Wikipedia

Dyskusja wikipedysty:Antoni18072016/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
{{Herb godło państwowe infobox
|nazwa = GodłoHerb PolskiNiemiec
|grafika = HerbCoat Polskiof Arms of Germany.svg
|opis grafiki = Bundesadler
|opis grafiki = Herb / Godło Polski umieszczone w [[Tarcza herbowa|tarczy]], według wzoru i kolorystyki zgodnych z obowiązującą ustawą
|grafika1 = Coat of arms of Poland (1955-1980)Bundesschild.svg
|opis grafiki1 = Bundesschild<ref>Używany na fladze państwowej, banderze oraz sztandarach (m.in. ''Bundesdienstflagge'').</ref>
|opis grafiki1 = Herb w latach od 1955 do 1989
|grafika2 = Godło II Rzeczypospolitej.png
|opis grafiki2 =
|opis grafiki2 = Herb w latach od 1927 do 1956 ([[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie]])
|grafika3 = Herb Polski z lat 1919-1927 vector.svg
|opis grafiki3 = Herb w latach od 1919 do 1927
|nazwa własna = Bundeswappen Deutschlands
|nazwa własna = Herb / Godło Rzeczypospolitej Polskiej<ref name="ISHP">{{cytuj książkę | autor = [[Alfred Znamierowski]]| tytuł = Insygnia, symbole i herby polskie| wydawca = [[Świat Książki]]| miejsce = Warszawa| rok = 2003| strony = 109-130| isbn = 83-7311-601-X}}</ref>
|wprowadzono = 2720 grudniastycznia 1927<br />22 lutego 1990<ref>Ostatnia wersja.</ref>1950
|tarcza =
|tarcza = [[Tarcza herbowa#Przykłady narodowych kształtów tarcz|„francuska”]]
|opis = Czarny orzeł na złotej tarczy
|opis = [[Barwa srebrna|Srebrny]] ([[Barwa biała|biały]]) [[Korona (atrybut)|ukoronowany]] [[orzeł (symbol)|orzeł]] na [[Barwa czerwona|czerwonej]] tarczy<ref name="ISHP" />
|dewiza =
|użycie =
|odznaczenie = [[Order Orła BiałegoCzarnego]]
|commons = Category:Coats of arms of PolandGermany
}}
'''Herb Niemiec''' jest obowiązującym symbolem [[Niemcy|Niemiec]], obok [[Flaga Niemiec|flagi]] i [[Hymn Niemiec|hymnu]]<ref>Zob. Bundeszentrale für politische Bildung (niem): Artikel Staatssymbole im Handwörterbuch des politischen Systems der Bundesrepublik Deutschland, na portalu bpb.de dostęp z 11 grudnia 2014.</ref>. Kolorystyka [[Herb państwowy|państwowego herbu]] niemieckiego odpowiada fladze Republiki Federalnej Niemiec.
 
== Wygląd ==
'''Godło Polski''', '''Godło Rzeczypospolitej Polskiej''', właściwie '''herb Polski'''<ref name="ISHP" /> – [[godło]] i [[symbol]] [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]]; jego [[Archetyp (psychologia)|archetypem]] jest dynastyczny herb [[Piastowie|Piastów]], pierwszych władców Polski.
[[Herb]] przedstawia czarnego [[orzeł (symbol)|orła]] z głową odwróconą w prawo [[heraldyka|(heraldycznie)]], czerwonym dziobem i szponami tegoż koloru, na złotej [[tarcza herbowa|tarczy]]. Skrzydła orła uniesione są do wysokości głowy, jednocześnie mając skierowane w dół lotki.
 
== Podstawa prawna ==
Zgodnie z art. 28 [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji RP]]<ref>{{Dziennik Ustaw|1997|78|483}}.</ref> ''Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu''. Korona została przywrócona 31 grudnia 1989 r. ustawą z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej<ref>{{Dziennik Ustaw|1989|75|444}}.</ref> (art. 1 p.&nbsp;19). Jednakże nowy wzór godła został wprowadzony dopiero 22 lutego 1990 r. ustawą z dnia 9 lutego 1990 r. o zmianie przepisów o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej<ref name="DU90">{{Dziennik Ustaw|1990|10|60}}.</ref>.
 
W [[Ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych|ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2018|441}}.</ref> ustawodawca określił: {{cytat|Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi, umieszczony w czerwonym polu tarczy.}}
Wzór godła Rzeczypospolitej Polskiej zawarty został w załączniku nr 1 do tej ustawy.
 
== Opis symbolu państwa ==
Według załącznika nr 1 do ustawy jest to biały (jednogłowy) [[orzeł (symbol)|orzeł]] w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem, zwrócony w prawo<ref>[[Heraldyka|Heraldycznie]] w prawo, tj. w lewą stronę dla obserwatora; patrz [[Blazonowanie#Zasady blazonowania|zasady blazonowania]].</ref>. [[Godło|Godło heraldyczne]] umieszczone jest na czerwonym polu, lekko zwężającej się ku dołowi [[tarcza herbowa|tarczy herbowej]].
 
Ustawa potwierdza i precyzuje zarazem [[Barwy Polski|barwy bieli i czerwieni]] będące barwami [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]]. Określone są one w załączniku nr 2.
 
Orzeł biały odwzorowany jest symbolicznie w białej, górnej barwie flagi polskiej złożonej z dwóch poziomych pasów. Zgodnie z zasadami heraldyki pas górny polskich barw narodowych reprezentuje białego orła, a dolny – czerwone pole tarczy herbowej<ref name=autonazwa1>Stanisław Russocki, ''Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów'', Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.</ref>.
 
== Legenda ==
 
[[plik:Lech 111.PNG|thumb|250px|Lech z braćmi przy gnieździe orła]]
 
{{Osobny artykuł|Lech, Czech i Rus}}
 
Według [[Lech, Czech i Rus|legendy]] założyciel państwa [[Polanie|Polan]], [[Lech (postać legendarna)|Lech]], podczas postoju w okolicach [[Poznań|Poznania]] ujrzał pod wieczór sporych rozmiarów gniazdo na drzewie. Znajdował się w nim biały orzeł z trzema pisklętami. Gdy Lech przyglądał się mu, orzeł rozpostarł skrzydła na tle nieba czerwonego od zachodzącego słońca. Lech zachwycił się, postanowił tam osiąść, umieścił orła w swym [[herb]]ie, a miejsce na pamiątkę nazwał [[Gniezno|Gniezdnem]] (obecnie Gniezno) od słowa ''gniazdo''. Historia ta będąca częścią legendy o Lechu, Czechu i Rusie pierwszy raz spisana została w ''[[Kronika wielkopolska|Kronice wielkopolskiej]]'' napisanej po łacinie w 1273<ref>Brygida Kürbisówna, ''Studia nad Kroniką wielkopolską'', Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań 1952.</ref> oraz w „[[Kronika Dalimila|Kronice Dalimila]]” spisanej w języku czeskim w 1319.
 
Informacje o orle jako godle Królestwa polskiego zanotowane zostały przez polskich pisarzy historycznych. Zanotował ją [[Jan Długosz]] w swoich ''[[Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego|Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae]]'' (pol. ''Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego'') pisanych w latach 1455-1480{{odn|Mecherzyński|1867}}. W tekście autor wskazał na podobieństwa do godła państwa Rzymskiego. Legendę o Lechu oraz orle zakładającym gniazdo wspomniał także w 1555 roku w swoim dziele ''[[De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX|De origine et rebus gestis Polonorum]]'' (pol. ''O pochodzeniu i czynach Polaków'') polski historyk [[Marcin Kromer]]{{odn|Błażowski|1857}}.
 
Niektórzy uczeni upatrują w legendzie podania o założeniu [[Rzym]]u przez [[Romulus i Remus|Romulusa i Remusa]]. Jej elementem jest [[auspicjum]], starożytny rytuał wnioskowania z lotu ptaków drapieżnych (np. orła) o aprobacie bogów dla podjętych zamierzeń.
 
Mniej romantyczna wersja zakłada, że Polanie mogli przyjąć emblemat orła jako symbol mocy (orzeł był towarzyszem [[Jowisz (mitologia)|Jowisza]] i nosicielem jego piorunów) wzorując się na [[Cesarstwo Rzymskie|cesarstwie rzymskim]], lub po 800 roku jego następcy, [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Świętym Cesarstwie Rzymskim]], od którego symbol orła przejęło wiele europejskich państw. Znak był znany wśród Polan głównie ze zdobnictwa [[Celtowie|celtyckiego]] lub rzymskich monet, docierających na ich ziemie [[szlak bursztynowy|szlakiem bursztynowym]]<ref name="ISHP" />.
 
