Komitet Jedności i Postępu: Różnice pomiędzy wersjami

'''Komitet Jedności i Postępu''' ([[Język turecki|tr.]] ''İttihad ve Terakki Cemiyeti'') – [[młodoturcy|młodoturecka]] tajna organizacja polityczna utworzona 27 września [[1907]] w [[Saloniki|Salonikach]]. Miała decydujący wpływ na [[Imperium osmańskieOsmańskie]] w latach 1908-1918. Rozwiązana po zakończeniu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w [[1918]] przez [[Sądownictwo wojskowe|sąd wojskowy]] na polecenie [[sułtan]]a [[Mehmed VI|Mehmeda VI]].

W [[1889]] grupa studentów Wojskowej Szkoły Medycznej (''Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye'') zawiązała tajną organizację mającą na celu detronizację sułtana [[Abd-ul-Hamid II|Abdülhamida II]]. Inicjatorem spisku był Ibrahim Temo, Albańczyk z [[Macedonia (region)|Macedonii]], zaś resztę stanowili Mehmed Reşid, [[Czerkiesi|Czerkies]] z [[Kaukaz (kraina historycznaregion)|Kaukazu]], oraz dwóch [[Kurdowie|Kurdów]], Abdullah Cevdet i Ishak Sükuti. Ta mała grupka konspiratorów powołała organizację zwaną Postęp i Jedność (''Terakki ve Ittihad''), która już w nazwie akcentowała dwa zasadnicze cele: postęp rozumiany jako modernizacja państwa, dorównanie cywilizacyjne Europie, a więc europeizacja kraju oraz jedność, czyli obrona integralności państwa, które ulegało coraz to większym naciskom czy to zewnętrznym (ze strony rosnących w siłę mocarstw europejskich) czy to wewnętrznym (ze strony irredentystycznie nastawionych narodowości chrześcijańskich, głównie na Bałkanach). Ibrahim Temo zorganizował swoją grupę na wzór włoskich organizacji [[Wolnomularstwo|masońskich]], które poznał podczas swojego pobytu we [[Włochy|Włoszech]]. Mimo iż konspiratorzy nie podejmowali żadnych działań politycznych, to szybkie rozrastanie się liczebne organizacji doprowadziło do wykrycia spisku w 1892 roku. Część konspiratorów została aresztowana, lecz większość zdołała uciec zagranicę, głównie do [[Francja|Francji]].

W tym samym czasie w Salonikach zaczęła się organizować grupa młodotureckich działaczy, którzy potem za pośrednictwem lóż masońskich uzyskali współpracę z francuską emigracją młodoturecką. Pomoc lóż masońskich przyczyniła się również do powstania w 1907 w Salonikach tajnej organizacji pod nazwą Osmańskie Stowarzyszenie Wolności (''Osmanlı Hürriyet Cemiyeti''). Założycielami byli oficerowie osmańskiej III Armii: Midhat Şükrü, Rahmi Bey, Ismail Canbulat, [[Ahmed DżemalCemal]], [[Fethi Okyar|Ali Fethi]] oraz odgrywający wiodącą rolę [[Mehmet Talaat]] -– cywilny urzędnik pocztowy. 27 września 1907 kontakty między salonicką konspiracją a paryską grupą emigracyjną skupioną wokół Ahmeda Ryzy doprowadziły do utworzenia jednolitej organizacji pod nazwą Osmańskie Stowarzyszenie Jedności i Postępu (''OsmanlıIttihad ve Terakki Cemiyeti''), nazywaną w skrócie Komitetem Jedności i Postępu. Obie grupy: salonicka i paryska zjednoczyły się na zasadach równorzędności.

=== BibliografiaZobacz też ===

* Turcja / Dariusz Kołodziejczyk. - Warszawa : "Trio"„Trio”, 2000.