Jan Wnęk: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zamieszczam źródło informacji
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z aplikacji mobilnej Z aplikacji iOS
Popups: Przywrócenie wersji autora W2k2 z dnia 2019-04-26 21:20:19
Linia 112:
Niezwykle żywa jest za to do dziś tradycja tych lotów w Odporyszowie i sąsiednich wsiach, gdzie do tej pory mówi się o Janie Wnęku, jako o człowieku, który wiele rzeźbił i ''frukał'' ([[Dialekt małopolski|dial. małop.]] ''fruwał, latał''). Fakt odbywania się lotów Wnęka potwierdził też stanowczo proboszcz Antoni Ślęzak, przebywający od roku 1933 w Odporyszowie. Powołał się on na to, że pokazy te miały miejsce w czasie odpustów, na oczach tysięcy widzów<ref name="dziecidodzieci.republika.pl" />.
 
Z czasem ludzie zaczęli coraz bardziej bać się Wnęka, posądzali go o konszachty z [[Diabeł|diabłem]]. Ostatni lot ''Polski Ikar'' wykonał w czasie odpustu zielonoświątkowego roku(według różnych źródeł) 10 czerwca 1869 r.<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.radgoszcz.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=243:184-rocznica-urodzin-jana-wneka-syna-ziemi-radgoskiej&catid=9&Itemid=38 |tytuł = 184 – rocznica urodzin Jana Wnęka – syna ziemi radgoskiej |nazwisko = |imię = |opublikowany = |data = 2012 |data dostępu = 2014-11-25}}</ref> lub 20 czerwca 1869 r.<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.wadowiceonline.pl/kultura/908-przyblizyli-postac-jana-wneka |tytuł = Przybliżyli postać Jana Wnęka |nazwisko = |imię = |opublikowany = |data = |data dostępu = 2014-11-25}}</ref> Święto Zesłania Ducha Świętego przypadało wówczasjednak w 1869 roku na 27 maja, a odpust w Odporyszowie związany z tą uroczystością odbywał się zwyczajowo dzień wcześniej. Tym razem lot skończył się tragicznie. Wnęk wystartował jak zwykle z pomostu na dzwonnicy, lecz jeden z pasów mocujących niespodziewanie pękł po około 500 metrach lotu. Stracił równowagę, próbował skorygować lot, co mu się jednak nie udało. Runął na ziemię na łące przy Źródłach, w odległości 1350 metrów od dzwonnicy. Spadł w [[czyżnie|zarośla]] [[Śliwa tarnina|tarniny]], na ostre kamienie i potłukł się tak dotkliwie, że nie mógł powstać o własnych siłach. To, że nie zginął na miejscu, zawdzięczał umiejętnemu użyciu swoich sztucznych skrzydeł w ostatniej fazie lotu, co pozwoliło mu nieco zmniejszyć prędkość spadania<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.flyingmachines.org/wnek.html |tytuł = Flying Machines. Jan Wnęk (1828-1869) |nazwisko = |imię = |opublikowany = |data = |data dostępu = 2014-11-25}}</ref>.
 
Ciężko ranny, został przyniesiony przez sąsiadów do swojego domu i tam przez półtoraokoło miesiącadwa miesiące walczył ze śmiercią. Pozostawał cały czas przytomny i nieustannie rozpytywał, czy ktoś używa jego skrzydeł. Jednak nie znaleźli się żadni śmiałkowie ani w Odporyszowie, ani w [[Kaczkówka|Kaczkówce]], którzy by podjęli i kontynuowali jego pracę. Zmarł 10 lipcasierpnia 1869 roku,<ref>{{Cytuj pozostawiającstronę żonę|url Ludwikę= ihttp://sanktuariumodporyszow.pl/index.php/ct-menu-item-2/muzeum-jana-wneka pięcioro|tytuł dzieci= Sanktuarium Matki Boskiej Zwycięskiej w Odporyszowie |nazwisko = |imię = |opublikowany = |data = |data dostępu = 2014-11-25}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.zabnoarchiwum.demos.bg.net.pl/?strona=00152texts/demos.org.pl/jan_wnek.pdf |tytuł = LotnikJan Wnęk. Między niebem a ziemią |nazwisko = Skowrońska |imię = Małgorzata|opublikowany = |strony = 10 |data = 2008 |data dostępu = 2014-11-25}}</ref>)., Zostałpozostawiając pochowanyżonę nai cmentarzupięcioro dzieci (w Odporyszowieniektórych 12źródłach lipcapodawana 1869jest przezdata ks.zgonu Stanisława10 Morgensternalipca 1869 r.<ref>Liber{{Cytuj Mortuorum,stronę Loco|url Odporyszów,= 1831-1878, strhttp://www.zabno.pl/?strona=00152 70|tytuł = Lotnik Wnęk |nazwisko = |imię = |opublikowany = |data = |data dostępu = 2014-11-25}}</ref>). Nikt po jego śmierci nie poszedł w jego ślady, a wielki świat o nim nie usłyszał. Przeżył 40 lub 41 lat (w zależności od tego, która z dwu dat urodzenia jest prawdziwa). Uszkodzone ''loty'' natychmiast po wypadku mieszkańcy wsi spalili, gdyż uznali je za [[Szatan|szatański]] [[wynalazek]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://archiwum2008-2014.tarnowskikurierkulturalny.pl/ikar_z_powisla.htm |tytuł = Ten, który ptakom pozazdrościł |nazwisko = Zaprzałka |imię = Ryszard |opublikowany = |data = |data dostępu = 2014-11-30}}</ref>.
 
Do dziś nie wiadomo, jaka była przyczyna katastrofy. Niektórzy mieszkańcy Odporyszowa twierdzili, że sztuczne skrzydła z czasem zaczęły się zużywać i Wnęk zbudował sobie nowe o takiej samej konstrukcji jak stare, których jednak już tak dokładnie nie przetestował i uległy one [[Awaria (technika)|awarii]] podczas swojego pierwszego lotu. Inni z kolei byli przekonani, że to zawiść jego pomocnika Sowińskiego popchnęła go do popełnienia [[Zbrodnia|zbrodni]] – miał przed lotem dokonać [[sabotaż]]u i potajemnie uszkodzić skrzydła nadcinając rzemienie łączące konstrukcję, albo też, niby niechcący, przedwcześnie zepchnął Wnęka z pomostu. Zbliżała się bowiem wtedy data wypłacenia należności za prace rzeźbiarskie. Podejrzewano, że w głowie Sowińskiego powstała myśl pozbycia się Wnęka i zainkasowania samemu całej kwoty od ks. Morgensterna. Nie zachowały się jednak żadne źródła uzasadniające te oskarżenia, nie potwierdził ich też sam Wnęk przed swoją śmiercią. Być może wypadek był więc spowodowany po prostu nieumiejętnym przymocowaniem skrzydeł lub niespodziewanym [[Szkwał|silnym podmuchem wiatru]]<ref name="samolotypolskie.pl" />.