Mohammad Daud Chan: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
m drobne techniczne
Linia 36:
W początkowym okresie rządów Daud Chan prowadził politykę współpracy z ZSRR co nie spodobało się Stanom Zjednoczonym które oskarżyły go o chęć wprowadzenia w kraju rządu według wzorca radzieckiego{{odn|Tomsen|2011|s=105}}. W 1974 roku zatwierdził plan gospodarczy, którego celem było zwiększenie potencjału wojskowego Afganistanu. Przyczyniły się do tego rosnące obawy o brak nowoczesnej armii, która mogłaby dorównać siłom zbrojnym [[Iran]]u i Pakistanu. Przez następne dwa lata [[port lotniczy Kabul|Międzynarodowy Port Lotniczy w Kabulu]] i [[baza lotnicza Bagram|baza lotnicza w Bagram]] otrzymywały dostawy zaawansowanej technicznie broni produkcji radzieckiej. W dniach 12-15 kwietnia 1977 roku Daud Chan złożył wizytę w [[Moskwa|Moskwie]]. Od 1976 roku, w obliczu wzrostu popularności LDPA, Daud Chan zacieśniał relacje z państwami zachodnimi, a także z innymi krajami muzułmańskimi. W 1976 roku podpisał z Pakistanem wstępny układ o rozwiązaniu problemu Pasztunów mieszkających na południe od linii Duranda, a w 1977 roku zawarł z Egiptem umowę o współpracy wojskowej. Nowy kurs polityki Daud Chana nie spodobał się Kremlowi, który obawiał się utraty kontroli nad rządem w Kabulu i planował nawet obalenie Daud Chana oraz ustanowienie w Afganistanie proradzieckiego rządu. Obalenie Daud Chana planowali także przebywający na emigracji (głównie w Pakistanie) opozycjoniści, spośród których wielu zasiliło później szeregi [[mudżahedin]]ów, m.in. [[Burhanuddin Rabbani]] (prezydent w latach 1992-1996) oraz [[Gulb ad-Din Hakmatjar|Gulbuddin Hekmatjar]] (premier w latach 1993-1994 i w okresie czerwiec-wrzesień 1996 roku).
 
30 stycznia 1977 roku Wielkie Zgromadzenie zatwierdziło nową konstytucję, wprowadzającą prezydencką formę rządów i system jednopartyjny, z Partią Rewolucji Narodowej (założoną w 1974 roku) jako jedyną legalną partią. Jednocześnie zdelegalizowano wszystkie partie polityczne oraz wykluczono z rządu przedstawicieli „Parczamu”{{odn|Tomsen|2011|s=107}}. Wszelka opozycja wobec rządu była tłumiona. Aresztowano m.in. Mohammada Haszima Maiwandwala (byłego premiera o poglądach liberalnych, sprawującego urząd w latach 1965-1967) wraz z czterdziestoma innymi osobami, z których cztery skazano na karę śmierci. W więzieniu, według wersji oficjalnej, Maiwandwal „popełnił samobójstwo”. Terror stosowany wobec opozycji zaczął dominować jako metoda walki politycznej; w 1974 roku utworzono w Kabulu więzienie Pol-e-Czarki, do którego w następnych latach trafiło dziesiątki tysięcy obywateli Afganistanu. Do więzień masowo trafiali również byli sojusznicy Dauda z LDPA w tym [[Hafizullah Amin]], [[Babrak Karmal]] i [[Nur Mohammad Taraki]]<ref name="Gladstone">Gladstone, Cary (2001). Afghanistan Revisited. Nova Publishers. s. 116. {{ISBN|978-1590334218}}.</ref>.
 
=== Rewolucja kwietniowa ===
{{Osobny artykuł|rewolucja kwietniowa}}
19 kwietnia 1978 roku odbył się pogrzeb [[Mir Akbar Khyber]]a, zamordowanego działacza LDPA z frakcji „Parczam”<ref>Jakub Tyszkiewicz, Edward Czapiewski ''Historia powszechna. Wiek XX'', wyd. 2010 r., s. 722-724</ref><ref> name="Gladstone, Cary (2001). ''Afghanistan Revisited''. Nova Publishers. s. 116. {{ISBN|978-1590334218}}.<"/ref>. Polityczne zabójstwo zorganizowane przez Dauda przyczyniło się on do mobilizacji LDPA – szacuje się, że ok. 10-30 tys. osób wysłuchało przemówień liderów LDPA, takich jak [[Nur Mohammad Taraki]], [[Hafizullah Amin]] i [[Babrak Karmal]]. Daud Chan, zaniepokojony tą demonstracją siły LDPA, wydał nakaz aresztowania liderów LDPA. Jeden z nich, Hafizullah Amin – późniejszy prezydent Afganistanu, krótko wcześniej dał zwolennikom LDPA w armii sygnał, by rozpoczęli zamach stanu. 26 kwietnia armia została postawiona w stan gotowości ze względu na podejrzenie zamachu stanu. Rozpoczął się on 27 kwietnia od ruchów sympatyzujących z LDPA żołnierzy na Międzynarodowym Porcie Lotniczym w Kabulu. W ciągu następnych 24 godzin zajęli oni Kabul i rozbili lojalne wobec Daud Chana oddziały. Następnego dnia rano uczestniczący w przewrocie żołnierze wkroczyli do [[Arg (pałac)|Pałacu Prezydenckiego]] i zastrzelili Daud Chana wraz z większością członków jego rodziny. Śmierć Daud Chana nie została jednak publicznie ogłoszona – nowy rząd oświadczył, iż Daud Chan zrzekł się urzędu z przyczyn zdrowotnych.
 
28 czerwca 2008 roku ciało Daud Chana zostało odnalezione w masowym grobie odkrytym na obrzeżach Kabulu<ref>[http://wiadomosci.onet.pl/1779935,12,item.html Afganistan: ciało prezydenta w masowym grobie 30.06.2008 (www.onet.pl)].</ref>. Oprócz zwłok Daud Chana znaleziono też ciała kilku członków jego rodziny oraz rządu. 4 grudnia 2008 roku Ministerstwo Zdrowia Afganistanu poinformowało, że zwłoki Daud Chana zostały zidentyfikowane na podstawie uzębienia. 17 marca 2009 roku odbył się państwowy pogrzeb Daud Chana.