Res cogitans: Różnice pomiędzy wersjami

W swoim [[kartezjanizm|systemie filozoficznym]] Kartezjusz przeciwstawiał ''res cogitans'' i ''[[res extensa]]'' (rzecz rozciągłą). ''Res extensa'' było używane na określenie świata fizycznego, a ''res cogitans'' zostało użyte do oznaczenia bytów postrzegających własną bytowość ([[umysł]]). Tym samym Kartezjusz stanął na stanowisku, że rzeczywistość składa się z dwóch, zasadniczo odmiennych substancji. Świat materialny działa na zasadach [[mechanicyzm|mechanicznych]], natomiast świat duchowy jest obszarem [[wolna wola|wolności]]. Oba typy substancji spotykają się w ludziach{{odn|Ariew|Chene|Jesseph|Schmaltz|2003|loc=Body|s=41}}.

Dualistyczna koncepcja Kartezjusza była wyraźnym zerwaniem ze [[scholastyka (filozofia)|scholastyczną]] koncepcją [[dusza (filozofia)|duszy]]. Scholastyczna koncepcja duszy łaczyłałączyła filozofię [[Arystoteles]]a z chrześcijaństwem. Dusza była w niej ściśle zespolona z ciałem, była [[forma substancjalna|formą]] dla jego [[materia (filozofia)|materii)]] ([[hylemorfizm]]). Zgodnie z koncepcją Arystotelesa, wszystkie istoty żywe wyposażone były w jakąś postać duszy, przy czym najwyższą jej formę mieli tylko ludzie. W duszy mieściły się zarówno [[intelekt]], jak i [[zmysły]]{{odn|Ariew|Chene|Jesseph|Schmaltz|2003|loc=Mind|s=183}}.

Kartezjusz odchodził od koncepcji scholastycznej, oddzielając element materialny i duchowy. Ten ostatni (substancja myśląca) właściwy był tylko ludziom i świadczył o ich pochodzeniu od [[Bóg|Boga]]<ref>Wiktor Werner, Człowiek, świadomość, społeczeństwo. Splątane korzenie współczesnej psychologii. [w:] Małgorzata Wójtowicz – Dacka, Ludmiła Zając – Lamparska [red.] „O świadomości. Wybrane zagadnienia.” Wydawnictwo Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2007, s. 17 – 39</ref>.

''Res cogitans'' to dla Kartezjusza substancjalny komponent [[myślenie|myślenia]] czy też [[świadomość|świadomości]]. Człowiek pojmuje siebie właśnie jako ''res cogitans'', rzecz, która myśli.