Prefektura Ilirii: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mix321 (dyskusja | edycje)
→‎Główne ośrodki: drobne redakcyjne
drobne techniczne
Linia 1:
[[FilePlik:Prefecture of Illyricum map.png|300px|thumb|Prefektura Illyricum w kształcie początkowym]]
[[FilePlik:Praetorian Prefectures of the Roman Empire 395 AD.png|thumb|375px|Prefektury, diecezje i prowincje rzymskie w latach 375-379 n.e.]]
[[FilePlik:Roman Empire with dioceses in 400 AD.png|thumb|375px|Prefektury, diecezje i prowincje rzymskie w roku 400 n.e.]]
[[FilePlik:Illyricum & Dacia - AD 400.png|thumb|375px|Diecezje i prowincje rzymskie w Ilirii ok. 400 n.e.]]
'''Prefektura Ilirii''' ([[łacina|łac.]]{{w ''języku|la|Praefectura praetorio per Illyricum''}}) – jedna z czterech wielkich jednostek podziału administracyjnego ([[Prefektura (starożytność)|prefektur]]) w [[Cesarstwo Rzymskie|Cesarstwie Rzymskim]] w ostatnim okresie przed podziałem na [[Cesarstwo zachodniorzymskie]] i [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwo wschodniorzymskie (Bizantyńskie)]].
 
Prefektura utworzona została w ślad za reformami administracyjnymi cesarza [[Konstantyn I Wielki|Konstantyna I Wielkiego]], który ok. [[326]]-[[328]]326–328 r. n.e. ustanowił trzystopniową organizację Cesarstwa. [[Prefektura (starożytność)|prefektury]] podzielone były na [[Diecezja (starożytność)|diecezje cywilne]], te zaś z kolei na [[Prowincje rzymskie|prowincje]].
 
Prefekturę Ilirii założył w roku 347 cesarz [[Konstans (cesarz rzymski)|Konstans]] poprzez wydzielenie z [[Prefektura Italii|Prefektury Italii, Ilirii i Afryki]] (''Praefectura praetorio Italiae, Illyrici et Africae'').
 
Pierwszym [[Prefekt pretorianów|prefektem]] Illyricum (w latach 347-352347–352) był [[Vulcacius Rufinus]], [[konsul rzymski]] w roku [[347]], następnie prefekt Galii (353-354353–354).
 
Prefektury Ilirii i Italii, wraz z pozostałymi dwiema prefekturami, [[Prefektura Galii|Prefekturą Galii]] (''Praefectura praetorio Galiarum'') i [[Prefektura Orientu|Prefekturą Orientu]] (''Praefectura praetorio Orientis''), tworzyły strukturę, która nawiązywała do idei organizacji Cesarstwa i systemu rządów w ramach [[Tetrarchia|tetrarchii]] wprowadzanej przez cesarza [[Dioklecjan]]a od roku 286.
 
== Zasięg terytorialny ==
W ciągu IV wieku Prefektura Ilirii miała zmienny zasięg terytorialny, a przejściowo (361-374361–374) została likwidowana. Reaktywowana przez cesarza [[Gracjan (cesarz rzymski)|Gracjana]] w latach 375-379375–379 składała się z:
 
W ciągu IV wieku Prefektura Ilirii miała zmienny zasięg terytorialny, a przejściowo (361-374) została likwidowana. Reaktywowana przez cesarza [[Gracjan (cesarz rzymski)|Gracjana]] w latach 375-379 składała się z:
* ''Illyricum orientale'' – diecezje cywilne:
:* Diecezja Dacji – ''Dioecesis Daciae''
Linia 21 ⟶ 20:
* ''Illyricum occidentale'' – diecezje cywilne:
:* [[Diecezja Panonii]] – ''Dioecesis Pannoniarum''
Po 379 r. ''Illyricum occidentale'' jako Diecezja Iliria ''Dioecesis Illyricum'' została włączona ponownie do prefektury Italii, zaś obie diecezje ''Illyricum orientale'' zostały bezpośrednio podporządkowane cesarzowi rezydującemu wówczas w [[Saloniki|Tesalonice]]. W latach 384–387 diecezje ''Illyricum orientale'' ponownie znalazły się w prefekturze Italii, 388–391 stanowiły osobną prefekturę, 392–395 ponownie podporządkowane Italii.<ref>Morrison, Cécile, ed. (2007), ''Le Monde Byzantin I - L'Empire romain d'orient (330-641330–641)'', Athens: Polis Editions, {{ISBN|978-960-435-134-3}}</ref>.
 
Po podziale cesarstwa wraz ze śmiercią [[Teodozjusz I Wielki|Teodozjusza I Wielkiego]] w roku [[395]] wschodnie tereny prefektury Ilirii weszły w skład [[Cesarstwo Bizantyńskie|Cesarstwa wschodniorzymskiego]] i składały się z następujących diecezji i prowincji{{odn|Roisman, Worthington|2010|s=547}}:
<div style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2;">
* Diecezja Macedonii (''Dioecesis Macedoniae'') – prowincje:
Linia 44 ⟶ 43:
 
== Likwidacja prefektury ==
W związku z najazdami plemion, w tym [[Słowianie|Słowian]], kolejne terytoria prefektury przestawały znajdować się pod kontrolą rzymską (bizantyńską). W VII wieku pod władzą cesarstwa pozostawały jedynie fragmenty [[Tracja|Tracji]] z [[Konstantynopol]]em i [[Saloniki|Tesaloniką]]. W I połowie IX wieku prefektury i diecezje ostatecznie zostały zastąpione przez nową jednostkę - [[Tem (historia)|tem]].
 
== Zobacz też ==
* [[Prefektura (starożytność)]]
* [[Diecezja (starożytność)]]
* [[Iliria]]