== Historia ==
Orzeł jako [[godło]] historią sięga [[starożytność|starożytności]], kiedy był symbolem [[Cesarze rzymscy|cesarzy rzymskich]]. Również pierwszy [[władcy Francji|frankijski]] średniowieczny cesarz rzymski, [[Karol Wielki]], gromadzący w swym rozległym imperium [[germanie|narody germańskie]], na szczycie pałacu w [[Akwizgran]]ie – według relacji [[Richer z St. Remi|Richera z Reims]] i [[Thietmar z Merseburga|Thietmara z Merseburga]] – umieścił [[rzeźba|rzeźbę]] orła<ref>Arno Gaier: Adler, Heer- und Königsfahnen – Herrschaftszeichen im hoch- und spätmittelalterlichen Imperium. GRIN Verlag, München 2013, {{ISBN|978-3-656-37875-4}}, s. 6.</ref>. Ten metalowy, prawdopodobnie pozłacany orzeł, miał przetrwać do czasów cesarza [[Henryk IV Salicki|Henryka IV]].
Wizerunku orła w koronie dopatrywano się na [[Denar Princes Polonie|denarach Bolesława Chrobrego]], traktując je jako jego najwcześniejszy zachowany wizerunek. Jest to najprawdopodobniej [[Bielik|bielik zwyczajny]] (charakterystyczne kropki odzwierciedlają białe lotki widoczne w naturze na jego złożonych skrzydłach). Stylizowany wygląd ptaka przedstawionego na monecie powodował spory między uczonymi, mającymi trudności z ustaleniem, czy jest to rzeczywiście orzeł, czy może kogut, gołąb lub paw. Prof. Suchodolski w artykule „Orzeł czy paw”, ze zbioru ''Inter orientem et occidentem'' przychyla się raczej do poglądu, że jest to paw, który jest symbolem św. Wojciecha, a nie Polski<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.denary.com.pl/pdf/3.pdf| tytuł = Orzeł czy paw? Jeszcze o denarze Bolesława Chrobrego z napisem PRINCES POLONIE| data dostępu = 2014-05-04 | autor = Stanisław Suchodolski | opublikowany = Inter Orientem et Occidentem. Studia z dziejów Europy Środkowowschodniej ofiarowane Prof. Janowi Tyszkiewiczowi, Warszawa 2002. Wyd. DiG}}</ref>.
Po rozpadzie [[Imperium Karolińskie]]go czarny, dwugłowy orzeł na złotej tarczy herbowej pozostał znakiem [[władcy Niemiec|niemieckich cesarzy]] [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]]. W pierwszym okresie był to złoty orzeł na czarnej tarczy, cesarz [[Fryderyk II Hohenstauf|Fryderyk II]] odwrócił barwy herbowe, od tego momentu orzeł był czarny, a pole było koloru złotego. Jeden z jego następców, [[Zygmunt Luksemburski]], zastąpił orła jego dwugłowym odpowiednikiem, co dodatkowo miało podkreślać wyjątkowość władzy cesarskiej.
{{Zobacz też|Godło Świętego Cesarstwa Rzymskiego}}
Herb ten obowiązywał do roku 1806. Po rozwiązaniu Świętego Cesarstwa Rzymskiego symbol dwugłowego, czarnego orła na złotym tle przejęli [[Habsburgowie]], jako herb [[Cesarstwo Austrii|Austrii]], z tą różnicą, że dziób i szpony orła były złote. Zmodyfikowany herb Cesarstwa Austrii miał podkreślać prawa [[Wiedeń|Wiednia]] do schedy po I Rzeszy.
{{Zobacz też|Godło Austrii}}
Na [[Kongres wiedeński|kongresie wiedeńskim]] w 1815 w miejsce I Rzeszy utworzono [[Związek Niemiecki]], na którego czele stała Austria. W marcu 1848, podczas [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]] zmodyfikowany orzeł cesarski stał się [[symbol]]em niemieckiego dążenia do zjednoczenia, będąc herbem Związku.
{{Zobacz też|Godło Związku Niemieckiego}}
Gdy nastąpiło [[Zjednoczenie Niemiec (1866-1871)|zjednoczenie Niemiec]] w 1871 i gdy powstała II Rzesza, za godło przyjęto czarnego, jednogłowego orła w polu białym, [[Królestwo Prus|Prus]] i dynastii [[Hohenzollernowie|Hohenzollernów]]. Orzeł ten został obrany za herb w 1701 przez [[Elektorzy Rzeszy|elektora]] brandenburskiego, [[Fryderyk I Pruski|Fryderyka III]] podczas koronacji w [[Kaliningrad|Królewcu]] na „Króla w Prusiech”. Według przypuszczeń może on pochodzić od [[Herb województwa dolnośląskiego|śląskiego godła]] obecnego w należącym do Hohenzollernów śląskim księstwie [[Krosno Odrzańskie|krośnieńskim]]. Bardziej prawdopodobne wydaje się jednak nawiązanie do herbu [[Prusy Książęce|Księstwa Pruskiego]], nadanego przez jego suwerena, króla polskiego [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]], podczas [[Hołd pruski 1525|hołdu pruskiego 1525]]. W czasie koronacji Fryderyk III ustanowił także [[Order Orła Czarnego]].
{{Zobacz też|Herb Prus|Godło Drugiej Rzeszy}}
Po upadku II Rzeszy w Niemczech powstała republika. Od 1919 czarny, jednogłowy orzeł był herbem [[Republika Weimarska|Republiki Weimarskiej]], orzeł ten miał opuszczone lotki, co wyrażało nieimperialistyczne zamierzenia nowego państwa.
{{Zobacz też|Herb Republiki Weimarskiej}}
Po dojściu w 1933 do władzy [[Narodowy socjalizm|nazistów]] herb Republiki Weimarskiej zastąpiony został od 1935 przez symbol [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] – czarnego orła z szeroko rozpostartymi skrzydłami, trzymającego w szponach wieniec z liści dębu, w którego środku znajduje się [[swastyka]]. Symbol ten obowiązywał do upadku [[III Rzesza|III Rzeszy]] w 1945.
{{Zobacz też|Godło III Rzeszy}}
 
== Galeria ==
Orzeł występował na monetach i pieczęciach książąt [[Piastowie|piastowskich]], tarczach i chorągwiach od XII wieku. Początkowo funkcjonuje w herbach śląskich linii Piastów. Po raz pierwszy jako godło książęce pojawia się na pieczęci konnej Kazimierza opolsko-raciborskiego w 1222 r.<ref name="autonazwa2">Wojciech Górczyk, Półksiężyc, orzeł, lew i smok. Uwagi o godłach napieczętnych Piastów, „Histmag” {{ISSN|1896-8651}} [http://histmag.org/?id=3057].</ref> Później stopniowo jest przejmowany jako herb przez kolejne linie Piastowskie, najpóźniej pojawia się na pieczęciach książąt mazowieckich, bo dopiero po 1271 r.<ref name=autonazwa1 /> Jako oficjalny herb całego państwa polskiego zaczął być używany od 1295 przez [[Przemysł II|Przemysła II]], który po raz pierwszy użył ukoronowanego orła jako godła państwa na rewersie pieczęci majestatycznej z 1295 r.<ref name=autonazwa1 />
<gallery>
Plik:Wapen 1545 Kaiserwappen des Heiligen Römischen Reichs Polychromie.jpg|[[Godło Świętego Cesarstwa Rzymskiego|Herb]] [[Święte Cesarstwo Rzymskie|Świętego Cesarstwa Rzymskiego]] z herbami [[Elektorzy Rzeszy|elektorów]]
Plik:Imperial Coat of Arms of the Empire of Austria (1815).svg|[[Herb Austrii|Herb]] [[Cesarstwo Austrii|Cesarstwa Austrii]]
Plik:Coat of Arms of the Kingdom of Prussia 1873-1918.svg|[[Herb Prus|Herb]] [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]]
Plik:Wappen Deutscher Bund.svg|[[Godło Związku Niemieckiego|Herb]] [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]]
Plik:Coat of arms of the North German Confederation.svg|Herb [[Związek Północnoniemiecki|Związku Północnoniemieckiego]]
Plik:Wappen Deutsches Reich - Reichsadler 1889.svg|[[Godło Drugiej Rzeszy Niemieckiej|Herb]] [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]]
Plik:Wappen Deutsches Reich (Weimarer Republik).svg|[[Herb Republiki Weimarskiej|Herb]] [[Republika Weimarska|Republiki Weimarskiej]]
Plik:Reichsadler.svg|[[Godło III Rzeszy|Godło]] [[III Rzesza|III Rzeszy]]
</gallery>
 
