Incydent trubecki: Różnice pomiędzy wersjami

[[Trubczewsk|Trubeck]], a właściwie [[księstwo Trubeckie]], był to obszar o powierzchni 2350 km² położony na pograniczu litewsko-moskiewskim. Zgodnie z postanowieniami [[pokój w Polanowie|pokoju polanowskiego]] obszar ten został przyłączony do Rzeczypospolitej. W wyniku wytyczania wspólnej granicy<ref>Granicy tej do wybuchu [[powstanie Chmielnickiego|powstania Chmielnickiego]] nie udało się wyznaczyć.</ref>, Moskwa zażądała by powrócił w jej granice. [[Władysław IV Waza|Władysław IV]], licząc, że tym postępowaniem uda mu się przychylnie usposobić cara do jego planów wojny z [[Imperium Osmańskie|Turcją]], wyraził na to zgodę. W roku 1644 nakazał [[oberszter]]owi [[gwardia koronna|gwardii królewskiej]] (późniejszemu [[oboźny|oboźnemu litewskiemu]]) [[Samuel Osiński|Samuelowi Osińskiemu]] udanie się nad granicę i oddanie Moskwie Trubecka. W razie oporu oboźny miał prawo użyć siły. Ostatecznie do tego nie doszło i Trubeck został oddany (bez rekompensaty) Moskwie. Wydarzenie to wywołało oburzenie w całej Rzeczypospolitej (największe na Litwie, mniejsze w Koronie)<ref>''Litwini wystawiali to za wielki uszczerbek, zadany granicom Xięstwa Litewskiego, oznaczonym przez traktat z Moskwą nad rzeką Polanowką w 1634 spisany. Posłowie Koronni iuż nie tylko ten uszczerbek zważali, ale nadużycie władzy królewskiéy z uymą narodowêy, w odstępowaniu krajów bez wiedzy całéy Rzeczypospolitéy, upatrowali.'' [[Kajetan Kwiatkowski]], [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=3825 ''Dzieje narodu polskiego za panowania Władysława IV króla polskiego i szweckiego''], Warszawa 1823, s. 346.</ref><ref>Przysięga koronacyjna zobowiązywała Władysałwa IV, podobnie jak jego poprzedników i następców, by ziem Korony i Wielkiego Księstwa oraz ich lenn ''nie umniejszać lecz bronić i rozszerzać'' ([[łacina|łac.]] ''non minuam, sed defendam, et dilatabo''), a ''odpadłe przez wojnę lub jakimkolwiek innym sposobem ... przywrócić'' (''alienata, vel bello, vel quovis alio modo'' ... ''aggregabo''), [[Volumina Legum]], 1859, t. 3, s. 369.</ref>. Doprowadziło do rozejścia bez uchwał sejmu roku 1645<ref>[[Władysław Konopczyński]], [https://archive.org/details/liberumvetostudy00konouoft ''Liberum veto''], Kraków - Warszawa 1918, s. 321. Ponieważ obsadzanie stanowisk powinno nastąpić w ciągu 6 miesięcy od opróźnienia zaś w trakcie sejmu najpóźniej w pierwszym tygodniu obrad (Volumina Legum, t. 2, s. 258, ''O wakancyach'' z 1588) Władysław IV uznał zerwanie za wygodny pretekst do odroczenia obsady dwu wakujących starostw do następnego sejmu i czerpanie z nich dochodów przez ten czas. [[Ludwik Kubala]] [https://sbc.org.pl/dlibra/publication/1091/edition/1106 Jerzy Ossoliński wyd. 2 poprawione i uzupełnione przez autora], Warszawa: Ossolineum, 1924, s. 177.</ref> i zakończyło się dopiero na sejmie rok później<ref>[[Instrukcje poselskie]] Wielkiego Księstwa żądały odzyskania Trubecka bądź odszkodowania. H. Wisner [http://rcin.org.pl/Content/30862/WA303_36566_A52-KH-R-85-2_Wisner.pdf ''Litwa i plany wojny tureckiej za Władysława IV''] s. 262n.</ref>.

* Dwa starostwa koronne ([[Lubecz]] i [[Łojów]]) przyłączyć do Wielkiego Księstwa, do [[województwo smoleńskie|województwa smoleńskiego]]. Podatki, w razie nałożenia prezprzez sejm, wpływać miały do skarbu litewskiego, zaś [[Kwarta (podatek)|kwarta]] do koronnego. Służbę wojskową obowiązani do niej mieszkańcy starostw mieli odbywać w zależności od zagrożenia w armii Korony bądź Litwy<ref>Sprawa </ref>.

* Zakazano na przyszłość podobnych spraw ''sine scitu et consensu generali'' ([[łacina|łac.]] bez uchwały i zgody powszechnej) ''na Seymie wszystkiey Rzepltey''.