Robert Menzies: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{Władca}} zamieniam na odpowiedni szablon nawigacyjny ({{Lord Strażnik Pięciu Portów}})
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne.
Linia 21:
|commons = Category:Robert Menzies
}}
'''Robert Gordon Menzies''' (ur. [[20 grudnia]] [[1894]] w [[Jeparit]] w stanie [[Wiktoria (stan Australii)|Wiktoria]], zm. [[15 maja]] [[1978]] w [[Melbourne]]) – [[Australia|australijski]] polityk, 12. [[premierzy Australii|premier Australii]]. Założyciel [[Liberalna Partia Australii|Liberalnej Partii Australii]]. Był premierem Australii łącznie przez 18 lat, w latach 1939-19411939–1941 i 1949-1966, co stanowi nie pobity do dziś rekord. Stał na czele dziesięciu [[gabinet federalny Australii|gabinetów federalnych]].
 
== Wczesne lata życia ==
Robert Menzies był synem woźnego z Jeparit Jamesa Menziesa, syna szkockich imigrantów, którzy przybyli do Australii w połowie XIX w. podczas "gorączki„gorączki złota"złota”. Matką Roberta była Kate Sampson, córka Johna Sampsona, górnika z [[Penzance]]. Zarówno ojciec jak i jeden z wujów Menziesa byli deputowanymi do stanowego parlamentu Wiktorii, inny wuj Roberta reprezentował okręg Wimmera w [[Izba Reprezentantów (Australia)|Izbie Reprezentantów]]. Robert pobierał nauki początkowo w lokalnej szkole, a następnie w prywatnych szkołach w [[Ballarat]] i Melbourne. Później rozpoczął studia na uniwersytecie w Melbourne na kierunku prawo.
 
Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] Menzies zapisał się do uniwersyteckiej milicji, ale nie zgłosił się do wojska, chociaż deklarował swoje poparcie dla wojny. Studia ukończył w 1918, zdobywając wcześniej wiele akademickich wyróżnień. Po studiach rozpoczął praktykę adwokacką w Melbourne rychło stając się jednym z najbardziej znanych adwokatów w mieście. W 1919 poznał [[Pattie Menzies|Pattie Leckie]] (1899–1995), córkę [[Nacjonalistyczna Partia Australii|nacjonalistycznego]] polityka [[John Leckie (polityk)|Johna Leckiego]] i May Beatrice Johnson. Ślub Roberta i Pattie odbył się 27 września 1920 w kościele prezbiteriańskim w [[Kew (Merseyside)|Kew]]. Robert i Pattie mieli czworo dzieci, z których jedno wcześnie zmarło.
Linia 49:
Liberałowie uzyskali jednak większość tylko w Izbie Reprezentantów. [[Senat (Australia)|Senat]] pozostał w większości laburzystowski. W 1951 Menzies zgłosił projekt ustawy delegalizującej [[Komunistyczna Partia Australii|Partię Komunistyczną]]. Premier spodziewał się, że ustawa zostanie odrzucona w Senacie, co da mu pretekst do przedterminowego rozwiązania izby wyższej. Laburzyści poparli jednak ustawę, która rychło została uznana przez [[Sąd Najwyższy Australii|Sąd Najwyższy]] za niekonstytucyjną. Dopiero odrzucenie przez Senat ustawy bankowej dało Menziesowi pretekst do rozpisania przedterminowych wyborów, które dały liberałom większość w obu Izbach.
 
Później w 1951 Menzies zdecydował się przeprowadzić referendum dotyczące zmiany w konstytucji, która umożliwiłaby mu delegalizację Partii Komunistycznej. Przeciwko temu aktywnie protestowali laburzyści i referendum ostatecznie nie doszło do skutku. W tym samym czasie Menzies wysłał australijskie oddziały na [[Wojnawojna koreańska|wojnę koreańską]] i zawiązał ścisły sojusz ze [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi]].
 
[[Plik:RobertMenzies.jpg|thumb|240px|Robert Menzies, 1953]]
Linia 56:
Menzies wygrał wybory w 1955 i 1958 W tym czasie australijska gospodarka weszła w fazę powojennego boomu, napędzanego masową imigracją oraz rozwojem budownictwa. Wysokie zyski przynosił również eksport australijskich płodów rolnych. Partia Pracy stopniowo traciła na znaczeniu, jednak poparcie dla niej wzrosło na początku lat 60., kiedy ustawa kredytowa, mająca w zamierzeniach rządu przeciwdziałać inflacji, spowodowała wzrost bezrobocia. Wybory 1961 ponownie wygrali liberałowie, ale uzyskali minimalną większość w parlamencie (2 głosy). Menziesowi udało się jednak wykorzystać podziały w Labour na temat stosunku do zimnej wojny i sojuszu z USA, i po wyborach 1963 powiększył przewagę liberałów w parlamencie. Były to pierwsze wybory przy okazji których zorganizowano telewizyjną debatę, którą Menzies, dobiegający wówczas siedemdziesiątki, wygrał. W tym samym roku został odznaczony [[Order Ostu|Orderem Ostu]].
 
W 1965 Menzies zadecydował o wysłaniu australijskich wojsk na [[Wojnawojna wietnamska|wojnę wietnamską]]. Decyzja ta, chociaż wówczas popierana przez społeczeństwo, stanie się poważnym obciążeniem dla następców Menziesa. Chociaż premier był gorącym zwolennikiem sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi, dążył również do zachowania jak najściślejszych więzów z Wielką Brytanią.
 
== Emerytura ==