Statut Westminsterski (1931): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Jrmo (dyskusja | edycje)
m poprawa linków
Linia 1:
'''Statut Westminsterski''', [[język angielski|ang.]] ''Statute of Westminster'' – akt prawny uznający za podmioty wzajemnie równe (z pewnymi ograniczeniami) [[Wielka Brytania|Wielką Brytanię]] i jej ówczesne [[dominium brytyjskie|dominia]]: [[Kanada|Kanadę]], [[Australia|Australię]], [[Nowa Zelandia|Nową Zelandię]], [[Związek Południowej Afryki]], [[NowaDominium Fundlandia|NowąNowej FundlandięFundlandii]] i [[Wolne Państwo Irlandzkie]]. Oprócz symbolicznego uznania równości dawnej metropolii i jej dominiów, statut znosił bardzo ważną dotąd zasadę, iż wszystkie akty prawne stanowione przez władze dominiów muszą być zgodne z prawem brytyjskim, pod rygorem nieważności w razie wystąpienia sprzeczności. Parlament brytyjski utrzymał jednak wyłączność na wprowadzanie zmian w konstytucjach Kanady i Australii.
 
Przyjęcie statutu jest często spotykaną w historiografii cezurą, którą uznaje się za moment uzyskania przez dominia niepodległości<ref>{{Cytuj|autor=Eugene P. Chase |tytuł=I. Government by Consultation in the British Commonwealth|czasopismo=The Journal of Politics|data=1947|data dostępu=2017-11-07|wolumin=9|numer=2 |s=198–210 |doi=10.2307/2125310 |jstor=2125310}}</ref>. Należy jednak pamiętać, że jest to data w znacznej mierze symboliczna, gdyż proces emancypacji dominiów i poszerzania zakresu ich [[suwerenność|suwerenności]] był bardzo stopniowy, zaś poszczególne dominia włączyły statut do własnego porządku prawnego w różnym czasie<ref>{{Cytuj|autor=F. R. Scott|tytuł=The End of Dominion Status|czasopismo=The American Journal of International Law|data=1944|data dostępu=2017-11-07|wolumin=38|numer=1 |s=34–49 |doi=10.2307/2192530 |jstor=2192530}}</ref>. Podobnie należy traktować próby uznania statutu za dokument powołujący [[Wspólnota Narodów|Wspólnotę Narodów]] - jest to jedna z możliwych do przyjęcia dat, choć np. sama Wspólnota za moment swojego powstania uznaje raczej rok 1949<ref>[http://www.thecommonwealth.org/Internal/191086/34493/187367/celebrating_thecommonwealth_60/ Celebrating thecommonwealth@60], Sekretariat Wspólnoty Narodów [dostęp 2010-08-08]</ref>.