Monogamia (biologia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pisum (dyskusja | edycje)
usunięto fragmenty bez źródeł o tematyce biologicznej
Pisum (dyskusja | edycje)
bez źródeł, porównywanie wydumanych uogólnień z danymi z publikacji biologicznych - OR
Linia 1:
{{inne znaczenia|2=[[monogamia]] w odniesieniu do ludzi}}
[[Plik:Agapornis fischeri couple.jpg|thumb|[[Agapornis|Papużki nierozłączki]] (''agapornis'') tworzą trwałe związki monogamiczne]]
[[Plik:Cygnus olor 2 (Marek Szczepanek).jpg|left|thumb|[[Łabędź niemy]] to gatunek monogamiczny. Rozpad pary łabędzi dotyczy mniej niż 2% wszystkich par<ref name = LAB>{{cytuj stronę |url=http://www.cygnus.org.pl/gatunki/labedz-niemy-cygnus-olor |tytuł=''Łabędź niemy (Cygnus olor)'' |data dostępu=2011-05-29 |data= |autor= Polska Grupa Badania Łabędzi |język=pl | cytat=Łabędź niemy jest gatunkiem monogamicznym o silnych więziach partnerskich. Rozpad pary następuje bardzo rzadko i dotyczy mniej niż 2% wszystkich par. Po śmierci partnera, drugi ptak przyłącza się do stada osobników nielęgowych gdzie poszukuje nowego towarzysza.}}</ref>]]
'''Monogamia''' ({{greka|μονογαμία}}, od {{grc|μόνος}} ''monos'' "jedyny" i {{grc|γάμος}} ''gámos'' "poślubienie"{{r|PWN2008}}) – [[systemy kojarzeń|system kojarzeń]] polegający na [[Okres godowy|okresowym]] lub stałym współżyciu jednego [[samiec|samca]] z jedną [[samica|samicą]]. U niektórych [[Gatunek (biologia)|gatunków]] (np. niektóre ptaki, ssaki i ryby) monogamia jest stałą cechą wszystkich osobników (gatunek monogamiczny).
 
[[Plik:Canis lupus laying.jpg|thumb|Biologia [[rozród|rozrodu]] u [[wilk szary|wilków]] oparta jest o monogamiczny system kojarzeń<ref >{{cytuj stronę | url=http://www.inkluz.pl/archiwum/inkluz60/main/konkurs6.html | tytuł=''O wilku mowa'' |data dostępu=2011-05-29 |data= |autor= Kamil Wierus | język=pl }}</ref>]]
Większość (ponad 90%) [[Ptaki|ptaków]] jest monogamiczna w sensie społecznym, a nie genetycznym. Posiadanie jednego gniazda przez jednego samca i jedną samicę nie oznacza, że samiec zapładnia wyłącznie tę samicę, z którą ma gniazdo – wiele [[pisklę|piskląt]] w przeciętnym [[Gniazdo (etologia)|gnieździe]] nie pochodzi od samca, do którego należy gniazdo<ref>Por. {{cytuj pismo |doi=10.1146/annurev.ecolsys.34.011802.132439 |autor = Westneat, D.F., Stewart, I.R.K. |tytuł = Extra-pair paternity in birds: causes, correlates, and conflict |czasopismo = Annual Review of Ecology, Evolution, and Systematics | wolumin =34 |strony = 365–396 |wydanie=2003 }}</ref><ref>Por. {{cytuj pismo |autor=Birkhead, T.R., Møller, A.P. |tytuł = Extra-pair copulations and extra-pair paternity in birds | czasopismo = Animal Behaviour | wolumin = 49 |strony =843–8 |wydanie =1995}}</ref>. Wielkość [[Jądro (anatomia)|jąder]] [[Ptaki|ptaka]] zależy od jego systemu tworzenia par. Największe jądra mają [[ptaki]] poliandryczne lub monogamiczne żyjące w koloniach dających wiele możliwości do stosunku seksualnego z innymi samicami. W koloniach ptaków zapewnia to samcom posiadanie większej liczby [[potomstwo|potomstwa]], a samicom posiadanie lepszego jakościowo [[potomstwo|potomstwa]].
 
[[Plik:Canis lupus laying.jpg|thumb|Biologia [[rozród|rozrodu]] u [[wilk szary|wilków]] oparta jest o monogamiczny system kojarzeń<ref >{{cytuj stronę | url=http://www.inkluz.pl/archiwum/inkluz60/main/konkurs6.html | tytuł=''O wilku mowa'' |data dostępu=2011-05-29 |data= |autor= Kamil Wierus | język=pl | cytat=Jak wspomniałem, jedynie para przewodników jest upoważniona do rozrodu, zdarza się jednak, że korzystając z zamieszania samicę alfa pokryje inny samiec albo względy basiora zdobędzie inna samica. Z reguły jednak wilki pozostają jednak monogamiczne. Ich rytuał bywa zaskakująco czuły: kąsanie i "całowanie" szyi, lizanie pysków, ocieranie się o siebie, co więcej, wilk, który zostanie oddzielony od swojej suki (i nawzajem), uparcie szuka wybranego już partnera.}}</ref>]]
 
== Przypisy ==