Wikipedia

Monodia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Fiszka (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
19 977 edycji
m ilustracja
int., drobne redakcyjne
Linia 1:
[[File:Caccini - le nuove musiche.jpg|thumb|Strona tytułowa ''Le nuove musiche'' [[Giulio Caccini|Cacciniego]] (1602)]] {{Wikisłownik|monodia}}
'''Monodia''' ([[język grecki|gr.]] μονωδία – ''solowy śpiew'') to:
# Solowasolowa melorecytacja w dramacie greckim, w szczególności monolog o charakterze lamentacyjnym.,▼
# gatunek muzyczny wyróżniający się jednolitą linią melodyczną i akompaniamentem.
 
# Gatunek muzyczny wyróżniający się jednolitą linią melodyczną i akompaniamentem. Chociaż tego rodzaju muzyka jest spotykana w wielu kulturach w całej ich historii, termin ten jest generalnie stosowany do włoskiej [[pieśń (forma muzyczna)|pieśni]] powstałej w [[XVI wiek|XVI w.]], stanowiącej swoiste przeciwieństwo [[polifonia|polifonii]], w której każda część jest jednakowo ważna, i [[Homofonia (muzyka)|homofonii]], w której [[akompaniament]] nie jest [[Rytm (muzyka)|rytmicznie]] niezależny. Termin jest używany zarówno w odniesieniu do całego stylu, jak i pojedynczych pieśni -– powstał on jednak dopiero we współczesnej muzykologii, zaś żaden z ówczesnych kompozytorów nie używał tego terminu.▼
▲# Solowa melorecytacja w dramacie greckim, w szczególności monolog o charakterze lamentacyjnym.
▲# Gatunek muzyczny wyróżniający się jednolitą linią melodyczną i akompaniamentem. Chociaż tego rodzaju muzyka jest spotykana w wielu kulturach w całej ich historii, termin ten jest generalnie stosowany do włoskiej [[pieśń (forma muzyczna)|pieśni]] powstałej w [[XVI wiek|XVI w.]], stanowiącej swoiste przeciwieństwo [[polifonia|polifonii]], w której każda część jest jednakowo ważna, i [[Homofonia (muzyka)|homofonii]], w której [[akompaniament]] nie jest [[Rytm (muzyka)|rytmicznie]] niezależny. Termin jest używany zarówno w odniesieniu do całego stylu, jak i pojedynczych pieśni - powstał on jednak dopiero we współczesnej muzykologii, zaś żaden z ówczesnych kompozytorów nie używał tego terminu.
 
Kompozycjami o monodycznej formie były: [[madrygał]]y, [[motet]]y, a nawet koncerty, w ówczesnym znaczeniu ''concertato'', czyli "z instrumentami". Kompozycje te dzielą się na utwory [[solo]]we zupełnie pozbawione elementu [[harmonia (muzyka)|harmonicznego]] oraz na utwory przeznaczone dla głosu solowego z towarzyszeniem instrumentu ([[monodia akompaniowana]]).
 
Muzyczna monodia rozwinęła się jako próba przywrócenia starogreckiej idei melodeklamacji -– pojedynczy głos wykonujący ornamentowaną partię melodyczną, z towarzyszeniem takich instrumentów, jak [[lutnia]], ''chitarrone'', [[Teorban (instrument)|teorban]], [[klawesyn]], [[organy]], niekiedy [[gitara]]. Niektóre monodie były aranżowane specjalnie dla niewielkich zespołów. Rozwój gatunku był charakterystyczny dla wczesnego [[barok]]u, w przeciwieństwie do stylu późnego [[renesans]]u, w którym dominowała wielogłosowość. Kontrastujące pasaże w monodiach mogły być bardziej melodyczne lub bardziej deklamatorskie – style te rozwinęły się potem w [[aria|arię]] i [[recytatyw]], a cała forma złączyła się ok. [[1635]] r. z kantatą kameralną. Rozwijająca się równolegle we Francji forma solowego śpiewu z akompaniamentem nosiła nazwę ''air de cour''.▼
Kompozycje monodyczne dzielą się na utwory [[solo]]we zupełnie pozbawione elementu [[harmonia (muzyka)|harmonicznego]] oraz na utwory przeznaczone dla głosu solowego z towarzyszeniem instrumentu ([[monodia akompaniowana]]).
 
'''== Najważniejsi twórcy monodii:''' ==▼
▲Muzyczna monodia rozwinęła się jako próba przywrócenia starogreckiej idei melodeklamacji - pojedynczy głos wykonujący ornamentowaną partię melodyczną, z towarzyszeniem takich instrumentów, jak [[lutnia]], ''chitarrone'', [[Teorban (instrument)|teorban]], [[klawesyn]], [[organy]], niekiedy [[gitara]]. Niektóre monodie były aranżowane specjalnie dla niewielkich zespołów. Rozwój gatunku był charakterystyczny dla wczesnego [[barok]]u, w przeciwieństwie do stylu późnego [[renesans]]u, w którym dominowała wielogłosowość.
* [[JacopoVincenzo PeriGalilei]] ([[15611520]] - [[16331591]])▼
 
* [[AlessandroGiulio GrandiCaccini]] (ok.[[15751545]] - [[16301618]])▼
Kontrastujące pasaże w monodiach mogły być bardziej melodyczne lub bardziej deklamatorskie - style te rozwinęły się potem w [[aria|arię]] i [[recytatyw]], a cała forma złączyła się ok. [[1635]] r. z kantatą kameralną.
* [[Emilio de' Cavalieri]] (ok.[[1550]]-[[1602]])
 
* [[Bartolomeo Barbarino]] (? - ok. [[1617]])▼
Rozwijająca się równolegle we Francji forma solowego śpiewu z akompaniamentem nosiła nazwę ''air de cour''.
* [[ClaudioJacopo MonteverdiPeri]] ([[15671561]] - [[16431633]])▼
 
* [[Claudio SaraciniMonteverdi]] ([[15861567]] - ok.[[16491643]])▼
▲'''Najważniejsi twórcy monodii:'''
* [[SigismondoAlessandro d’IndiaGrandi]] (ok.[[15821575]] - [[16291630]])▼
 
* [[VincenzoGiovanni GalileiPietro Berti]] ([[1520]] ?- [[15911638]])
* [[GiulioSigismondo Caccinid’India]] (ok.[[15451582]] - [[16181629]])
* [[EmilioClaudio de' CavalieriSaracini]] (ok.[[15501586]]- -ok. [[16021649]])
▲* [[Bartolomeo Barbarino]] (? - ok.[[1617]])
▲* [[Jacopo Peri]] ([[1561]] - [[1633]])
▲* [[Claudio Monteverdi]] ([[1567]] - [[1643]])
▲* [[Alessandro Grandi]] (ok.[[1575]] - [[1630]])
* [[Giovanni Pietro Berti]] (? - [[1638]])
▲* [[Sigismondo d’India]] (ok.[[1582]] - [[1629]])
▲* [[Claudio Saracini]] ([[1586]] - ok.[[1649]])
 
== Bibliografia ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Monodia”