Wersja z 16:58, 9 paź 2018 edytuj Michał Sobkowski (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 127 754 edycje Anulowanie wersji 54661020 autora Horbii: Potrzebne źródło Znacznik: Anulowanie edycji ← poprzednia edycja		Wersja z 09:38, 10 paź 2018 edytuj anuluj edycję Michał Sobkowski (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 127 754 edycje nazwy, źródła/przypisy następna edycja →
Linia 1: '''Diole''' (R(OH)<sub>2</sub>) – grupa organicznych [[związek chemiczny\|związków chemicznych]], [[alkohole]] zawierające dwie [[grupa hydroksylowa\|grupy hydroksylowe]]. Reaktywność dioli jest zbliżona do innych alkoholi. [[Plik:Pinacol-2D-skeletal.png\|thumb\|80px\|Pinakol]] Diole, w których grupy hydroksylowe przyłączone są do sąsiednich atomów węgla, noszą nazwę dioli ''wicynalnych'' lub (dawniej) glikoli<ref name = MorrisonBoyd>{{Cytuj książkę \| nazwisko=Morrison \| imię=Robert T.\| nazwisko2=Boyd\| imię2=Robert N. \| tytuł=Chemia organiczna\| data=1985 \| wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN\|PWN]] \| miejsce=Warszawa \| isbn= 83-01-04166-8\| tom = 1\|strony= 257–258}}</ref>{{refn\|grupa=uwaga\|Nazwa ''glikole'' zazwyczaj dotyczy dioli wicynalnych, ale stosowane bywają także do innych dioli<ref name=G02654>{{GoldBook\|G02654\|nazwa=glycols}}</ref>. Zgodnie z zaleceniami nomenklaturowymi [[Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej\|IUPAC]] z 2013 r. stosowanie takiej nazwy należy ograniczyć do niepodstawionego glikolu etylenowego<ref name=BlueBook>{{BlueBook2013PL\|strony= 648–649}}</ref>.}}. Najprostszym ich przedstawicielem jest [[glikol etylenowy]]. Tetrapodstawione diole wicynalne są znane jako [[pinakole]], a ich najprostszym reprezentantem jest [[pinakol]] (2,3-dimetylobutano-2,3-diol)<ref name=P04674>{{GoldBook\|P04674\|nazwa=pinacols}}</ref>{{refn\|grupa=uwaga\|Zgodnie z zaleceniami nomenklaturowymi IUPAC z 2013 r. stosowanie takiej nazwy należy ograniczyć do niepodstawionego pinakolu{{r\|BlueBook}}.}}. ~~Diole, w których grupy hydroksylowe przyłączone są do sąsiednich atomów węgla, noszą nazwę dioli ''wicynalnych'' lub glikoli.~~ Jeśli obie grupy hydroksylowe przyłączone są do jednego atomu węgla, związek nosi nazwę diolu ''geminalnego''. Diole geminalne są zazwyczaj nietrwałe i ulegają spontanicznej [[Dehydratacja (chemia)\|dehydratacji]] do [[Aldehydy\|aldehydów]] lub [[Ketony\|ketonów]]; z tej przyczyny określane są często jako wodziany ([[hydraty]]) aldehydu/ketonu. Dehydratacja ta jest [[Równowaga reakcji chemicznych\|reakcją odwracalną]]: : [[Plik:Hydratacja aldehydu.png\|thumb\|center\|~~400px~~350px\|Równowaga [[aldehyd octowy\|acetaldehyd]] ⇌ 1,1-etanodiol]] W niektórych przypadkach forma alkoholowa jest dominująca, np. w wodnym roztworze [[Aldehyd mrówkowy\|formaldehydu]] występuje głównie diol geminalny [[metanodiol]], H<sub>2</sub>C(OH)<sub>2</sub>. Linia 12 ⟶ 14: Przykłady: <gallery> Plik:Ethylene glycol chemical structure.png\|[[Glikol etylenowy\|etano-1,2-diol]] (glikol etylenowy) Plik:1,3-Propanediol.svg\|[[propano-1,3-diol]] Plik:1,2-Butanediol.png\|[[butano-1,2-diol]] Linia 23 ⟶ 25: == Zobacz też == * [[Alkohole wielowodorotlenowe\|polialkohol]]▼ {{Commonscat\|Diols}} ▲* [[~~Alkohole~~alkohole wielowodorotlenowe~~\|polialkohol~~]] * [[przegrupowanie pinakolowe]] == Uwagi == {{Uwagi}} == Przypisy == {{Przypisy}} {{Kontrola autorytatywna}}

Diole: Różnice pomiędzy wersjami