== Współczesność ==
Forma graficzna orła zmieniała się przez wieki. Dzisiejsza jego forma, przyjęta w 1927 roku (projekt profesora [[Zygmunt Kamiński (malarz)|Zygmunta Kamińskiego]]), jest wzorowana na orle z epoki [[Stefan Batory|Stefana Batorego]]. Trzeba zauważyć, że projekt ten jest w zasadzie bardziej przystosowany do pieczęci lub tarczy okrągłej niż do prostokątnej (heraldycznej).
[[Plik:Coat_of_arms_of_East_Germany.svg|thumb|[[Godło Niemieckiej Republiki Demokratycznej|Godło]] [[Niemiecka Republika Demokratyczna|NRD]]]]
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] powstały dwa państwa niemieckie: zachodnia [[Republika Federalna Niemiec (1949–1990)|Republika Federalna Niemiec]] i wschodnia [[Niemiecka Republika Demokratyczna]]. Władze NRD zerwały z tradycją godła niemieckiego i wprowadziły symbolikę [[Socjalizm|socjalistyczną]]. Młot symbolizował robotników, cyrkiel – naukowców i inteligencję, a kłosy – chłopów.
{{Zobacz też|Godło Niemieckiej Republiki Demokratycznej}}
Tradycyjnego orła jako znak niemieckiej tradycji i historii w 1950 przywróciła RFN. Nawiązano do herbu Republiki Weimarskiej wprowadzając jedynie drobne zmiany. Zmodyfikowane wersje obecnego herbu widnieją także na flagach rządowych, [[sztandar]]ze prezydenckim oraz w [[emblemat]]ach instytucji federalnych. Istnieje również jeszcze jedna wersja Orła Federalnego obecna w głównej sali posiedzeń [[Bundestag]]u w budynku [[Reichstag]]u, a także na monetach o nominałach [[niemieckie monety euro|1 i 2 Euro]]; potocznie nazywana ''Fette Henne'', po polsku – ''tłusta kura''.
 
== Galeria ==
Zmieniała się także cała tarcza – w [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] tarcza stała się czwórdzielna, z naprzemiennymi wizerunkami polskiego Orła i [[Wielkie Księstwo Litewskie|litewskiej]] [[Pogoń (herb)|Pogoni]]. Jednocześnie królowie używali też własnych herbów, zwykle umieszczając je w [[tarcza sercowa|tarczy sercowej]] herbu państwowego (np. Snopek [[Wazowie|Wazów]]).
<gallery>
 
Plik:Bundesadler Bundesorgane.svg|''Bundesadler'' instytucji federalnych
{{Osobny artykuł|Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów}}
Plik:Adler Einfahrt Villa Hammerschmidt Bonn 20080504.jpg|Godło Niemiec przy wjeździe do [[Willa Hammerschmidt|Willi Hammerschmidt]] – siedziby [[Prezydenci Niemiec|Prezydenta Republiki]]
 
Plik:Bundesrat Logo.svg|Orzeł Federalny [[Bundesrat]]u
Po [[rozbiory Polski|rozbiorach]] wiele utworzonych przez zaborców guberni, prowincji i województw polskich otrzymało nowe herby – nadal przewijał się na nich biały orzeł, bez korony albo z koroną, albo z głową odwróconą na lewą część czoła; gdzieniegdzie występowała też Pogoń mimo wygasłej [[Unia polsko-litewska|unii]]. Najczęściej były to herby złożone z godłem zaborcy (np. [[Wielkie Księstwo Poznańskie]] miało herb z czarnym, [[zakon krzyżacki|pokrzyżackim]] orłem tak jak inne prowincje [[Królestwo Prus|pruskie]], ale z tarczą sercową czerwoną, na której widniał polski orzeł w koronie).
Plik:Deutscher Bundestag logo.svg|Orzeł Federalny [[Bundestag]]u
 
{{Osobny artykuł|Herb Księstwa Warszawskiego|Herb Królestwa Polskiego|}}
 
W czasie powstania listopadowego rozgorzała dyskusja na temat godła. Wzorując się na [[Rewolucja francuska|rewolucyjnej Francji]] historyk [[Joachim Lelewel]] zaproponował aby nad Orłem i [[Pogoń (herb)|Pogonią]] umieszczonymi na amarantowym tle znalazła się [[czapka frygijska]] zamiast korony. Miało być to symbolem zwycięstwa ''ludowładztwa''. Sejm uznał to jednak za [[Jakobini polscy|symbolikę jakobińską]] i pozostał przy godle jagiellońskim<ref name=besala362>.Jerzy Besala, ''Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera''. Bellona Warszawa 2013, s.362.</ref>.
 
Po [[powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]] carowie, tytułujący się również królami Polski, przejęli polski [[Order Orła Białego]] z niebieską wstęgą, który odtąd cieszył się w Rosji uznaniem.
 
Na herbie z okresu [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] widnieje, oprócz orła i Pogoni, [[Archanioł Michał]] – patron [[Ukraina Prawobrzeżna|Rusi]].
 
Po rozbiorach ludność polska skrzętnie zbierała przedrozbiorowe [[grosz]]e i inne polskie monety z herbem Rzeczypospolitej (Orzeł Biały oraz Pogoń na czterech polach tarczy heraldycznej). Oczywiście nie mogło zabraknąć orła na sztandarach i emblematach powstańczych, często nadal z Pogonią litewską.
 
W 1916 [[Akt 5 listopada|Austria i Niemcy przystały]] na odnowienie [[Królestwo Polskie (1917–1918)|Królestwa Polskiego]]. W 1917 wyemitowano pierwsze [[marka polska|banknoty polskie]] z orłem w koronie na tarczy niepodzielnej.
Po odzyskaniu niepodległości wszystkie siły polityczne były zgodne że godłem ma być Orzeł Biały. Kwestia sporna dotyczyła korony. Przeciwko jej umieszczeniu nad głową orła byli politycy [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]] oraz działacze [[Ruch ludowy|ruchu ludowego]]. Najbardziej przeciw umieszczeniu w godle korony był ludowiec [[Stanisław August Thugutt|Stanisław Thugutt]]<ref name=besala362 />.. Ostatecznie orła w koronie jako godło państwowe wprowadzono ustawą uchwaloną przez [[Sejm Ustawodawczy (1919–1922)|Sejm Ustawodawczy]] 1 sierpnia 1919<ref>{{Dziennik Ustaw|1919|69|416}}.</ref>. Oficjalny wizerunek godła przypominał orła [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Poniatowskiego]] i był używany do 1927, kiedy powstała nowa wersja według projektu Zygmunta Kamińskiego. Odrzucono tradycyjną formę, zastępując ją nową (''Zobacz też sekcje: Tradycja heraldyczna, Błędy i krytyka''), m.in. usunięto krzyż z korony, dodano dwie pięcioramienne rozety<ref>{{Dziennik Ustaw|1927|115|980}}.</ref>.
 
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] polscy komuniści zdecydowali się na wprowadzenie nowego symbolu państwowego. Wanda Wasilewska poleciła wówczas Janinie Broniewskiej opracowanie projektu orła na czapki mundurowe żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W oparciu o orła z sarkofagu Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego w katedrze płockiej powstał nowy orzeł bez korony. Szybko, bo już w 1944 roku, komunistyczne władze reprezentowane przez [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]] zdecydowały wrócić do przedwojennego wizerunku orła, ale usunęły koronę z głowy orła. W 1947 roku ogłoszono konkurs na godło państwowe, ale pozostał on nierozstrzygnięty. Ostatecznie w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku opublikowano wizerunek orła, który od przedwojennego różnił się brakiem korony, a złoty otok zastąpiło obramowanie tarczy w formie generalskiego wężyka<ref>{{Cytuj|tytuł=Z Orłem Białym poprzez wieki. Cz. 5: Symbolika państwowa PRL i III RP – Histmag.org|data dostępu=2017-04-28|url=https://histmag.org/Z-Orlem-Bialym-poprzez-wieki.-Cz.-5-Symbolika-panstwowa-PRL-i-III-RP-8326}}</ref>. Usunięcie potwierdzono dodatkowo dekretem z roku 1955, jednocześnie zrezygnowano z obramowania tarczy<ref>{{Dziennik Ustaw|1955|47|314}}.</ref>. [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|Rząd RP na uchodźstwie]] w odpowiedzi Dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 listopada 1956 r. umieścił na głowie orła zamkniętą koronę zwieńczoną krzyżem<ref>Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 listopada 1956 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, przez dodanie Krzyża w Koronie. ([http://eprints.hist.pl/226/1/1956-12-08_nr3.pdf Dz. U. z 1956 r. Nr 3, poz.1]).</ref>.
 
