Kościół ewangelicko-augsburski w Wiedniu: Różnice pomiędzy wersjami

'''Kościół ewangelicko-augsburski w Wiedniu''' – luterański [[kościół farny]] (niem. ''Lutherische Stadtkirche''), położony przy Dorotheergasse 18 w [[Wiedeń|Wiedniu]] (tzw. ''biały kościół''). Siedziba [[Innere Stadt (Wiedeń)|śródmiejskiej]] parafii [[Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania w Austrii|Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania]] (niem. ''Evangelische Pfarrgemeinde A.B., Wien - Innere Stadt''), jednej z 22 w stolicy [[Austria|Austrii]].

Jest to dawny kościół klasztorny [[Zakon Świętej Klary |klarysek]] pw. Matki Boskiej Anielskiej. Klasztor, zwany "Klasztorem Królewskim" lub "Klasztorem Królowej" (niem. ''Königinnenkloster''), został założony ok. [[1580]] przez [[Elżbieta AustriackaHabsburg (1554–1592)|Elżbietę]], córkę cesarza [[Maksymilian II Habsburg|Maksymiliana II]] i wdowę po królu Francji [[Karol IX Walezjusz|Karolu IX]]. Kościół został wzniesiony w latach [[1582]]-[[1583]] przez Jacoba Viviana według planów nadwornego budowniczego Pietro Ferabosco. Jest budowlą [[renesans]]ową, z elementami nawiązującymi do gotyku, jednonawową. Trójbocznie zamknięte prezbiterium obrócone było ku ulicy i wejście wiodło jedynie z klasztornego dziedzińca. [[1781]] klasztor został [[sekularyzacja|zsekularyzowany]] przez cesarza [[Józef II Habsburg|Józefa II]] i [[1783]] nabyty wraz z sąsiednim budynkiem (obecny dom parafialny) przez [[zbór]] [[KonfesjaWyznanie Augsburskaaugsburskie|ewangelicko-augsburski]], powstały [[1782]] na mocy [[Patent Tolerancyjnytolerancyjny|Patentu Tolerancyjnego]] z [[1781]]. Przedtem wiedeńscy [[luteranizm|luteranie]] mimo ograniczeń korzystali z eksterytorialnej kaplicy ambasady [[Dania|duńskiej]], gdzie prowadzono duszpasterstwo również w [[język niemiecki|języku niemieckim]] (już [[1764]] wydrukowano w [[Norymberga|Norymberdze]] dla ich potrzeb własny [[kancjonał]]. Jednocześnie część terenów poklasztornych zakupiła nowa [[kościół ewangelicko-reformowany w Wiedniu|parafia ewangelicko-reformowana]], a na pozostałym obszarze wzniesiono obecny Palais Pallavicini.

Pierwszym luterańskim proboszczem i superintendentem wiedeńskim został ks. Johann Georg Fock. Na mocy ograniczeń narzuconych przez patent tolerancyjny, dla nadania kościołowi świeckiego wyglądu, trzeba było rozebrać 3 wieże i od strony ulicy dodano [[Trakt (architektura)|trakt]] zabudowań (budowniczy Adalbert Hild). Dopiero [[1841]] można było umieścić krzyż nad wejściem prowadzącym z ulicy na teren świątyni. Podczas remontu [[1872]] wymieniono ławki na obecne. Dzięki zniesieniu ograniczeń [[Patent Protestancki|Patentem Protestanckim]] z [[1861]], w [[1876]] architekt Otto Thienemann przebudował elewację prezbiterium od ulicy, nadając jej charakter kościelnej [[fasada|fasady]] ze szczytem. Gruntownie przebudowana została świątynia [[1907]] (Ludwig Schöne), gdy nie tylko rozbudowano fasadę ale - dla ułatwienia dostępu i większego bezpieczeństwa uczestników nabożeństw - wnętrze przeorientowano o 180°, wybijając główne wejście w dotychczasowym prezbiterium i przenosząc ołtarz i [[empora|empory]] naprzeciwko, a organy nad nowe wejście. W [[1922]] parafia, dawniej obejmująca całe miasto, otrzymała obecną nazwę. Fasada uległa zniszczeniu podczas walk o Wiedeń [[1945]] i została odbudowana w uproszczonej formie [[1948]]. W [[1989]] przeprowadzono jej rekonstrukcję według stanu z 1907, a [[1997]] zostało gruntownie odnowione wnętrze.