jak do tej pory brak informacji o zaistniałym przebiegunowaniu.
== Przypisy ==
Linia 56 ⟶ 51:
== Bibliografia ==
== Linki zewnętrzne ==
| |||