Wulkan (mitologia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ponownie napisane i opracowane redakcyjnie hasło z wikizacją, źródłami, grafiką
meryt. rozwinięcia i uzupełnienia wg przytoczonych źródeł + {{Przypisy}}
Linia 3:
|imię oryginalne = Vulcanus
|grafika = Vulkan -Thorvaldsen - Rosenberg.jpg
|opis grafiki = Wulkan ze swymi atrybutami (rzeźba [[Bertel Thorvaldsen|Bertela Thorvaldsena]])
|tytuł = bóg ognia, [[kowalstwo|kowalstwa]]
|inne imiona =
Linia 27:
== Pochodzenie ==
W rzymskich wierzeniach brak jest osobnego mitu dotyczącego Wulkana, którego imię językoznawcy zestawiają z [[Etruria|etruskim]] bogiem ognia zwanym Velchans. Rzymianie uważali go za ojca legendarnego boga-herosa [[Kakus]]a lub [[Palestrina|prenesteńskiego]] herosa [[Caeculus (mitologia)|Caeculusa]], lecz także za rodzica szóstego króla [[Serwiusz Tuliusz|Serwiusza Tuliusza]]. Późniejsze podania identyfikujące go z Hefajstosem umieszczały jego siedzibę we wnętrzu sycylijskiej [[Etna|Etny]], gdzie w kuźni miał wykuwać pioruny dla [[Jowisz (mitologia)|Jowisza]] i oręż dla bogów i herosów<ref>Np. dla [[Eneasz (syn Anchizesa)|Eneasza]] według wersji z poematu [[Wergiliusz]]a ([[Jan Parandowski]]: Mitologia. Poznań: Wyd. Poznańskie, 1989, s. 242).</ref>; działaniem tym tłumaczono drżenie ziemi zapowiadające wulkaniczny wybuch.
 
== Kult ==
Miał go wprowadzić [[Sabinowie|sabiński]] król [[Tytus Tacjusz]]; w innym przekazie [[Romulus i Remus|Romulusowi]] przypisuje się wzniesienie pierwszego sanktuarium Wulkana ufundowanego z łupów wojennych. Pod [[Kapitol]]em poświęcono mu wyciosany w skale ołtarz zwany Volcanalem, służący jako miejsce narad już w czasach królewskich. Bóstwo to miało własnego kapłana ([[flamen|flamina]] (''flamen Vulcanalis'') i wydzielone święto, a także świątynię na [[Pole Marsowe (Rzym)|Polu Marsowym]]. Wulkan był także najwazniejszym bogiem [[Ostia (starożytne miasto)|Ostii]].

W poświęcony mu dzień 23 sierpnia obchodzono tzw. Volcanalia (''ludi Volcanalici''), kiedy w obrzędzie wrzucano do ognia rybki i inne drobne stworzenia (prawdopodobnie w zastępstwie dawnych ofiar ludzkich) dla uchronienia życia i dobytku przed niebezpieczeństwem pożarów. Czczony był szczególnie przez kowali.
Wyobrażano go przede wszystkim w postaci niewielkich posążków i metalowych (brązowych) statuetek.
 
Od jego imienia utworzono nazwę [[wulkan]]u jako tworu geologicznego<ref>''Słownik wyrazów obcych PWN''. Warszawa: PWN, 1991, s. 910.</ref>.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* [[Pierre Grimal]]: ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej''. Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 360
* Lucyna Stankiewicz: ''Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej''. Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 366-367
* ''Bogowie, demony, herosi. Leksykon''. Kraków: Znak, 1996, s. 411