|
[[Plik:JouleThomsonEffect.PNG|thumb|300px| W procesie Joule’a-Thomsona gaz jest przeciskany z obszaru o ciśnieniu <math>p_1</math> do obszaru o ciśnieniu <math>p_2,</math>, przy czym: <math>p_1>p_2</math>]]
[[Plik:Joule-Thomson curves 2.svg|thumb|300 px300px|Zależność współczynnika Joule’a-Thomsona od temperatury dla wybranych gazów przy ciśnieniu atmosferycznym.]]
'''Efekt Joule’a-Thomsona''' – zmiana [[temperatura|temperatury]] gazu rzeczywistego podczas [[Przemiana izentalpowa|izentalpowego]] rozprężania [[gaz]]u przez porowatą przegrodę ([[Przemiana dławienia|dławienie]]) z obszaru o wyższym [[ciśnienie|ciśnieniu]] do obszaru o ciśnieniu niższym. Dla gazu idealnego temperatura nie ulega zmianie, dla gazów rzeczywistych w zależności od gazu i jego warunków może następować wzrost lub spadek temperatury<ref name = wroc>{{Cytuj stronę | url = http://www.itcmp.pwr.wroc.pl/~kriogen/Wyklady/PodsKriogLab/Skraplanie%20gazow%20metoda%20Joule-Thomsona.pdf | tytuł = Skraplanie gazów metod ą metodą Joule-Thomsona. | data dostępu = 2016-07-09}}</ref>.
Zmiana temperatury jest zależna od tzw. współczynnika Joule’a-Thomsona:
:: <math>\mu = \left(\frac{\partial T}{\partial p} \right)_H =\frac{1}{nC_p} \left[ T {\left(\frac{\partial V}{\partial T} \right)_p} - V \right] ,</math>
gdzie:
*: <math>n</math> – liczba [[mol]]i gazu,
*: <math>C_p</math> – [[Ciepło właściwe|ciepło molowe]] gazu,
*: <math>H</math> – [[entalpia]].
Gdy ''μ''<math>\mu</math> jest ujemny, temperatura gazu w procesie Joule’a-Thomsona rośnie, zaś dla dodatniego ''μ''<math>\mu</math> temperatura maleje. W przypadku [[gaz doskonały|gazu doskonałego]], współczynnik Joule’a-Thomsona jest tożsamościowo równy zeru. Zależności te prezentuje poniższa tabela: <br />▼
▲Gdy ''μ'' jest ujemny, temperatura gazu w procesie Joule’a-Thomsona rośnie, zaś dla dodatniego ''μ'' temperatura maleje. W przypadku [[gaz doskonały|gazu doskonałego]], współczynnik Joule’a-Thomsona jest tożsamościowo równy zeru. Zależności te prezentuje poniższa tabela:<br />
{| class="wikitable"
!Znak współczynnika !! Zakres temperatur !! Zmiana temperatury !! Uwagi
|-
|''μ'' <math>\mu > 0</math> || niskie || <math>\Delta T < 0</math> || tzw. dodatni efekt
|-
|''μ'' <math>\mu < 0</math> || wysokie || <math>\Delta T > 0</math> || tzw. ujemny efekt
|}
Dodatni efekt Joule’a-Thomsona wykorzystuje się do schładzania gazów oraz do [[skraplanie|skraplania gazów]]<ref name = wroc />.
{{commonscat|Joule-Thomson effect}}
| 