Krajobraz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
gegr |
Anulowanie wersji 56390852 autorstwa 95.40.2.110 (dyskusja) Znacznik: Anulowanie edycji |
||
Linia 1:
[[Plik:Cuesta_del_obispo_01.jpg|thumb|Krajobraz górski]]
[[Plik:Herbstlandschaft (am Rebhang).jpg|thumb|Pejzaż jesienny]]
[[Plik:Winterlandschaft (Schwarzwald).JPG|thumb|Krajobraz zimowy]]
'''Krajobraz''' (''landschaft'', [[fizjocenoza]]) – termin wieloznaczny, stosowany w różnych dziedzinach nauki ([[geografia]], [[ekologia]], [[biologia]], [[architektura]], [[geochemia]]), czasami różnie definiowany i interpretowany. Dodatkowo w języku potocznym słowo „krajobraz” jest używane w celu określenia widoku (np. krajobraz miejski, krajobraz zimowy, krajobraz malowniczy, ładny, zeszpecony itd.). Najogólniej za krajobraz uważa się ogół cech przyrodniczych i antropogenicznych wyróżniających określony teren, zespół typowych cech danego terenu. Według [[Dawid Armand|Dawida L. Armanda]] krajobraz jest synonimem terytorialnego (środowisko lądowe) lub akwatorialnego (środowisko wodne) kompleksu terytorialnego.
Zonneveld (1990) traktuje krajobraz jako przestrzenny i materialny wymiar rzeczywistości ziemskiej i definiuje jako "kompleksowy system składający się z form rzeźby i wód, roślinności i gleb, skał i atmosfery"<ref name=autonazwa1>A. Richling, J. Solon ''Ekologia krajobrazu'', Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1996, str.: 12.</ref>. Z kolei Kondracki i Richling (1983) definiują krajobraz jako "część [[epigeosfera|epigeosfery]], stanowiącą złożony przestrzenie [[geokompleks]] o swoistej strukturze i wewnętrznych powiązaniach"<ref name=autonazwa1 />. W definicji Godrona (1986) podkreślany jest fakt niejednorodności, swoistej ziarnistości: "krajobraz stanowi heterogeniczny fragment terenu, złożony z powiązanych wzajemnie [[ekosystem]]ów"<ref>Forman, R.T.T. and M. Godron, ''Landscape Ecology'', John Wiley and Sons, Inc., Nowy Jork 1986</ref>.
W ekologii krajobraz może być zdefiniowany jako, zbiór przestrzenny ekosystemów o zbliżonej strukturze zewnętrznej (ekosystemy leśne, łąkowe, wodne), które połączone są procesem obiegu materii i przepływu energii, a także oddziaływaniem [[antropopresja|antropogenicznym]] (powstałym na skutek działalności człowieka lub przy jego udziale). Jednakże taka definicja nie odróżnia krajobrazu od [[ekosystem]]u. Dodatkowo w krajobrazie występują obok siebie różne ekosystemy, np. w lesie występują jeziora, rzeki, torfowiska, polany itd.▼
▲W ekologii krajobraz może być zdefiniowany jako "[[fizjocenoza]], zbiór przestrzenny ekosystemów o zbliżonej strukturze zewnętrznej (ekosystemy leśne, łąkowe, wodne), które połączone są procesem obiegu materii i przepływu energii, a także oddziaływaniem [[antropopresja|antropogenicznym]]"<ref>{{Cytuj|autor
== Cechy krajobrazu: ==▼
* Krajobraz zajmuje wycinek przestrzeni i można go przedstawić na mapie.
* Krajobraz charakteryzuje się swoistą fizjonomią, która można przestawić w formie graficznej (rysunek, fotografia itd.)
Linia 9 ⟶ 14:
* Krajobraz podlega zmianom (ewolucja krajobrazu), każdy krajobraz ma swoja historię jak i podlega zmianom sezonowym, np. [[zima|zimą]] w Polsce teren pokrywa warstwa śniegu, [[wiosna|wiosną]] zieleni się młoda ruń, [[jesień|jesienią]] złocą się uschnięte liście na drzewach.
Krajobraz ([[fizjocenoza]], „[[krajobraz ekologiczny]]”) charakteryzuje się pewną ziarnistością i niejednorodnością (różna skala niejednorodności). Ponadto możemy mówić o hierarchii układów ekologicznych (różna wielkość – zawieranie się w sobie, różna złożoność). Zjawisko [[sukcesja ekologiczna|sukcesji]] odnoszone jest do różnych poziomów organizacji ekologicznej, bardzo rozbieżnych terytorialnie i być może funkcjonalnie.
Bez wnikania w istotę tej hierarchii oraz klasyfikację poziomów, poprzestańmy na stwierdzeniu, że istnieją [[układy naturalnie wyodrębnione]]. Będą one wyodrębniającymi się terytorialnie, strukturalnie lub funkcjonalnie układami ekologicznymi o różnym statusie hierarchicznym ([[ekosystem]]y, [[biogeocenoza|biogeocenozy]], zbiorowiska, konsorcja, siedliska, [[synuzjum|synuzja]], [[biochora|biochory]], strefy itp.). Układem naturalnie wyodrębnionym może być zarówno żywiciel w stosunku do pasożyta, wyspa siedliskowa, drobny zbiornik, zadrzewienie śródpolne, wyspa oceaniczna. Układy takie cechuje różny stopień wyodrębnienia z otoczenia. Na przykład zbiornik wodny bardziej wyodrębnia się z otoczenia niż zadrzewienie śródpolne – bo większe są różnice w charakterystykach środowiskowych. Organizmy żywe są przystosowane do różnych czynników środowiskowych (parametrów itp.). Nie ma jednak organizmu (gatunku), który byłby przystosowany maksymalnie do wszystkiego. Pewne czynniki środowiskowe, np. niska temperatura, duża wilgotność itp., negatywnie i ograniczająco oddziałują na jedne gatunki (zmniejszają szanse przeżycia – całkowicie lub tylko częściowo), podczas gdy inne gatunki są do nich zaadoptowane i znoszą je bez szkody (lub przynajmniej z mniejszą szkodą). Są jednocześnie takie oddziaływania abiotyczne, które niszczą wszystkie organizmy. To są właśnie lokalne katastrofy (pożar, wybuch wulkanu).
| |||