W okresie przemian ustrojowych po [[wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku|wyborach parlamentarnych w 1989 roku]] posłowie [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]] wnieśli projekt ustawy przewidujący przywrócenie orłowi korony. Początkowo wątpliwości co do tego pomysłu wysuwał kierowany przez [[Bronisław Geremek|Bronisława Geremka]] [[Obywatelski Klub Parlamentarny]], nie negując zasadności tej zmiany, ale wskazując na jej przedwczesność z uwagi na brak przyjęcia w całości nowej konstytucji<ref name="przegladdziennikarski">{{Cytuj stronę | url = http://przegladdziennikarski.pl/orlu-korona-narodowi-reformy-wspomnienia-posla-na-sejm-rp/ | tytuł = Orłu korona, narodowi reformy – wspomnienia posła na Sejm RP | autor = Lesław Lech | data = 20 stycznia 2015 | opublikowany = Przegląd Dziennikarski | data dostępu = 2017-07-15}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://natemat.pl/128099,orzel-bialy-znowu-w-koronie-jak-prl-zmienil-sie-w-iii-rp-przy-aplauzie-gen-jaruzelskiego | tytuł = Orzeł biały znów w koronie. Jak PRL zmienił się w III RP przy aplauzie generała Jaruzelskiego | autor = Waldemar Kowalski | data = 26 grudnia 2014 | opublikowany = Natemat | data dostępu = 2017-07-15}}</ref>. Ostatecznie propozycję tę [[Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji|Sejm PRL X kadencji]] uwzględnił przy zmianie Konstytucji PRL, przyjmując ustawę niemal jednogłośnie (374 głosy za, 1 głos przeciw), przywracając tym samym orłowi koronę według wzoru z roku 1927<ref name="DU90" /><ref name="przegladdziennikarski"/>.
 
W 2018 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęło prace nad nowelizacją ustawy o symbolach państwowych, w tym załącznika zawierającego wzór godła państwowego. Zmiany mają dotyczyć głównie dostosowania wzorów do aktualnych technologii, ale zaplanowano także zmiany w wyglądzie (m.in.) skrzydła mają być lustrzanym odbiciem, prześwity w koronie, nogi złote)<ref>{{Cytuj |autor = oprac. Beata Czuma |tytuł = Grafik z Poznania zaprojektuje nową wersję godła |czasopismo = wiadomosci.wp.pl |data = 2018-10-26 |data dostępu = 2018-10-26 |url = https://wiadomosci.wp.pl/grafik-z-poznania-zaprojektuje-nowa-wersje-godla-6310016304297601a |język = pl-PL}}</ref>.
 
== Użycie i ochrona ==
Współcześnie jest to chroniony prawem symbol państwa polskiego. Jego wizerunek widnieje na budynkach administracji publicznej wszystkich szczebli. Jest obecny w szkołach oraz sądach. Ponadto jest reprezentowany na [[Awers i rewers|awersach]] polskich monet, a także koszulkach sportowców [[Reprezentacja Polski|reprezentujących Polskę]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2018|1263}}.</ref><ref>{{Dziennik Ustaw|2012|490}}.</ref>. Niemniej jednak w Polsce pojawia się wiele pytań o granicę eksponowania oraz dowolnego interpretowania symbolu narodowego, a także traktowania jako pamiątkowy [[gadżet]]<ref>[[Ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych]], art. 16. 1. ''Symbole Rzeczypospolitej Polskiej nie mogą być umieszczane na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego.'' 2. ''Dozwolone jest umieszczanie na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego godła lub barw Rzeczypospolitej Polskiej w formie stylizowanej lub artystycznie przetworzonej.''</ref>.
 
Znieważenie, niszczenie, uszkadzanie lub usuwanie godła Polski to [[występek]] zagrożony karą [[grzywna (prawo)|grzywny]], [[kara ograniczenia wolności|karą ograniczenia wolności]] albo [[Pozbawienie wolności|karą pozbawienia wolności]] do roku. Art. 137 § 1 [[Kodeks karny (1997)|Kodeksu karnego]] w tym samym zakresie obejmuje ochroną flagę, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny polski znak państwowy.
 
Art. 137 § 2 k.k reguluje kwestię znieważenia lub niszczenia znaków państwowych obcego [[państwo|państwa]] na terenie Polski. Ochrona prawna z tytułu art. 137 § 2 k.k ogranicza się do znaków wystawionych publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lub na zarządzenie polskiego organu władzy. Zgodnie z tak zwaną klauzulą wzajemności z art. 138 § 1 k.k znaki państwa obcego na terenie Polski są objęte ochroną jedynie w przypadku gdy państwo obce zapewnia wzajemność. Naruszenie przepisów o używaniu godła RP stanowi [[wykroczenie]] zagrożone [[areszt|karą aresztu]] lub grzywny<ref>Art. 49 § 2 Kodeksu wykroczeń.</ref>.
 
== Tradycja heraldyczna ==
Orzeł przedstawiony jest zgodnie z tradycją heraldyczną, w postaci gotowej do walki. Nieprawdą jest, jakoby złamana została w tym przypadku heraldyczna zasada alternacji, która każe tak dobierać [[Tynktura (heraldyka)|tynktury]], aby kolor znajdował się na metalu lub metal na kolorze (metalami w heraldyce są srebro i złoto, najczęstszymi kolorami – czerwień i błękit). Biel oddaje w heraldyce metal srebrny, tak więc nie ma potrzeby dodatkowego oddzielania bieli orła od czerwonego tła. Polskie godło nosi nazwę własną Orzeł Biały, ale [[blazonowanie|heraldyczny opis]] państwowego symbolu brzmi: w polu czerwonym srebrny orzeł w złotej koronie. Ułożenie głowy orła w prawo (w stronę zaszczytną ku prawemu skrzydłu) jest w heraldyce naturalne i nie wymaga dodatkowego określenia.
 
Również nieprawdziwe jest twierdzenie, że ukoronowanie orła oznacza niepełną suwerenność. Owszem, w zachodnioeuropejskiej heraldyce ukoronowanie przedstawianego na tarczy zwierzęcia czy postaci oznaczało zwykle zależność lenną. Ukoronowany Orzeł Biały przeciwnie, od początku symbolizował suwerenność Polski.
 
Od wizerunku orła białego na czerwonym polu wywodzą się biało-czerwone barwy [[Flaga Polski|flagi polskiej]]. Zgodnie z zasadami heraldyki pas górny reprezentuje białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej<ref name="autonazwa1"/>. Kolory te według symboliki używanej w heraldyce mają następujące znaczenie:
 
* Koloru białego używa się w heraldyce jako reprezentację srebra. Oznacza on także wodę, a w zakresie wartości duchowych czystość i niepokalanie.
* Kolor czerwony jest symbolem ognia, a z cnót oznacza odwagę i waleczność<ref name=autonazwa1 />.
 
== Błędy i krytyka ==
Błędem z punktu widzenia [[Blazonowanie|nazewnictwa heraldycznego]], jest zastosowana w Ustawie pisownia ''godło Rzeczypospolitej Polskiej'', podczas gdy zamieszczona w artykule Ustawy definicja opisuje cały herb, a więc godło wraz z tarczą barwy czerwonej. Fragment ten powinien więc brzmieć '''herb Rzeczypospolitej Polskiej'''. Wynika to z faktu, że [[Godło państwowe|godłem państwowym]] jest sam stylizowany heraldycznie, ukoronowany orzeł biały, zaś godło umieszczone w czerwonym polu [[Tarcza herbowa|tarczy]], zgodnie z zasadami heraldyki, jest już [[herb]]em<ref>[http://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,px_2005076.pdf,typ,k.pdf Raport NIK ''Informacja o wynikach kontroli używania symboli państwowych przez organy administracji publicznej''], przypis na str. 15 (format pdf).</ref>.
 
Traktowanie określeń: ''herb'' oraz ''godło'' jako synonimów powoduje komplikacje podczas opisywania symbolu państwa, gdyż symbolem niektórych państw były i są godła, podczas gdy inne państwa używają herbów. Przykładem godła jako symbolu państwa było [[godło ZSRR]] (gdzie nie występuje tarcza herbowa), a przykładem herbu jako symbolu państwa, jest [[herb Rosji]].
{{osobny artykuł|Herby i godła państw świata|Herb państwowy|Godło państwowe}}
 
Opracowany w 1927 roku wzór orła, stosowany z niewielkimi zmianami do dzisiaj, wzbudził w momencie jego przyjęcia kontrowersje. Krytykowano głównie kilka błędów formalnych:
* przepaska na skrzydłach, oraz [[Oręż (heraldyka)|oręż]], czyli łapy wraz ze [[szpon]]ami oraz dziób, powinny być złote,
* w koronie powinny być prześwity między [[kwiaton]]ami,
* zakończenia przepaski powinny mieć kształt trójliścia, a nie gwiaździstej rozety (w wersji po 1990 roku dokonano korekty tego elementu),
* rysunek powinien być płaski z czarnymi liniami konturowymi, nie zaś cieniowany.
 
