Tautologia (językoznawstwo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian Znaczniki: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) usuwanie kategorii (filtr nadużyć) |
m Wycofano edycje użytkownika 95.31.5.29 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 83.21.50.47. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 1:
'''Tautologia''' ([[język grecki|gr.]] {{grc|ταὐτός}} {{k|grc|tautós|kursywa=tak}}, „ten sam” i {{grc|λόγος}} {{k|grc|lógos|kursywa=tak}}, „mowa”{{r|p1|p2}}) – konstrukcja językowa, w której poszczególne [[wyraz]]y powtarzają swoje znaczenie, zaliczana do [[Redundancja#Język|redundantnych połączeń wyrazowych]]{{r|p3|p4}}.
Niektóre klasyfikacje rezerwują termin ''tautologia'' dla związków wyrazowych pozostających w stosunku współrzędnym (w przeciwieństwie do [[pleonazm]]ów, w których część gramatycznie podrzędna zawiera elementy znaczenia wyrazu nadrzędnego). W praktyce wielu autorów traktuje te terminy jako synonimiczne{{r|p5|p6}}.
Tautologia bywa świadomie wykorzystywana przez twórców literackich do celów ekspresji artystycznej. W innych sytuacjach posługiwanie się tautologiami uchodzi za formę nieporadności językowej, choć niektóre wyrażenia tego typu mają sankcję normatywną na mocy [[uzus językowy|zwyczaju językowego]]{{r|m}}.
Przykłady tautologii:
* '''''źródło''' i '''geneza''' hymnu''
* '''''ale jednak''' wydaje mi się, że''
* ''i '''jeszcze w dodatku'''''
* ''ocena '''poprawności''' i '''prawidłowości'''''
* '''''tylko''' i '''wyłącznie'''''
* '''''ten sam''' '''izo'''efekt''
Tautologie powstają przeważnie wskutek niepełnej świadomości znaczeń wyrazów użytych w zdaniu przez nadawcę komunikatu{{r|p7}}. Poprawianie tego rodzaju wyrażeń polega przeważnie na usunięciu jednego z wyrazów, który nie wnosi do wypowiedzi żadnej nowej informacji.
== Zobacz też ==
{{wikisłownik|tautologia|masło maślane}}
* [[tautologia (logika)|tautologia w logice]]
* [[tautonim]]
* [[truizm]]
==Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="p1">{{Cytuj stronę | url=http://www.slownik-online.pl/kopalinski/6B95EAE96A384C5BC125659D00099F71.php | tytuł=TAUTO; tautogram; tautologia | autor=[[Władysław Kopaliński]] | praca=Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych | archiwum=http://web.archive.org/web/20180715181530/http://www.slownik-online.pl/kopalinski/6B95EAE96A384C5BC125659D00099F71.php | zarchiwizowano=2018-07-15 | data dostępu=2018-10-24}}</ref>
<ref name="p2">{{Cytuj stronę | url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dtau%29tologi%2Fa | tytuł=ταὐτολογία | data dostępu=2018-07-15 | autor=Henry George Liddell | autor2=Robert Scott | praca=A Greek-English Lexicon | język=en}}</ref>
<ref name="p3">{{Cytuj książkę | nazwisko=Markowski | imię=Andrzej | autor link=Andrzej Markowski (językoznawca) | tytuł=Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne | wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]] | miejsce=Warszawa | rok=2005 | strony=270 | isbn=83-01-14526-9}}</ref>
<ref name="p4">{{Cytuj książkę | tytuł=Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN | rozdział=Hasła problemowe. Tautologia | nazwisko r=Jadacka | imię r=Hanna | autor r link=Hanna Jadacka | wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN]] | miejsce=Warszawa | rok=2002 | strony=1760 | isbn=83-01-13681-2}}</ref>
<ref name="p5">{{Cytuj stronę | url=https://www.ekorekta24.pl/pleonazmy-maslo-maslane-blad/ | tytuł = ''Pleonazmy, czyli „masło maślane” – błąd czy nie błąd?'' | data=2018-05-21 | opublikowany=ekorekta24.pl | data dostępu=2018-10-24}}</ref>
<ref name="p6">{{Cytuj stronę | autor=Mirosław Bańko | url=https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/pleonazm-i-tautologia;4853.html | tytuł=pleonazm i tautologia | data=2003-12-24 | praca=Poradnia językowa PWN | opublikowany=sjp.pwn.pl | data dostępu=2019-03-04}}</ref>
<ref name="p7">{{Cytuj książkę | tytuł=Encyklopedia języka polskiego | rozdział=Tautologia | wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]] | miejsce=Wrocław | rok=1999 | strony=396 | isbn=83-04-04507-9}}</ref>
<ref name="m">{{Cytuj stronę | autor=Mirosław Bańko | url=https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/tylko-i-wylacznie;10571.html | tytuł=tylko i wyłącznie | data=2009-10-26 | praca=Poradnia językowa PWN | opublikowany=sjp.pwn.pl | data dostępu=2019-03-04}}</ref>
}}
[[Kategoria:Figury retoryczne]]
[[Kategoria:Błędy logiczno-językowe]]
[[hu:Tautológia#Nyelvtudományi és irodalmi tautológia]]
| |||