Mehmet Talaat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Tworzę Szablon:Cytuj
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Linia 23:
|quote = Mehmet Talaat
}}
 
'''Mehmet Talaat''' (częściej '''Talaat Pasza''') ([[Język turecki|tr]]. ''Mehmed Talât Paşa'') (ur. w 1874 w [[Kyrdżali]], zm. 15 marca 1921 w [[Berlin|Berlinie]]), turecki polityk związany z ruchem [[młodoturcy|młodoturków]], jeden z przywódców [[Komitet Jedności i Postępu|Komitetu Jedności i Postępu]], dwukrotny minister spraw wewnętrznych i [[wielki wezyr]] [[Imperium Osmańskie]]go. Jeden z głównych inspiratorów i organizatorów [[Ludobójstwo Ormian|ludobójstwa Ormian]].
 
== Życiorys ==
Urodzony w [[Kyrdżali]] (tr. ''Kırcaali'') w [[wilajet|wilajecie]] [[Edirne]], leżącym w europejskiej części Imperium Osmańskiego. Był synem urzędnika Porty. Ukończył szkołę wyższą w [[Edirne]]. Rozpoczął pracę w firmie telegraficznej, jednak szybko został aresztowany za udział w tajnych sprzysiężeniach. Uwolniony po 2 latach został mianowany kierownikiem poczty i telegrafów w [[Saloniki|Salonikach]]. Zwolniony w 1908 z powodów politycznych za członkostwo w młodotureckiej organizacji [[Komitet Jedności i Postępu]]. Po [[Rewolucja młodoturecka|rewolucji młodotureckiej]] w tym samym roku, został deputowanym Edirne w parlamencie osmańskim, a rok później ministrem spraw wewnętrznych, ministrem poczty i wreszcie sekretarzem generalnym swej partii w 1912. Po śmierci [[Wielki wezyr|wielkiego wezyra]] [[Mahmud SzevketŞevket|Mahmuda Szevketa]] w lipcu 1913, Talaat Pasza po raz drugi został ministrem spraw wewnętrznych.
 
Przed [[I wojna światowa|I wojną światową]] początkowo opowiadał się po stronie [[Ententa|Ententy]], jednak dał się przekonać [[İsmail Enver|Enwerowi Paszy]] i ostatecznie Imperium Osmańskie opowiedziało się po stronie [[Państwa centralne|państw centralnych]]. Wraz z Enwerem Paszą i [[Ahmed DżemalCemal|Dżemalem Paszą]] tworzył młodoturecki [[triumwirat]] rządzący krajem w czasie wojny. Był wówczas głównym odpowiedzialnym za dokonanie masowych przesiedleń ludności [[Ormianie|ormiańskiej]], co doprowadziło w latach 1915-1916 do [[Ludobójstwo Ormian|ludobójstwa Ormian]].
 
4 lutego 1917 został [[wielki wezyr|wielkim wezyrem]], a urząd ten sprawował do 8 października 1918. W styczniu 1918 reprezentował Imperium Osmańskie podczas rokowań pokojowych w [[Brześć|Brześciu]] zakończonych zawarciem [[Traktat brzeski (9 lutego 1918)|traktatu pokojowego]] między [[Państwa centralne|Państwamipaństwami Centralnymicentralnymi]] a [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińską Republiką Ludową]] (9 lutego 1918) i [[Traktat brzeski|traktatu]] z [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosją sowiecką]] (3 marca 1918). W obliczu klęski [[państwa centralne|państw centralnych]] podał się do dymisji 14 października 1918 i wraz z pozostałymi przywódcami Komitetu Jedności i Postępu w nocy z 1 na 2 listopada uciekł do Niemiec.
 
W kwietniu 1919 nowy rząd zorganizował proces przeciw przywódcom młodotureckim, oskarżanym m.in. za eksterminację Ormian. Wyroki śmierci wymierzono (w tym Mehmetowi Talaattowi) tylko zaocznie. 15 marca 1921 Talaat został zamordowany w [[Berlin]]ie przez [[Saghomon Tehlirian|Saghomona Tehliriana]], [[Ormianie|ormiańskiego]] zamachowca, co było częścią tzw. [[Operacjaoperacja Nemezis|Operacjioperacji Nemezis]]. Jego zabójca został potem uniewinniony przez sąd niemiecki w czerwcu 1921. W 1943 grób Talaata przeniesiono z [[Berlin]]a do [[Stambuł]]u do dzielnicy Şişli.
 
== Zobacz też ==
Linia 40 ⟶ 39:
* [[Ludobójstwo Greków Pontyjskich]]
* [[İsmail Enver|Enwer Pasza]]
* [[Ahmed DżemalCemal|Dżemal Pasza]]
* [[młodoturcy]]
 
Linia 48 ⟶ 47:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Talaat Mehmet}}
 
[[Kategoria:Urodzeni w 1874]]