Yunhua Zhiyan: Różnice pomiędzy wersjami

Zhiyan pochodził z [[Tianshui]], miasta położonego niedaleko od [[Chang’an]]u, który był wówczas stolicą państwa [[Dynastia Tang|Tangów]]. Był synem urzędnika prowincji [[Shenzhou]]. Gdy Zhiyan miał dwanaście lat w jego domu pojawił się mnich [[Dixin Dushun]], który położył dłoń na jego głowie i powiedział do ojca: "To jest mój syn, powinieneś mi go oddać". Ponieważ Dushun był bardzo znanym mnichem, rodzice z radością spełnili jego życzenie<ref>Garma C.C. Chang. ''Buddyjska nauka o całości istnienia''. Str. 276</ref><ref>{{Cytuj | url=https://www.encyclopedia.com/environment/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/zhiyan | tytuł=Zhiyan - Dictionary definition of Zhiyan &#124; Encyclopedia.com: FREE online dictionary<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.encyclopedia.com | język=en | data dostępu=2018-04-11}}</ref>.

Dushun zaprowadził chłopca do [[Klasztor buddyjski|klasztoru]] [[Zhixiang si|Zhixiang]], który znajdował się na górze Zhongnan. Tam przekazał nauczanie Zhiyana w ręce jednego z jego starszych uczniów. W 615 r. przyjął ordynację mnisią. Po jakimś czasie Zhiyan rozpoczął studia u najwybitniejszych mnichów w Chang’anie. Studiował nauki wszystkich scholastycznych szkół buddyjskich istniejących w Chinach w VII wieku. Największy wpływ wywarły na nim takie teksty jak ''She dasheng lun'' ([[Sanskryt|skr.]] ''Mahāyānasaṃgraha'') [[Asanga|Asangi]], a później także sama ''[[Avatamsaka Sutra|Mahāvaipulya-buddhagaṇḍavyūha Sūtra]]'' przetłumaczona na język chiński jako ''Huayan jing''. W tym czasie doskonalił także znajomość sanskrytu pod kierunkiem dwóch indyjskich mnichów. Do jego religijnego rozwoju w wielkiej mierze przyczyniło się przeczytanie komentarza do tej sutry ''Huayan jing shu'' napisanego przez [[Huiguang]]a, który był założycielem frakcji ''nandao'' szkoły [[dilun]]<ref>Peter N. Gregory. ''Tsung-mi and the Sinification of Buddhism''. Str. 10</ref><ref>{{Cytuj | url=https://www.encyclopedia.com/environment/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/zhiyan | tytuł=Zhiyan - Dictionary definition of Zhiyan &#124; Encyclopedia.com: FREE online dictionary<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.encyclopedia.com | język=en | data dostępu=2018-04-11}}</ref>. Mimo wszechstronnego wykształcenia i głębokiego zrozumienia nauk, nie czuł się w pełni usatysfakcjonowany<ref>Peter N. Gregory. ''Tsung-mi and the Sinification of Buddhism''. Str. 10</ref>.

Pewnego dnia w klasztorze pojawił się dziwny mnich, który przemówił do niego: "Jeśli chcesz zrozumieć znaczenie doktryny jednego pojazdu, powinieneś przestudiować teorię ''sześciu aspektów'' (chiń. ''liuxiang'') zamieszczoną w [rozdziale o] dziesięciu etapach bodhisattwy. Powinieneś spędzić miesiąc lub dwa w odosobnieniu i rozważać ją''. Po wypowiedzeniu tych słów mnich zniknął. Zhiyan zrobił tak jak nakazał mu ów mnich i po niecałym miesiącu osiągnął głębokie zrozumienie. Miał wtedy 26 lat. Napisał wtedy komentarz do ''Sutry Awatamsaki'' ''Souxuan ji'' ([[Język polski|pol.]] ''Wnikliwe zapiski o głębokości [''Sutry huayan'']'')<ref>Peter N. Gregory. ''Tsung-mi and the Sinification of Buddhism''. Str. 10, 11</ref>.

== Dzieła Zhiyana ==

* ''Souxuan ji'' (pełny tytuł ''Dafangguang fohuayan jing souxuan fenqi tongzhi fanggui''. K 1506, T 1732, H 1732)

* ''Yisheng shixuan men'' (T 1868)

* ''Wushiyao wenda'' (T 1869)

* ''Huayan jing kongmu zhang'' (T 1870)

* ''Jin’gang jing lüeshu'' (T 1704)<ref group=uwaga>K=''[[The Korean Buddhist Canon: A Descriptive Catalogue]]''; T=''[[Taishō shinshū daizōkyō]]''; H=''[[Han’gul tajanggyong kanhaeng mo]]''</ref>

Zhiyan rozwijał swą teorię klasyfikacji nauk w trzech dziełach począwszy od ''Souxuan ji'', poprzez ''Wushiyao wenda'', aż do ''Kongmu zhang.''

* 1. Ludzie i bogowie

** a. Ludzie

** b. Bogowie

* 2. Mniejszy pojazd

** a. [[Śrawaka]]

** b. [[Pratjekabudda]]

* 3. Trzy pojazdy

** a. Podstawowe nauki

** b. Zaawansowane nauki (dojrzałe)

* 4. Nagłe nauki

* 5. Doskonałe nauki jednego pojazdu

** a. Odrębne nauki

** b. Zwyczajne nauki

* I. Nauki stopniowe

* 1. Ludzie i bogowie

** a. Ludzie

** b. Bogowie

* 2. Mniejszy pojazd

** a. [[Śrawaka]]

** b. [[Pratjekabudda]]

* 3. Trzy pojazdy

** a. Podstawowe nauki

** b. Zaawansowane nauki (dojrzałe)

* II. Nagłe nauki

* III. Doskonałe nauki jednego pojazdu

** a. Odrębne nauki

** b. Zwyczajne nauki<ref>Peter N. Gregory. ''Tsung-mi and the Sinification of Buddhism''. Str. 124</ref>.

== Przypisy ==

* Kenneth Ch’en. ''Buddhism in China. A Historical Survey''. Princeton University Press. Princeton. 1973. Str. 560. {{ISBN|0-691-00015-8}}

* Brook Ziporyn. ''Being and Ambiguity. Philosophical Experiments with Tiantai Buddhism''. Open Court. Chicago. 2004. Str. 452. {{ISBN|0-8126-9542-9}}

* Peter N. Gregory. ''Tsung-mi and the Sinification of Buddhism. University of Hawai'i Press. Honolulu. 2002. Str. 368. {{ISBN|0-8248-2623-X}}

* Garma C.C. Chang. ''Buddyjska nauka o całości istnienia''. Wydawnictwo "A". Kraków. 1999. Str. 306. {{ISBN|83-905347-1-1}}