Polityka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „Ja o polityce myślę jak Kabaret Malina. Piosenka pt. "Polityczna brać" mówi sama za siebie.Dostępna na YouTube. Kabaret M...” Znaczniki: Zastąpiono usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
m Wycofano edycje użytkownika GH Grzegorz Hyrchała (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Robsuper. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia}}
'''Polityka''' (z [[język grecki|gr.]] ''poly'': mnogość, różnorodność; ''[[polis]]'' - [[miasto-państwo]]) – pojęcie właściwe [[nauki społeczne|naukom społecznym]], rozumiane na wiele sposobów.
U [[Arystoteles]]a jest rozumiana jako rodzaj sztuki rządzenia państwem, której celem jest ''dobro wspólne''. W starożytności i średniowieczu dominowała idealizacja polityki i polityków oraz wywodzenie jej źródeł z praw natury bądź woli [[zjawiska nadprzyrodzone|sił nadprzyrodzonych]], służąca uzasadnianiu nierównoprawnych podziałów na uprzywilejowanych rządzących i podporządkowanych ich interesom poddanych.
Zapoczątkowane w czasach nowożytnych procesy demokratyzacji sprzyjały obiektywizacji poglądów na [[wikt:geneza|genezę]] i społeczną rolę polityki i polityków. Wyrazem tego jest współczesna [[definicja]] zakładająca, że ''polityka to uzgadnianie zachowań współzależnych społeczeństw o sprzecznych interesach''. Jej szersza wykładnia wyjaśnia, iż ''polityka to działalność polegająca na przezwyciężaniu sprzeczności interesów i uzgadnianiu zachowań współzależnych [[grupa społeczna|grup społecznych]] i wewnątrz nich za pomocą [[perswazja|perswazji]], [[Manipulacja (psychologia)|manipulacji]], [[Przymus państwowy|przymusu]] i [[przemoc]]y, [[kontestacja|kontestacji]], [[negocjacje|negocjacji]] i [[kompromis]]ów, służąca kształtowaniu i ochronie [[porządek społeczny|ładu społecznego]] korzystnego dla tych grup stosownie do siły ich ekonomicznej pozycji i politycznych wpływów. Realia dziejów ludzkości i współczesności dowodzą, że polityki korzystnej dla wszystkich po równo zazwyczaj nie ma''<ref>
[[Mariusz Gulczyński]]: ''Nauka o polityce'', Wydawnictwo Druktur, Warszawa 2007, {{ISBN|978-83-60197-49-3}}</ref>.
Podobnie definiuje politykę Stephen D. Tansey konstatując, że polityka ''obejmuje szeroki wachlarz sytuacji, w których ludzie kierujący się odmiennymi interesami działają wspólnie dla osiągnięcia celów, które ich łączą, i konkurują ze sobą, gdy cele są sprzeczne.'' I z tych pozycji zakłada, że ''warto raczej krytycznie odnieść się do standardowych akademickich definicji polityki i władzy''<ref>Stephen D. Tansey: ''Nauki polityczne'', Poznań 1957</ref>.
Za podstawę nowożytnych definicji polityki uchodzą teorie [[Max Weber|Maksa Webera]], twierdzącego, że polityka to ''dążenie do udziału we [[władza|władzy]] lub do wywierania wpływu na podział władzy, czy to między [[państwo|państwami]], czy też w obrębie państwa, między grupami ludzi, jakie to państwo tworzą''<ref>[[Max Weber]]: ''Polityka jako zawód i powołanie'', Kraków 1998</ref>. I uściślającego wcześniejsze definicje konstatacją, iż istotną właściwością polityki jest "odwoływanie się do przemocy", bo w sferze [[stosunki polityczne|stosunków politycznych]] "groźba przemocy i, ewentualnie, jej zastosowanie jest jednak swoistym środkiem, a zawsze ''ultima ratio'', gdy inne środki zawiodą"<ref>Max Weber: ''Gospodarka i społeczeństwo'', Warszawa 2002</ref>. Definicja ta jest o tyle uniwersalna, że akcentuje dwa wymiary polityki: wewnętrzny (wewnątrzpaństwowy) i zewnętrzny (międzypaństwowy). Ze względu na upływ czasu od powstania tej definicji (1. połowa XX wieku), dziś należałoby ją uzupełnić o stosunki [[państwo narodowe|państw narodowych]] z [[organizacja międzynarodowa|organizacjami międzynarodowymi]] oraz o stosunki między tymi organizacjami i w ich obrębie (zwłaszcza w kontekście [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]).
W amerykańskiej literaturze współcześnie popularne jest definiowanie polityki jako sztuki bycia wybieranym (zdobywania [[władza|władzy]]). Inne definicje zakładają, iż "Polityka" to stosunek między tym, co [[Rząd (prawo)|rząd]] próbuje robić, a tym, co się naprawdę dzieje<ref>według Michaela Roskina, Roberta Corda, Jamesa Medeirosa i Waltera Jonesa ''Political Science. An Introduction'' wyd. amerykańskie 1997, wyd. polskie pt. ''Wprowadzenie do nauk politycznych'', Poznań 2001.</ref>. Andrzej Jabłoński w ''Leksykonie politologii'' pod redakcją Andrzeja Antoszewskiego i Ryszarda Herbuta [wyd. V, Wrocław 1999] ukazuje pięć ujęć polityki;
* że jest to orientacja formalnoprawna, czyli polityka to działalność [[Instytucja (politologia)|instytucji]] [[państwo]]wych ([[aparat państwowy|aparatu państwowego]]),
* podejście behawioralne, czyli dowolny układ [[stosunek społeczny|stosunków społecznych]], w których występuje wyraźna obecność kontroli, wpływu, władzy lub autorytetu (za: R.A. Dahl, ''Modern Political Analysis'', Prentice Hall 1991),
* orientacja funkcjonalna rozumiana jako funkcja [[system społeczny|systemu społecznego]] zapewniająca jego rozwój poprzez rozwiązywanie konfliktów,
* podejście racjonalne, podejmowanie decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i gry o władzę, w którym biorą udział rozmaite podmioty,
* ''stanowisko postbehawioralne'' przez które polityka rozumiana jest jako służba dążąca do zmniejszenia, czy też usuwania ograniczeń w zaspokajaniu potrzeb ludzi.
Definicja profesora Kazimierza Opałka: ''Działalność wytyczona przez ośrodek decyzji sformalizowanej grupy społecznej ([[organizacja|organizacji]]), zmierzająca do realizacji ustalonych celów za pomocą określonych środków''<ref>{{Cytuj|autor = [[Kazimierz Opałek]]; |tytuł = Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki |data = 1986 |isbn = 83-01-06171-5 |miejsce = Warszawa |wydawca = PWN |oclc = 835892617 }}</ref>.
== Zobacz też ==
{{Siostrzane projekty|
słownik=polityka|
news=Kategoria:Polityka|Polityki|
cytaty=Polityka|
commons=Category:Politics|
}}
* [[politologia]]
* [[polityka żywnościowa]]
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Kontrola autorytatywna}}
[[Kategoria:Polityka|!]]
| |||