Wersja z 13:54, 2 wrz 2018 edytuj Sloggi (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 16 729 edycji m →‎Historia: ->dr. uzup. ← poprzednia edycja		Wersja z 11:27, 6 wrz 2018 edytuj anuluj edycję John Belushi (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 117 892 edycje szablon następna edycja →
Linia 18: \|wysokość = \|rok = 30.06.2016 \|liczba ludności = 17 773<ref name="populacja2016">[http://www.polskawliczbach.pl/Kozienice ~~http://www.~~Kozienica] polskawliczbach.pl~~/Kozienice]~~, w oparciu o dane GUS.</ref> \|gęstość zaludnienia = 1700,8 \|strefa numeracyjna = (+48) 48 Linia 36: \|bip = }} ~~[[jidysz~~'''Kozienice''' ({{w języku\|~~jid~~de\|Koschnitz}}<ref>Virtual Shtetl: [http://www.sztetl.org.pl/en/city/kozienice/ Kozienice]]: </ref>; {{w języku\|yi\|קאזשעניץ}} ''Kozhenitz''<ref>{{Cytuj\|tytuł=Kozienice - Wirtualny Sztetl\|data dostępu=2017-04-08\|opublikowany=~~www.~~ sztetl.org.pl\|url=http://www.sztetl.org.pl/pl/city/kozienice/?view=1\|język=pl}}</ref>) – [[miasto]] w [[województwo mazowieckie\|województwie mazowieckim]], w [[powiat kozienicki\|powiecie kozienickim]]. Siedziba władz powiatu i miejsko-wiejskiej [[Kozienice (gmina)\|gminy Kozienice]]. Położone nad rzeką [[Zagożdżonka\|Zagożdżonką]], na [[Nizina Środkowomazowiecka\|Nizinie Środkowomazowieckiej]], historycznie w [[Małopolska\|Małopolsce]].▼ ~~'''Kozienice''' ([[język niemiecki\|niem.]] ''Koschnitz''<ref>Virtual Shtetl: [http://www.sztetl.org.pl/en/city/kozienice/ Kozienice]</ref>;~~ ▲[[jidysz\|jid.]]: קאזשעניץ ''Kozhenitz''<ref>{{Cytuj\|tytuł=Kozienice - Wirtualny Sztetl\|data dostępu=2017-04-08\|opublikowany=www.sztetl.org.pl\|url=http://www.sztetl.org.pl/pl/city/kozienice/?view=1\|język=pl}}</ref>) – [[miasto]] w [[województwo mazowieckie\|województwie mazowieckim]], w [[powiat kozienicki\|powiecie kozienickim]]. Siedziba władz powiatu i miejsko-wiejskiej [[Kozienice (gmina)\|gminy Kozienice]]. Położone nad rzeką [[Zagożdżonka\|Zagożdżonką]], na [[Nizina Środkowomazowiecka\|Nizinie Środkowomazowieckiej]], historycznie w [[Małopolska\|Małopolsce]]. 30 czerwca 2009 roku, miasto miało 18 075 mieszkańców<ref name="Ludność2009-06">{{cytuj książkę\|tytuł=Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.)\|wydawca=Główny Urząd Statystyczny\|miejsce=Warszawa\|data=2009-11-24\|issn=1734-6118\|url=http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/LU_ludnosc_stan_struktura_31_12_2012.pdf}}</ref>. Zajmuje ono 249. miejsce w kraju pod względem liczby mieszkańców. Przez miasto przepływa niewielka rzeka [[Zagożdżonka]], lewy dopływ [[Wisła\|Wisły]]. Linia 47 ⟶ 46: == Położenie == [[Plik:POL Kozienice2.jpg\|thumb\|Symbol miasta]] Miasto leży w południowej części [[województwo mazowieckie\|województwa mazowieckiego]], w [[Dolina Środkowej Wisły\|Dolinie Środkowej Wisły]]<ref>{{cytuj książkę\|nazwisko=Kondracki\|imię=Jerzy\|tytuł=Atlas Rzeczypospolitej Polskiej\|wydawca=Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej \|miejsce=Warszawa \|data=1994 \|nazwisko2=Richling\|imię2=Andrzej}}</ref>. Historycznie należy do [[Małopolska\|Małopolski]]. Leżało w [[ziemia sandomierska\|ziemi sandomierskiej]], następnie w [[województwo sandomierskie (I Rzeczpospolita)\|województwie sandomierskim]]. Były [[miasto królewskie\|miastem królewskim]] [[Korona Królestwa Polskiego\|Korony Królestwa Polskiego]]<ref>[[Feliks Kiryk]], Urbanizacja Małopolski : województwo sandomierskie : XIII-XVI wiek, Kilece 1994, s. 17.</ref>. Linia 92 ⟶ 91: Inną wersję pochodzenia nazwy podaje ks. [[Franciszek Siarczyński]]: : ''Król, mówi podanie, sarnę na krótki strzał chybił; Kozie nic! zawołali obecni łowcy, a król przez pamięć na te wyrazy, osadzie przez siebie założonej miano Kozienic nadał.''<ref name=Siarczynski>{{cytuj książkę \| nazwisko = Siarczyński \| imię = Franciszek \| tytuł = Opis powiatu radomskiego przez ks. Franciszka Siarczyńskiego w rękopismie pozostały \| rok = 1847 \| wydawca = Warszawa, Drukarnia Komisji Rządowej Sprawiedliwości \| id = \| strony =}}</ref> == Historia == Linia 99 ⟶ 98: W 1467 roku w królewskim dworze królowa [[Elżbieta Rakuszanka]] urodziła syna królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, późniejszego króla [[Zygmunt I Stary]], co upamiętnia do dziś pamiątkowa kolumna wzniesiona w 1518, która jest najstarszym pomnikiem świeckim w Polsce. W 1507 mieszkańcy Kozienic poprosili o prawa miejskie. 