Część krytyków zarzucała użycie korony otwartej bez krzyża – zaczerpniętej z pieczęci majestatycznej [[Przemysł II|Przemysła II]], zamiast zamkniętej z jabłkiem i krzyżem, której wzorem winna być [[korona Chrobrego]]. Zakwestionowano też złote obramowanie tarczy (usunięte po 1990 roku). Większość z tych uwag przewijała się w czasie dyskusji nad zmianą godła w roku 1990. Jednak pomimo tych formalnych uchybień postanowiono zachować wzór z 1927 roku jako najbardziej popularny, dokonując tylko niewielkich korekt: w czasach PRL wzorowano na nim kolejne wersje orła bez korony, używała go również Polonia i rząd na uchodźstwie (choć ze zmienioną koroną – zamkniętą z krzyżem).
 
Ze względu na to, że wizerunek ptaka umieszczanego w polskim godle był mocno stylizowany, istnieją kontrowersje co do tego, który z gatunków można uznać za jego pierwowzór. Za ptaka umieszczanego w herbach polskich można uznać, poza [[bielik]]iem, także dziewięć innych gatunków, takich jak: [[orzeł przedni]], [[orzeł cesarski]], [[orzeł stepowy]], [[orlik grubodzioby]], [[orlik krzykliwy]], [[Orzeł południowy|orzełek południowy]], [[bielik wschodni]], [[Gadożer zwyczajny|gadożer]] oraz [[Rybołów zwyczajny|rybołów]]{{r|Pietras}}. Oprócz bielika, głównym kandydatem do pierwowzoru Godła Polski jest orzeł przedni<ref>{{Cytuj|tytuł=TEMAT TYGODNIA – Zagadka polskiego orła|czasopismo=TWiNN|data dostępu=2017-01-20|url=http://twinn.pl/?idd=6&rok=2013&page=0&id=694&poz=ml0}}</ref><ref>{{Cytuj|tytuł=Najnowsze dzieje symboli państwowych i narodowych polski|data dostępu=2017-01-20|opublikowany=www.pogotowieflagowe.pl|url=http://www.pogotowieflagowe.pl/artykuly/najnowsze-dzieje-symboli-panstwowych-i-narodowych-polski.html#}}</ref>. Za tym, że to właśnie bielik jest uwidoczniony w herbie, świadczyć może to, że na większości wizerunków skoki ptaka są nieopierzone, dziób jest duży, a barwa piór biała, właściwa barwie piór ogona i głowy starszych osobników tego gatunku{{odn|Mizera|1999|s=5}}{{r|Pietras}}. W powszechnym mniemaniu bielik jest uważany za [[Accipitrini|orła]], jednak w rzeczywistości przedstawiciele rodzaju ''[[Haliaeetus]]'', do którego należy ten gatunek, są genetycznie bliżej spokrewnieni z rodzajami ''[[Icthyophaga|Ichthyophaga]]'', ''[[Milvus]]'' i ''[[Haliastur]]'' niż z orłami właściwymi zgrupowanymi w podrodzinie Aquilinae{{r|Lerner2005|Boyd}}. Tym niemniej nie tylko w polskim [[Biologiczne nazewnictwo zwyczajowe|nazewnictwie zwyczajowym]] bielika określa się jako orła – w krajach Europy Zachodniej określa się go mianem orła morskiego ([[język niemiecki|niem.]] – ''Seeadler'', [[język angielski|ang.]] – ''sea-eagle''){{r|Kruszewicz2010}}{{odn|Mizera|1999|s=12-13}}. Ponadto niektórzy ornitolodzy przyjmują bardzo szeroką definicję orła („duże ptaki drapieżne, które nie są kaniami, myszołowami, sępami, sokołami lub jastrzębiami”), dopuszczając możliwość określania mianem orła oprócz orłów właściwych także orłów morskich{{odn|Mizera|1999|s=12-14}}.
 
Według opublikowanych w 2017 badań heraldyka Jerzego Michty, projekt Kamińskiego jest w rzeczywistości kopią wizerunku polskiego orła na stworzonym przez francuską medalierkę [[Élisa Beetz-Charpentier|Élisę Beetz-Charpentier]] medalu ku czci [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacego Paderewskiego]] z 1924<ref>{{Cytuj |autor = Wiktor Ferfecki: |tytuł = Godło Polski jest plagiatem? |czasopismo = Rzeczpospolita |data = 2018-10-29 |data dostępu = 2018-10-29 |url = https://www.rp.pl/Historia/310289962-Godlo-Polski-jest-plagiatem.html |odn = tak}}</ref>. W październiku 2018 roku Andrzej-Ludwik Włoszczyński, powołując się na publikację Jerzego Michty oraz przeprowadzone przez siebie badania stwierdził, że inspiracją Kamińskiego mogła być wyłącznie plakieta Elise Beetz-Charpentier z roku 1924<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej-Ludwik Włoszczyński |tytuł = Dwa w jednym |data = 17 października 2018 |data dostępu = 2018-10-17 |url = http://www.orlidom.pl/index.php/historia/dwa-w-jednym/2332 |cytat = Raczej trudno, patrząc na oba artefakty, mówić o zbieżności myślenia i przypadkowości, ze względu na zbyt dużą szczegółowość formy orła i jej nietypowość. Inspiracja wydaje się być, w tym układzie, daleko posunięta i o ile forma wykazuje bardzo duże podobieństwo, to już idea stojąca za nią jest w 100% identyczna. Jeżeli dodamy do tego dość ogólnikowe wypowiedzi Kamińskiego na temat inspiracji, bez wskazywania detalicznego tychże, mamy domniemanie graniczącą z pewnością, że tąże inspiracją była wyłącznie plakieta Elise Beetz-Charpentier z roku 1924 |odn = tak}}</ref>.
 
W grudniu 2018 roku Aleksander Bąk opublikował kopię umowy z dnia 15. maja 1934 roku, zawartej pomiędzy Mennicą Paryską a medalierką Élisą Beetz-Charpentier<ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Bąk |tytuł = Dowód prawdy |data = 5 grudnia 2018 |data dostępu = 2018-12-05 |opublikowany = JakiZnakTwoj.pl |url = http://www.jakiznaktwoj.pl/aktualnosciwiem |odn = tak}}</ref>. Jego zdaniem stanowi to dowód, że plakieta nie została wyemitowana w roku 1924, lecz dopiero w roku 1934, a teza Jerzego Michty i wnioski sformułowane przez Andrzeja-Ludwika Włoszczyńskiego są niezgodne z prawdą<ref>{{Cytuj |autor = Aleksander Bąk |tytuł = Co ja paczę… — i nie wierzę |data = 4 grudnia 2018 |data dostępu = 2018-12-04 |opublikowany = Wiem-Jak.com |url = http://www.wiem-jak.com/blog-1 |odn = tak}}</ref>.
 
