Mare Imbrium: Różnice pomiędzy wersjami

|wiek = 3,85 -– 3,77 G[[rok|a]]

'''Mare Imbrium''' ([[łacina|łac.]] ''Morze Deszczów'') – położone na bliższej stronie [[Księżyc]]a, drugie co do wielkości (po [[Oceanus Procellarum]]) [[morze księżycowe]] i drugi co do wielkości [[krater uderzeniowy|basen uderzeniowy]] na Księżycu (po basenie [[Basen Biegun Południowy – Aitken|basenie Biegun Południowy -– Aitken]]). Uformowało się wskutek wypełnienia bazaltem wielkiego krateru powstałego po uderzeniu meteorytu ok. 3,85 - 385–3,77 mld lat temu. Zderzenie to zakończyło w [[Geologia Księżyca#Historia geologiczna|historii Księżyca]] okres zwany [[okres nektaryjski|nektaryjskim]] i zapoczątkowało [[okres imbryjski]].

[[Współrzędne selenograficzne]] środka Morza Deszczów wyznaczone przez [[Międzynarodowa Unia Astronomiczna|Międzynarodową Unię Astronomiczną]] (IAU) to {{Współrzędne|32,8 N 15,6 W|globe:moon}}. Jest ono w przybliżeniu okrągłe i ma średnicę 1123  km.

Basen morza otoczony jest trzema kolistymi pierścieniami gór powstałymi podczas zderzenia. Zewnętrzny pierścień ma średnicę ok. 1300  km i dzieli się na trzy części: [[Montes Carpatus]] na południu, [[Montes Apenninus]] na południowym wschodzie i Kaukaz na wschodzie. Środkowy pierścień tworzą Alpy i górzyste rejony kraterów Archimedes i Platon. Wewnętrzny pierścień o średnicy 600  km jest w większej części przykryty bazaltem morza. Wzgórza wznoszą się niewiele ponad równinę Mare Imbrium, tworząc niewyraźny zarys okręgu. Zewnętrzne góry osiągają wysokość do 7  km ponad powierzchnię Morza Deszczów.

Centralnie pod powierzchnią Mare Imbrium znajduje się [[maskon]] (od '''''mas'''s '''con'''centration'') - anomalia gęstości. Nadwyżka masy w tym miejscu odpowiada od 0,015% do 0,045% [[masa Księżyca|masy Księżyca]]. Powoduje toona zmianę toru lotu przelatujących tam sztucznych satelitów o około 60 do 100  m.

Uderzenie meteorytu 4 miliardy lat temu, które stworzyło Morze Deszczów, było drugim co do wielkości w historii Księżyca. Jego [[energia kinetyczna]] o rzędzie wielkości {{10^{^|27} }} [[dżul|J]] była tak duża, że wystarczyłaby już sto razy większa, aby zniszczyć Księżyc całkowicie. Uderzenie uformowało trzy pierścienie gór i stworzyło zarys promienistych i współśrodkowych [[uskok]]ów wokół [[krater uderzeniowy|krateru]].

W ciągu następnych 100 milionów lat basen wypełnił się [[magma|magmą]] z wnętrza księżycaKsiężyca, która przykryła szczeliny w dnie, tak że powstała widoczna teraz [[bazalt]]owa powierzchnia morza o maksymalnej różnicy wysokości 100  m i charakterystycznym ciemnym zabarwieniu.

W miejscu leżącym dokładnie z drugiej strony Srebrnego Globu na [[niewidoczna strona Księżyca|niewidocznej stronie Księżyca]], położony jest nierówny, wyżynny teren. Zbiegły się tam fale sejsmiczne powstałe w trakcie uderzenia. Związek tego miejsca ze zderzeniem potwierdziły symulacje komputerowe, według których ten obszar został wtedy podniesiony o 10  m.

Ta, jak również inne misje Apollo [[Apollo 12|12]], [[Apollo 14|14]] i [[Apollo 16|16]], zostawiły na powierzchni Księżyca aparaturę badawczą, był to tzw. eksperyment [[ALSEP]] (Apollo Lunar Surface Experiments Package). Aparatura wyposażona była m.in. w sejsmograf, który mógł dostarczyć cennych danych także o aktywności sejsmicznej na obrzeżach Morza Deszczów.

Mare Imbrium zostało również zbadane przez pojazdy bezzałogowe. Pierwszym z nich był sterowany z Ziemi [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radziecki]] łazik [[Łunochod 1]], który wylądował w 1970 roku. Przejechał on ok. 10,5  km przez równiny morza i dostarczył wielkąznaczną liczbę zdjęć, ale przede wszystkim dane o właściwościach fizycznych miejscowego [[regolit]]u. W 2013 roku na Mare Imbrium wylądowała [[Chiny|chińska]] sonda [[Chang’e 3]] z łazikiem [[Yutu]].

Określenie ''Mare Imbrium'' zostało użyte po raz pierwszy przez [[Giovanni Battista Riccioli|Giovanniego Ricciolego]] w 1651  r. W następnych stuleciach w użyciu była również nazwa ''Mare Austriacum'' ([[Michael Florent van Langren]], zwany Langrenusem, 1645) oraz ''Lacus Marinus'' ([[Jan Heweliusz]]). Dopiero w [[XIX wiek]]uwieku przyjęto nazewnictwo wprowadzone przez Ricciolego dla struktur księżycowych, a w 1935 MUA oficjalnie uznała nazwę ''Mare Imbrium''.

<gallery mode=packed heights=140>

Plik:Mond dreiviertel.jpg|Mare Imbrium dominuje w środku północnej części Księżyca.

Plik:Mare Imbrium.jpg|Morze Deszczów z Zatoką Tęczy i Jurą pokreślone przez [[terminator (astronomia)|terminator]] (zdjęcie wykonane z Ziemi 150 milimetrowym teleskopem).

Plik:Mare Imbrium-Apollo17.jpg|Południowa część Mare Imbrium: na pierwszym planie krater Pytheas (20 &nbsp;km średnicy), na horyzoncie za pasmem Karpatów krater [[Kopernik (krater księżycowy)|Kopernik]] (107 &nbsp;km średnicy) (Apollo 17, NASA).