8 stycznia 1549 roku król [[Zygmunt II August]] wydał na sejmie w [[Piotrków Trybunalski\|Piotrkowie]] przywilej dla [[wojewodowie ruscy\|wojewody ruskiego]] i starosty radomskiego [[Piotr Firlej (wojewoda ruski)\|Piotra Firleja z Dąbrowicy]] na założenie miasta na części gruntów kozienickich, a w 1550 wydany został drugi przywilej lokacyjny. W 1557 król Zygmunt August ufundował tu parafię i uposażył plebana, w roku 1558 Kozienice otrzymały przywilej na organizowanie [[jarmark]]ów. W 1652 roku miasto spustoszyła epidemia [[cholera\|cholery]]. W czasie [[potop szwedzki\|potopu szwedzkiego]] 6 kwietnia 1656 doszło do zwycięskiej dla Polaków [[bitwa pod Kozienicami\|bitwy pod Kozienicami]], ale w 1657 roku miasto zostało zniszczone przez siedmiogrodzkie wojska [[Jerzy II Rakoczy\|Jerzego Rakoczego]]. [[Sejm walny (I Rzeczpospolita)\|Sejm]] w [[1658]] roku wyznaczył [[powiat starodubowski\|Starodubowianom]] Kozienice jako miejsce [[Sejmiki ziemskie\|sejmików]]<ref>Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom IV: Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie. XIV-XVIII wiek, redakcja: Andrzej Rachuba, opracowanie: Henryk Lulewicz, Andrzej Rachuba, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, przy współpracy: Andreja Macuka i Jaugiena Aniszczankis, Warszawa 2009, s. 18.</ref>. Ponownie miasto zostało zniszczone przez wojska szwedzkie w 1704 roku w trakcie [[III wojna północna\|Wielkiej wojny północnej]]. [[Plik:POL Kozienice Poniatowski.jpg\|thumb\|220px\|Popiersie króla [[Stanisław August Poniatowski\|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] przed [[Muzeum Regionalne w Kozienicach\|muzeum w Kozienicach]]]] W 1764 powstał tu skład [[sól kuchenna\|soli]] dla całego powiatu radomskiego, a w 1779 miasto otrzymuje przywilej na 12 jarmarków rocznie<ref name=Siarczynski/>. W 1782 miasto o przeważnie drewnianej zabudowie zostaje zniszczone przez pożar i dzięki królowi odbudowane głównie jako murowane. W 1786 roku w miejscowości król [[Stanisław August Poniatowski\|Stanisław Poniatowski]] założył Królewską Manufakturę Broni Palnej{{r\|Kwas}}, która w latach 1784-1788 przekształcona została w [[Fabryka Broni w Kozienicach\|Fabrykę Broni w Kozienicach]] będącą największą fabryką broni palnej w [[I Rzeczpospolita\|Rzeczypospolitej]]{{r\|Orlowski}}. Fabryka wytwarzała karabiny, pistolety oraz sztucery w tym pierwszy w historii seryjnie produkowany karabin polskiej konstrukcji tzw. [[sztucer kozienicki]]{{r\|Kobielski}}{{r\|Maciej}}. Miasto w okresie tym praktycznie od nowa lokowane zyskało murowaną zabudowę. Odbudową i przebudową miasta zajął się [[Stanisław August Poniatowski]] (według projektu [[Jan Kanty Fontana\|Jana Fontany]]). W 1792 roku w czasie [[Wojna polsko-rosyjska (1792)\|wojny polsko-rosyjskiej]] pod Kozienicami stało polskie wojsko pod dowództwem księcia [[Józef Poniatowski\|Józefa Poniatowskiego]]. Linia 170 ⟶ 169: [[parafia Świętego Krzyża w Kozienicach]] [[parafia Świętej Rodziny w Kozienicach]] * [[Świadkowie Jehowy]]: zbór<ref>{{jw\|data dostępu=2014-04-06}}</ref> * [[Świadkowie Jehowy\|Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy]]<ref>Dane według raportów [https://apps.jw.org/P_CONGSHARE?g=B5FB92EA-5EDF-4C9E-9CE3-53FF2D3B23DA wyszukiwarki zborów] [[jw.org]] [dostęp: 2014-04-06]</ref> * [[Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w RP]]<ref>[http://www.kchwe.pl/lista-zborow/woj-mazowieckie/ – Woj. mazowieckie \| Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej]</ref> Linia 254 ⟶ 253: {{Kontrola autorytatywna}} [[Kategoria:Kozienice\|* ]] [[Kategoria:Miasta królewskie I Rzeczypospolitej (województwo sandomierskie)]] [[Kategoria:Miasta w Polsce lokowane w XVI wieku]]

Kozienice: Różnice pomiędzy wersjami