== Orzeł Biały na znakach narodowych na przestrzeni wieków ==
 
=== Od 964 do 1399 ===
 
{| class="wikitable"
!Imię i Przydomek
!Herb Prywatny
!Herb Polski
|-
![[Mieszko I]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Bolesław Chrobry]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Mieszko II Lambert]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Kazimierz I Odnowiciel]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Bolesław II Szczodry]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Władysław I Herman]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Bolesław III Krzywousty]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Władysław II Wygnaniec]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Bolesław IV Kędzierzawy]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Mieszko III Stary]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Kazimierz II Sprawiedliwy]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Leszek Biały]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Władysław III Laskonogi]]
|[[plik:Merian Galaxy of Polish Kings.jpg|200px|center]] ''Herb fantazyjny''
|
|-
![[Mieszko I Plątonogi]]
|[[plik:Silesia Inferior COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Henryk I Brodaty]]
|[[plik:Silesia Inferior COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Henryk II Pobożny]]|
|[[plik:Silesia Inferior COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Bolesław II Rogatka]]
|[[plik:Silesia Inferior COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Konrad I mazowiecki]]
|[[plik:Księstwo Mazowieckie COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Bolesław V Wstydliwy]]
|[[plik:POL województwo małopolskie COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Leszek Czarny]]
|[[plik:Kujawy-herb.png|200px|center]]
|
|-
![[Bolesław II mazowiecki]]
|[[plik:Księstwo Mazowieckie COA.svg|200px|center]]
|
|-
![[Henryk IV Prawy]]
|[[plik:Henryk I Probus herb.png|200px|center]]
|
|-
![[Przemysł II]]
|[[plik:Complete Guide to Heraldry Fig284.png|200px|center]]
|[[plik:POL Przemysł II 1295 COA.svg|200px|center]]
|-
![[Wacław II]]
|[[plik:Přemyslovci erb.svg|200px|center]]
|[[plik:EU Member States' CoA Series- Poland.svg|200px]] [[plik:EU Member States' CoA Series- Czech Republic.svg|200px]]
|-
![[Wacław III]]
|[[plik:Přemyslovci erb.svg|200px|center]]
|[[plik:EU Member States' CoA Series- Poland.svg|200px]] [[plik:EU Member States' CoA Series- Czech Republic.svg|200px]]
|-
![[Władysław I Łokietek]]
|[[plik:Kujawy-herb.png|200px|center]]
|[[plik:Korona-herb.png|200px|center]]
|-
![[Kazimierz III Wielki]]
|[[plik:Kujawy-herb.png|200px|center]]
|[[plik:Pieczec panstwa polskiego (1334).jpg|200px|center]]
|-
![[Ludwik Węgierski]]
|[[plik:Coa Italy Country History Charles I of Naples (1246).svg|200px|center]]
|[[plik:Coa Hungary Country History Lajos I (1370).svg|200px|center]]
|-
![[Jadwiga Andegaweńska]]
|[[plik:Coa Italy Country History Charles I of Naples (1246).svg|200px|center]]
|[[plik:Coat of arms of Jadwiga of Poland.svg|400px|center]]
|}
 
