Felaszowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
jęz.
Paterm (dyskusja | edycje)
m WP:SK, drobne merytoryczne
Linia 1:
'''Felaszowie''' ([[język hebrajski|hebr.]] בית הישראל – ''Bete Israel'', ''Bet haIsrael''), inaczej '''Falaszowie''', '''Falasza''' – lud [[Kuszyci|kuszycki]], wywodzący się z [[Etiopia|Etiopii]], obecnie w większości zamieszkujący w [[Izrael]]u. W większości są wyznawcami [[Judaizm|judaizmujudaizm]]u, stąd zwani bywają ''Czarnymi Żydami'', choć niektórzy z nich wyznają [[chrześcijaństwo]].
 
== Felaszowie w Etiopii ==
Felaszowie zamieszkiwali w Etiopii na północ od Jeziora [[Tana (jezioro)|Tana]]<ref name = PWN>{{Cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Felaszowie;3900248.html | tytuł = Felaszowie | opublikowany = [[Encyklopedia PWN (internetowa)|Internetowa encyklopedia PWN]] | data dostępu = 2016-01-18}}</ref> w dzisiejszej prowincji Begiemdyr i Semien (historycznie Gonder).
 
Wedle tradycji Felaszów są oni potomkami Menelika, syna króla [[Salomon (król Izraela)|Salomona]] i królowej [[Makeda|Saby]], który przywiódł ich z [[Jerozolima|Jerozolimy]] do Etiopii. Wedle innych opinii są potomkami więźniów Salmanasara V, który zburzył Samarię, lub uchodźcami ze zburzonej w [[70]] r. n.e. przez Rzymian Jerozolimy. Z kolei tradycja etiopska podaje, że od dawna przybywali do Etiopii żydowscy kapłani, którzy nawrócili cały kraj na judaizm. Gdy jednak przybył do nich biskup [[Frumencjusz z Aksum|Frumencjusz]] przyjęli oni chrześcijaństwo, zaś stawiający opór wyznawcy dawnej religii zostali wygnani i osiedlili się nad [[Tana (jezioro)|jeziorem Tana]]. Wedle jednej z dziewiętnastowiecznych teorii mogą być oni potomkami jeńców wziętych przez króla Etiopii Kaleba w południowej Arabii, na początku VI w., gdzie istniało państwo [[Himjaryci|Himjarytów]], w którym władcy i część ludności przyjęła judaizm. Istnieje też wersja, że są potomkami garnizonu żydowskiego stacjonującego na [[Elefantyna|Elefantynie]], skąd wyruszyli ok. 399 p.n.e.<ref name=Hancock /> Współcześnie przyjmuje się, że należą oni etnicznie do kuszyckiej ludności Ageu, a judaizm przyjęli z zewnątrz. Felaszowie nie znają [[Talmud]]u, swe prawo religijne opierają jedynie na [[Tora|Torze]]. Nie znali również [[język hebrajski|hebrajskiego]], w swej liturgii używając [[język gyyz|języka gyyz]]. Ich językiem codziennym był [[język kwara]]. Sami siebie nazywają ''Bete Israel'' („Dom Izraela”)<ref name = PWN />.
 
W [[XV wiek|XV w.]] ziemie Felaszów przyłączył do Etiopii cesarz [[Izaak (cesarz Etiopii)|Izaak]], ale nadal pozostawały one zarzewiem buntu. W [[1533]] r. Felaszowie poparli walczącego przeciw Etiopii imama Ahmeda ibn Ibrahima al-Gaziego. Ostatecznie Felaszów podporządkował Etiopii cesarz [[Sertse Dyngyl]] w latach osiemdziesiątych [[XVI wiek|XVI w.]] Dokonał tego poprzez wyprawy zbrojne i pertraktacje polityczne z ich ówczesnym władcą Goszenem. Ostatnimi większymi zrywami Felaszów przeciw władzy cesarzy Etiopii były rebelie prowadzone przez Gedeona w latach 20. XVII w.