Kość krzyżowa: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kość krzyżowa''' ([[Łacina|łac.]] ''os sacrum'') – w anatomii człowieka [[kość]] powstająca ze zrośnięcia pięciu [[kręg]]ów krzyżowych. Wyróżnia się w niej podstawę (''basis''), powierzchnię przednią (miedniczną, ''facies pelvina''), powierzchnię tylną (grzbietową, ''facies dorsalis''), części boczne (''partes laterales'') oraz wierzchołek (''apex''){{r|pzwl}}. U innych gatunków liczna kręgów wchodzących w skład kości krzyżowej jest zmienna: u [[pies domowy|psa]]{{r|pa}} i [[kot domowy|kota]]{{r|mb}} wynosi 3, u [[owca domowa|owcy]], [[koza domowa|kozy]]{{r|pa}} i [[jeleń szlachetny|jelenia szlachetnego]] (''Cervus elaphus''){{r|mb}} 4, u [[koń|konia]] i [[bydło|bydła]] 5, u [[świnia domowa|świni]] 5–7{{r|pa}}. U [[ptaki|ptaków]] nie występuje, kręgi krzyżowe wraz z lędźwiowymi wchodzą w skład [[synsakrum]]{{r|ogol}}.

Kość krzyżowa w kształcie klina (trójkąta skierowanego wierzchołkiem ku dołowi) mieści się między dwiema [[Kość miedniczna|kośćmi miednicznymi]], tworząc [[Miednica (anatomia)|miednicę]]{{r|pzwl}}.

Podstawa kości krzyżowej w części środkowej to owalna powierzchnia górna trzonu pierwszego kręgu krzyżowego łącząca się za pośrednictwem krążka międzykręgowego z piątym kręgiem lędźwiowym. Ku tyłowi od trzonu leży trójkątny otwór prowadzący do kanału krzyżowego (''canalis sacralis''). Po bokach trzonu odchodzą ku tyłowi listewki kostne tworzące łuk kręgu. U nasady każdej listewki, tuż przy trzonie znajdują się symetryczne wyrostki stawowe górne (''processus articulares superiores'') także służące do połączenia pierwszego kręgu krzyżowego z ostatnim lędźwiowym. Płaskie lub nieco wklęsłe powierzchnie stawowe wyrostków skierowane są ku tyłowi i przyśrodkowo{{r|pzwl}}.

Na powierzchni przedniej znajdują się kresy poprzeczne (''lineae transverseae'') powstałe w miejscach zrośnięcia trzonów sąsiednich kręgów krzyżowych. Na powierzchni tylnej znajduje się grzebień krzyżowy pośrodkowy (''crista sacralis mediana'' lub ''crista sacralis media''), bocznie od niego obustronnie grzebień krzyżowy pośredni (''crista sacralis intermedia'' lub ''crista sacralis articularis'') oraz, jeszcze bardziej do boku, również obustronnie grzebień krzyżowy boczny (''crista sacralis lateralis''){{r|pzwl}}. U konia grzebień krzyżowy pośrodkowy nie występuje, wyrostki kolczyste tego odcinka są wolne{{r|pa}}.

Części boczne kości krzyżowej utworzone są ze zrośniętych wyrostków poprzecznych i szczątkowych żeber. Na bocznej powierzchni każdej z części bocznych, w jej części górnej, znajduje się nierówna powierzchnia stawowa zwana powierzchnią uchowatą (''facies auricularis''). Powierzchnia uchowata służy do połączenia z tożsamą na [[Kość biodrowa|kości biodrowej]]{{r|pzwl}}.

{{Commonscat|Human anatomy, sacrumSacrum}}