=== Od 1386 do 1795 ===
{| class="wikitable"
! colspan=2 |Dynastia Jagiellonów
|-
!width="200px" | Imię i Przydomek
!width="400px" | Herb Polski
|-
! rowspan=3 | [[Władysław II Jagiełło]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na szachowanym polu (czerwono-białym) koronowana głowa czarnego tura. Pole czwarte - na złotym polu kujawska hybryda. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na szachowanym polu (czerwono-białym) koronowana głowa czarnego tura. Pole czwarte - na złotym polu kujawska hybryda.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:POL powiat kaliski COA.svg|Herb Ziemi Kaliskiej
plik:POL województwo kujawsko-pomorskie COA.svg|Herb Ziemii Kujawskiej
</gallery>
|-
! rowspan=4 | [[Władysław III Warneńczyk]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na szachowanym polu (czerwono-białym) koronowana głowa czarnego tura. Pole czwarte - na złotym polu kujawska hybryda. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
||Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze - cztery czerwone pasy i cztery srebrne pasy. Pole drugie - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na czerwonym polu srebrny krzyż patriarchalny.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:POL powiat kaliski COA.svg|Herb Ziemi Kaliskiej
plik:POL województwo kujawsko-pomorskie COA.svg|Herb Ziemii Kujawskiej
plik:Coa Hungary Country History (855-1301).svg|Stary Herb Węgier
plik:Coa Hungary Country History Bela III (1172-1196).svg|Nowy Herb Węgier
</gallery>
|-
! rowspan=2 | [[Kazimierz IV Jagiellończyk]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na szachowanym polu (czerwono-białym) koronowana głowa czarnego tura. Pole czwarte - na złotym polu kujawska hybryda. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:POL powiat kaliski COA.svg|Herb Ziemi Kaliskiej
plik:POL województwo kujawsko-pomorskie COA.svg|Herb Ziemii Kujawskiej
</gallery>
|-
! rowspan=3 | [[Jan I Olbracht]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole drugie - na niebieskim polu złoty lew wspinający się na srebrnej górze. Pole trzecie - na szachowanym polu (czerwono-białym) koronowana głowa czarnego tura. Pole czwarte - pole dzielone w słup. Prawa połowa barwy złotej, na niej połowa czerwonego lwa. Lewa połowa barwy czerwonej, na niej połowa czarnego orła. Hybryda jest koronowana. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny orzeł
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:POL powiat kaliski COA.svg|Herb Ziemi Kaliskiej
plik:POL powiat sieradzki COA.svg|Herb Ziemi Sieradzkiej
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemii Lwowskiej
</gallery>
|-
! rowspan=3 | [[Aleksander Jagiellończyk]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na niebieskim polu złoty lew. Pole czwarte - na srebrnym polu czarny orzeł z złotą koroną na szyi i srebrna falanga przy dziobie. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny pas
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemii Lwowskiej
plik:COA of Prussia 17th century.png|Herb Prus Królewskiech
plik:Austria coat of arms official.svg|Herb Austrii
</gallery>
|-
! rowspan=5 | [[Zygmunt I Stary]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na niebieskim polu złoty lew. Pole czwarte - na srebrnym polu czarny orzeł z koroną na szyi z której wychyla się ręka zbrojna dzierżąca wzniesiony miecz. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny pas
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny pas.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrny pas. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny orzeł.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemi Lwowskiej
plik:COA of Prussia 17th century.png|Herb Prus Królewskich
plik:Austria coat of arms official.svg|Herb Austrii
</gallery>
|-
! rowspan=7 | [[Zygmunt II August]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na niebieskim polu złoty lew. Pole czwarte - na srebrnym polu czarny orzeł z koroną na szyi z której wychyla się ręka zbrojna dzierżąca wzniesiony miecz. Pole piąte - na srebrnym polu koronowany niebieski wąż, zjadający czerwonego człowieka
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na srebrnym polu koronowany niebieski wąż, zjadający czerwonego człowieka
|-
|Tarcza o niestandardowym układzie. Tarcza podzielona w pas. Górna połowa jest podzielona w słup na dwie części. Dolna połowa jest podzielona w słup na trzy części. Znajduje się też tarcza sercowa. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na czerwonym polu srebrnym anioł. Pole czwarte - na czerwonym polu czarny niedźwiedź w srebrnej obroży. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny krzyż. Pole sercowe - na srebrnym polu koronowany niebieski wąż, zjadający czerwonego człowieka
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na czerwonym polu srebrny pas.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na niebieskim polu srebrna pogoń.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy (czerwone pole)
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemi Lwowskiej
plik:COA of Prussia 17th century.png|Herb Prus Królewskich
plik:Blason famille it Visconti2.svg|Herb Bony Sforza
plik:COA of Kiev Voivodship XVII.svg|Herb Ziemi Kijowskiej
plik:Coat of arms of Samogitia.svg|Herb Ziemi Żmudzkiej
plik:Coat of Arms of Volyn Oblast.svg|Herb Ziemi Wołyńskiej
plik:Austria coat of arms official.svg|Herb Austrii
plik:Pahonia. Пагоня (1800).jpg|Herb Litwy (niebieskie pole)
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Henryk Walezy
|-
! rowspan=4 | [[Henryk III Walezy|Henryk Walezy]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż trzy złote lilie w układzie 2:1
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - dzielone w słup. Na prawej połowie na czerwonym polu srebrny orzeł. Na lewej połowie na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole drugie i trzecie - na niebieskim polu trzy złote lilie w układzie 2:1
|-
|Tarcza dzielona w słup. Pole pierwsze - na niebieskim polu trzy złote lilie w układzie 2:1. Pole drugie - dzielone w słup. Na prawej połowie na czerwonym polu srebrny orzeł. Na lewej połowie na czerwonym polu srebrna pogoń
|-
|Jest to herb podwójny. Prawa tarcza - na niebieskim polu trzy złote lilie w układzie 2:1. Lewa tarcza - dzielone w słup. Na prawej połowie na czerwonym polu srebrny orzeł. Na lewej połowie na czerwonym polu srebrna pogoń
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:Insigne modernum Francum.svg|Herb Francji
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Anna Jagiellonka
|-
! rowspan=2 | [[Anna Jagiellonka (1523–1596)|Anna Jagiellonka]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu krzyż Jagiellonów.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Jagiellonowie.svg|Herb Jagiellonów
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Stefan Batory
|-
! rowspan=2 |[[Stefan Batory]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole trzecie - na czerwonym polu srebrny anioł. Pole czwarte - na czerwonym polu srebrny krzyż. Pole piąte - na czerwonym polu trzy srebrne zęby
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na czerwonym polu trzy srebrne zęby
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:COA of Kiev Voivodship XVII.svg|Herb Ziemi Kijowskiej
plik:Coat of Arms of Volyn Oblast.svg|Herb Ziemi Wołyńskiej
plik:Bathory coat of arms.svg|Herb Batorych
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Dynastia Wazów
|-
!rowspan=6 |[[Zygmunt III Waza]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte (sercowe pierwsze) i ósme (sercowe czwarte) - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1. Pole szóste (sercowe drugie) i siódme (sercowe trzecie) - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole dziewiąte (sercowe piąte) - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte (sercowe pierwsze) i ósme (sercowe czwarte) - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1. Pole szóste (sercowe drugie) i siódme (sercowe trzecie) - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole sercowe sercowe - dzielone w słup. Na prawej połowie - na czerwonym polu srebrny pas. Na lewej połowie - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu trzy złote korony w układzie 2:1
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1 Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na niebieskim polu złoty lew wspinający się na srebrnej skale. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - pole dzielone srebrnym prawym pasem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Lewa połowa - na czerwonym polu srebrny pas
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na niebieskim polu trzy złote korony. Pole drugie - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte (z lewa na skos) - górna połowa barwy czarnej, na niej górna połowa złotego lwa. Za głową i pod łapą dwie srebrne sześcioramienne gwiazdy. Dolna połowa barwy złotej. na niej dolna połowa czarnego lwa. Pole piąte - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:Shield of arms of Sweden.svg|Nowy herb Szwecji
plik:Arms of Bjelbo.svg|Stary herb Szwecji
plik:PB Vasa CoA.svg|Herb Wazów
plik:Austria coat of arms official.svg|Herb Austrii
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemi Lwowskiej
plik:Västergötland landskapsvapen - Riksarkivet Sverige.png|Herb Västergötlandu
</gallery>
|-
!rowspan=8 |[[Władysław IV Waza]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte (sercowe pierwsze) i ósme (sercowe czwarte) - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1. Pole szóste (sercowe drugie) i siódme (sercowe trzecie) - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole dziewiąte (sercowe piąte) - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu trzy złote korony w układzie 2:1
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1 Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na niebieskim polu złoty lew wspinający się na srebrnej skale. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - pole dzielone srebrnym prawym pasem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Lewa połowa - na czerwonym polu srebrny pas
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte (sercowe pierwsze) i ósme (sercowe czwarte) - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1. Pole szóste (sercowe drugie) i siódme (sercowe trzecie) - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole sercowe sercowe - dzielone w słup. Na prawej połowie - na czerwonym polu srebrny pas. Na lewej połowie - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1. Pole drugie i trzecie - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte (sercowe pierwsze) i ósme (sercowe czwarte) - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole szóste (sercowe drugie) i siódme (sercowe trzecie) - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole dziewiąte (sercowe piąte) - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1 Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Lewa połowa - na czerwonym polu srebrny pas
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na purpurowym polu srebrny Św. Jerzy walczący ze smokiem. Pole trzecie - na niebieskim polu trzy złote koron.y Pole czwarte - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Tracza ta znajduje się na piersi białego dwugłowego orła, koronowanego trzema koronami
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:Shield of arms of Sweden.svg|Nowy herb Szwecji
plik:Arms of Bjelbo.svg|Stary herb Szwecji
plik:PB Vasa CoA.svg|Herb Wazów
plik:Austria coat of arms official.svg|Herb Austrii
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemi Lwowskiej
plik:Coat of Arms of Moscow.svg|Herb Moskwy
plik:Russian-coa-1667.png|Godło Carstwa Rosyjskiego
</gallery>
|-
!rowspan=6 |[[Jan II Kazimierz Waza]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte (sercowe pierwsze) i ósme (sercowe czwarte) - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1. Pole szóste (sercowe drugie) i siódme (sercowe trzecie) - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole dziewiąte (sercowe piąte) - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieski polu trzy złote korony w układzie 2:1
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1 Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na niebieskim polu złoty lew wspinający się na srebrnej skale. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - pole dzielone srebrnym prawym pasem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Lewa połowa - na czerwonym polu srebrny pas
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1 Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole piąte - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Lewa połowa - na czerwonym polu srebrny pas
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie - na niebieskim polu trzy złote korony w układzie 2:1 Pole trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole czwarte - na srebrnym polu cztery niebieskie skosy. Na niebieskich skosach złoty lew stojący. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - pole dzielone srebrnym prawym skosem. Górna połowa barwy niebieskiej. Dolna połowa barwy czerwonej. Na skosach złoty snopek siana. Lewa połowa - na czerwonym polu srebrny pas
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:Shield of arms of Sweden.svg|Nowy herb Szwecji
plik:Arms of Bjelbo.svg|Stary herb Szwecji
plik:PB Vasa CoA.svg|Herb Wazów
plik:Austria coat of arms official.svg|Herb Austrii
plik:Coat of Arms of Lviv Oblast SVG m.svg|Herb Ziemi Lwowskiej
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Michał Korybut Wiśniowiecki
|-
!rowspan=1 |[[Michał Korybut Wiśniowiecki]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - złote godło Korybut
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:Alex K Korybut-Wyshnevetski.svg|Herb Korybut
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Jan III Sobieski
|-
! rowspan=3 |[[Jan III Sobieski]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na niebieskim polu złota tarcza
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na czerwonym polu purpurowa tarcza
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na czerwonym polu biała tarcza
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Janina.svg|Herb Janina
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Dynastia Wettinów
|-
! rowspan=3 |[[August II Mocny]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - połowa dzielona w pas. Górna część barwy czarnej. Dolna część barwy srebrnej. Godło - dwa czerwone skrzyżowane miecze. Lewa połowa - na paskowanym (czarno-złotym) polu zielona pnącz
|-
|Herb podwójny. Prawy herb. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole - drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Lewy herb. Wielki Herb Elektoratu Saksonii w latach od 1729 do 1796 (opis w dodatku)
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na paskowanym (czarno-złotym) polu zielona pnącz
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:HRE Arch-Marshal Arms.svg|Herb Arcymarszałka Rzeszy
plik:Coat of arms of Saxony.svg|Herb Saksonii
</gallery>
|-
! rowspan=4 |[[August III Sas]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - pole dzielone w słup. Prawa połowa - połowa dzielona w pas. Górna część barwy czarnej. Dolna część barwy srebrnej. Godło - dwa czerwone skrzyżowane miecze. Lewa połowa - na paskowanym (czarno-złotym) polu zielona pnącz
|-
|Herb podwójny. Prawy herb. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole - drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Lewy herb. Wielki Herb Elektoratu Saksonii w latach od 1729 do 1796 (opis w dodatku)
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na paskowanym (czarno-złotym) polu zielona pnącz
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze - na paskowanym (czarno-złotym) polu zielona pnącz. Pole drugie - na złotym polu czarny lew. Pole trzecie - na czerwonym polu złote godło Księstwa Kleve. Pole czwarte - na srebrnym polu czerwony lew koronowany. Pole sercowe - pole czterodzielne w krzyż z polem sercowym. Pole piąte i ósme (sercowe pierwsze i czwarte) - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole szóste i siódme (sercowe drugie i trzecie) - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole dziewiąte (sercowe piąte) - pole dzielone w pas. Górna połowa barwy czarnej. Dolna połowa barwy srebrnej. Godło - dwa czerwone skrzyżowane miecze
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:HRE Arch-Marshal Arms.svg|Herb Arcymarszałka Rzeszy
plik:Coat of arms of Saxony.svg|Herb Saksonii
plik:Wappen meißen.png|Herb Marchii Miśnieńskiej
plik:Blason DE Clèves (allumé).svg|Herb Księstwa Kleve
plik:Bergischer Loewe.svg|Herb Księstwa Bergu
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Stanisław Leszczyński
|-
! rowspan=6 |[[Stanisław Leszczyński]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na srebrnym polu, głowa czarnego żubra
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na złotym polu, głowa czarnego żubra
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na złotym polu, głowa czarnego żubra. Herb ten jest trzymany przez dwa złote orły. Na piersi prawego złotego orła znajduje się herb - na złotym polu czerwony skos. Na czerwonym skosie trzy orły. Na piersi lewego złotego orła znajduje się herb - Na niebieskim polu złote krzyże. Na złotych krzyżach dwie złote ryby.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na złotym polu, głowa czarnego żubra. Herb ten jest trzymany przez dwa srebrne orły. Na piersi prawego srebrnego orła znajduje się herb - na złotym polu czerwony skos. Na czerwonym skosie trzy orły. Na piersi lewego srebrnego orła znajduje się herb - Na niebieskim polu złote krzyże. Na złotych krzyżach dwie złote ryby.
|-
|Herb dzielony w słup. Prawa połowa - Część pierwsza i czwarta - na czerwonym polu, srebrny orzeł. Część drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Lewa połowa - Na złotym polu czerwony skos. Na czerwonym skosie trzy orły. Pole sercowe - na złotym polu, głowa czarnego żubra.
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na złotym polu, głowa czarnego żubra. Herb ten jest trzymany przez dwa srebrne orły. Srebrne orły trzymają chorągwie. Lewy srebrny orzeł trzyma chorągiew z herbem - Na złotym polu czerwony skos. Na czerwonym skosie trzy orły. Lewy srebrny orzeł trzyma chorągiew z herbem - Na niebieskim polu złote krzyże. Na złotych krzyżach dwie złote ryby.
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Wieniawa.svg|Herb Wienawa
plik:BlasonLorraine.svg|Herb Lotaryngii
plik:Blason Morley.svg|Herb Bar
</gallery>
|-
! colspan=2 | +
|-
! colspan=2 |Stanisław August Poniatowski
|-
! rowspan=2 |[[Stanisław August Poniatowski]]
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na srebrnym polu, czerwony cielak
|-
|Tarcza czterodzielna w krzyż z polem sercowym. Pole pierwsze i czwarte - na czerwonym polu srebrny orzeł. Pole drugie i trzecie - na czerwonym polu srebrna pogoń. Pole piąte - na srebrnym polu, czerwony cielak na zielonej trawie
|-
! colspan=2 | <gallery>
plik:POL województwo małopolskie COA.svg|Herb Polski
plik:Coat of arms of Lithuania.svg|Herb Litwy
plik:POL COA Ciołek.svg|Herb Ciołek
</gallery>
|}
 
