Twierdzenie spektralne: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
Linia 1:
'''Twierdzenie spektralne''' – wspólna nazwa [[Twierdzenie|twierdzeń]] w [[Algebra liniowa|algebrze liniowej]] i [[Analiza funkcjonalna|analizie funkcjonalnej]] uogólniających twierdzenie teorii macierzy mówiące, że
: ''Każda [[macierz normalna]] może zostać [[diagonalizacja|zdiagonalizowana]] (przy pomocy odpowiedniej [[
Ściślej, jeżeli traktujemy macierz normalną jako [[macierz przekształcenia liniowego|macierz pewnego endomorfizmu]] [[przestrzeń euklidesowa|przestrzeni euklidesowej]], to można znaleźć [[baza ortonormalna|bazę ortonormalną]] tej przestrzeni, w której macierz ta będzie [[macierz diagonalna|diagonalna]]. Twierdzenia spektralne uogólniają ten fakt na przestrzenie nieskończenie wymiarowe z punktu widzenia algebry i analizy funkcjonalnej.
== Operatory samosprzężone ==
=== Przypadek rzeczywisty ===
Niech <math>
=== Przypadek zespolony ===
Niech <math>
=== Wniosek ===
Przy założeniach powyższych twierdzeń:
: Istnieje [[baza ortonormalna]] przestrzeni <math>
== Operatory normalne ==
Twierdzenie spektralne mówi, że każdemu [[Operator normalny|operatorowi normalnemu]] odpowiada dokładnie jedna [[hermitowska miara spektralna]] na rodzinie [[zbiór borelowski|borelowskich podzbiorów]] jego [[Widmo (matematyka)|widma]] o tej własności, że operator ten może być odtworzony z niej w sposób jednoznaczny. Ściślej, jeśli <math>H</math> jest przestrzenią Hilberta oraz <math>T\colon H\to H</math> jest operatorem normalnym, to istnieje dokładnie jedna hermitowska miara spektralna <math>E</math> określona na rodzinie borelowskich podzbiorów <math>\sigma(T)</math> taka, że
▲: <math> T = \int\limits_{\sigma (T)} \lambda E(d\lambda) </math>.
Hermitowskie miary spektralne są [[miara wektorowa|miarami wektorowymi]], a całka w powyższym wzorze oznacza właśnie [[Całka względem miary wektorowej|całkę względem miary wektorowej]] z ([[funkcja tożsamościowa|tożsamościowej]]) funkcji skalarnej.
===
* Miara spektralna <math>
* Jeżeli <math>B</math> jest borelowskim podzbiorem <math>\sigma(T)</math> oraz <math>S\colon H\to H</math> jest operatorem ograniczonym, który komutuje z <math>T,</math>
* Twierdzenie spektralne może być postrzegane jako szczególny przypadek twierdzenia dotyczącego raczej całych [[algebra Banacha|algebr]] operatorów normalnych niż ich pojedynczych elementów:
: Niech <math>\mathcal{B}(H)</math> oznacza algebrę wszystkich ograniczonych (ciągłych) operatorów na przestrzeni Hilberta <math>H.</math>
:: (a) istnieje dokładnie jedna miara wektorowa <math>E</math> na rodzinie borelowskich podzbiorów <math>\Delta</math> o wartościach w <math>\mathcal{B}(H)</math> taka, że
::: <math>T=\int\limits_\Delta \hat{T}dE</math>
:: dla każdego <math>T\in A,</math>
:: (b) odwrotną transormację Gelfanda (tj. odwzorowanie <math>\hat{T}\mapsto T</math>) można przedłużyć do [[izometria|izometrycznego]] [[*-pierścień|*-izomorfizmu]] <math>\Phi</math> algebry <math>L^\infty(E)</math> na domkniętą podalgebrę <math>A
::: <math>\Phi f=\int\limits_\Delta f dE,\; f\in L^\infty(E).</math>
:: Dokładniej, <math>\Phi</math> jest izometrycznym operatorem liniowym i multyplikatywnym takim, że <math>\Phi \overline{f}=(\Phi f)^*</math> dla <math>f\in L^\infty (E).</math>
:: (c) <math>A
:: (d) jeśli <math>B\subseteq \Delta</math> jest otwarty i niepusty, to <math>E(B)\neq 0,</math>
:: (e) operator <math>S\in \mathcal{B}(H)</math> komutuje z każdym <math>T\in A</math> wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdego <math>B\in \mbox{Borel}(\sigma(T))</math> operator <math>S</math> komutuje z <math>E(B).</math>
* Ważniejszymi narzędziami w dowodzie powyższego twierdzenia są: [[twierdzenie Gelfanda-Najmarka]], [[twierdzenie Riesza-Skorochoda]] i [[lemat Urysohna]].
== Zobacz też ==
* [[diagonalizacja]]▼
* [[Diagonalizacja|endomorfizm diagonalizowalny]]▼
* [[mechanika kwantowa]]
* [[obserwabla]]
▲* [[endomorfizm diagonalizowalny]]
* [[rozkład macierzy]]
▲* [[diagonalizacja]]
== Przypisy ==
Linia 48:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |
* {{Cytuj książkę |
* {{Cytuj książkę |
* {{cytuj stronę |
[[Kategoria:Twierdzenia matematyczne|Spektralne]]
|