===Galeria===
 
=== Orzeł Biały w herbach miast w Polsce ===
 
=== Orzeł w symbolice Polskich Sił Zbrojnych ===
{{osobny artykuł|Polski orzeł wojskowy}}
 
==Dodatek==
 
{| class="wikitable collapsible collapsed" style="text-align: center"
!Wielki Herb Elektoratu Saksonii w latach od 1729 do 1796
|-
|Pole pierwsze - Na niebieskim polu paskowany (czerwono-srebrny) koronowany lew stojący. Pole drugie - Na paskowanym (czarno-złotym) polu zielona pnącz. Pole trzecie - Na złotym polu czarny lew stojący. Czwarte pole - Na złotym polu czarny lew stojący. Piąte pole - Na czerwonym polu złote godło Księstwa Kleve. Pole szóste - Na srebrnym polu czerwony lew stojący. Pole siódme - Na niebieskim polu złoty orzeł. Pole dziewiąte - Na srebrnym polu trzy czerwone serca w układzie 2:1. Pole dziesiąte - Na niebieskim polu złoty orzeł. Pole dwunaste - Na czarnym polu złoty orzeł. Pole trzynaste - Na złotym polu czerwony byk. Pole czternaste - Na niebieskim polu złoty mur. Pole piętnaste - Na złotym polu niebieskie słupy. Pole szesnaste - Na niebieskim polu lew, którego górna połowa jest barwy złotej, a dolna połowa jest barwy srebrnej. Pole szesnaste - Na złotym polu czarny lew. Pole siedemnaste - Wokół lwa czerwone serduszka. Pole osiemnaste - Tarcza dzielona w słup. Na prawej połowie połowa srebrnego orła. Na lewej połowie cztery czerwone i trzy srebrne pasy. Pole dziewiętnaste - Na srebrnym polu trzy czerwone serca w układzie 2:1. Pole dwudzieste - Na srebrnym polu złota róża. Pole dwudzieste pierwsze - Na polu cztery białe i trzy niebieskie pasy. Pole dwudzieste drugie - Na srebrnym polu trzy czerwone krokwie. Pole dwudzieste trzecie - Na złotym polu szachowany (czerwono-biały) pas. Pole dwudzieste czwarte - Czerwone pole. Pole dwudzieste piąte -Na srebrnym polu trzy czerwone krokwie. Pole dwudzieste szóste - Na złotym polu, na zielonym wzgórzu czarna kura. Pole dwudzieste siódme - Na niebieski polu dwie złote ryby i cztery róże. Pole dwudzieste ósme - Pole dzielone w słup. Prawa połowa - na złotym polu czarny lew. Lewa połowa - na złotym pole dwa czarne słupy. Pole sercowe (znajduje się na ósmym i jedenastym polu) - Pole dzielone w pas. Górna połowa barwy czarnej. Dolna połowa barwy srebrnej. Godło - dwa czerwone skrzyżowane miecze.
|-
!
+
[[plik:Xaver, Taler 1764, Dresden, CNG.jpg|1000px|center]]
+
|}
 
== Zobacz też ==
* [[Korona Królestwa Polskiego]]
* [[Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej]]
* [[Flaga Polski]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|}}
<ref name="Boyd">{{cytuj stronę |autor = J.H. Boyd III|url = http://jboyd.net/Taxo/List9.html#accipitridae| tytuł = Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles| opublikowany = John Boyd's Home Page|praca = Aves—A Taxonomy in Flux 3.05 Introduction| data dostępu = 2016-08-14|język = en}}</ref>
<ref name=Kruszewicz2010>{{cytuj książkę | nazwisko = Kruszewicz | imię= Andrzej | tytuł = Ptaki Polski |wydawca = „Multico” Oficyna Wydawnicza | miejsce = Warszawa | rok = 2010 |id= | isbn = 978-83-7763-327-4 | tom=1 | strony = 148-156}}</ref>
<ref name=Lerner2005>{{Cytuj pismo | nazwisko = Lerner | imię =H.R.L. | nazwisko2 = Mindell | imię2 =D.P. | tytuł =Phylogeny of eagles, Old World vultures, and other Accipitridae based on nuclear and mitochondrial DNA. | czasopismo = Mol. Phylogenet. Evol. | wolumin = 37 | wydanie = | strony = 327-346 | rok =2005 | doi = 10.1016/j.ympev.2005.04.010}}</ref>
<ref name="Pietras">{{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20020717184047/http://www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=199|tytuł=Znak zwycięskiego orła|autor=Tomasz Pietras|data dostępu=2014-02-01|opublikowany=mowiawieki.pl|zarchiwizowano=2011-11-12}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* Stanisław Russocki, ''Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów'', Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
* {{cytuj książkę |nazwisko = Marcin | imię = Błażowski | tytuł = Kronika polska Marcina Kromera biskupa warmińskiego ksiąg XXX... | wydawca = | miejsce = Sanok | rok = 1857| strony = |odn= tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Karol | imię = Mecherzyński | tytuł = Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście | wydawca = Aleksander Przeździecki | miejsce = Kraków | rok = 1867| strony = |odn= tak}}
* {{cytuj książkę | nazwisko=Mizera | imię=T. | rok=1999 | tytuł= Bielik | seria = Monografie Przyrodnicze, nr 4 | strony=195 | wydawca= Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników | miejsce= Świebodzin | isbn= 83-87846-04-X | język=pl}}
* {{Cytuj książkę | autor = [[Jerzy Besala]] | tytuł = Tyrani i błaźni. Od cezarów rzymskich i Henryka VIII Tudora do Stalina i Hitlera | wydanie = | wydawca = [[Bellona (wydawnictwo)|Bellona]] | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = | seria = | isbn =978-83-11-12581-0}}
 
== Linki zewnętrzne ==
{{commonscat|Coats of arms of Poland}}
* [http://albumpolski.pl/hmp/main.php?ktg=4 „Interaktywny Album Heraldyczny RP”]
* [http://web.archive.org/web/20130128140538/http://akromer.republika.pl/polska.html „Mały Herbarz Adama Kromera”] (strona archiwalna)
* [http://orzelbialy.edu.pl Wirtualne Muzeum Orła Białego]
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/ByYear.xsp?type=WDU&year=1919&vol=69 "Ustawa z 1.08.1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej"]
* [http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=LDU19560030003 "Dekret Prezydenta RP na uchodźstwie z 1956 r. o godłach, barwach państwowych (...)"]
 
<!-- „Orzełki i informacje zaczerpnięte z http://www.heraldyka.to2.pl/polska.html” – ta informacja powinna znaleźć się na stronach odpowiednich grafik
-->
 
{{Symbole narodowe Polski}}
{{Polska tematy i zagadnienia}}
{{Godła Europy}}
Dodaj temat
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dyskusja_wikipedysty:Antoni18072016/brudnopis”
Powrót do strony użytkownika „Antoni18072016/brudnopis”.