Powstanie chochołowskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Masur (dyskusja | edycje)
Poprawiono drobne błędy.
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 22:
|commons =
}}
'''Powstanie chochołowskie''' z [[21 lutego]] [[1846]] roku (w gwarze „poruseństwo”) – wystąpienie zbrojne górali z [[Chochołów (województwo małopolskie)|Chochołowa]], [[Ciche (województwo małopolskie)|Cichego]], [[Dzianisz]]a i [[Witów (powiat tatrzański)|Witowa]], skierowane przeciwko władzom austriackim, znane w historii również pod nazwą „insurekcji pod Tatrami”. Zorganizowane zostało przez [[Jan Kanty Andrusikiewicz|Jana Kantego Andrusikiewicza]] (nauczyciela i organistę), [[Julian Goslar|Juliana Goslara]] (poetę) oraz księży, którymi byli: wikary z Chochołowa [[Józef Leopold Kmietowicz]], wikary z [[Poronin]]a [[Michał Głowacki]] i wikariusz z Szaflar [[Michał Janiczak]].
 
Powstanie zostało przygotowane przez Centralizację – czyli władzę najwyższą [[Towarzystwo Demokratyczne Polskie|Towarzystwa Demokratycznego]] z [[Ludwik Mierosławski|Ludwikiem Mierosławskim]] na czele (w Galicji przygotowaniami kierował 24-letni [[Edward Dembowski]]) i miało zacząć się razem z ogólnonarodowym powstaniem, które jednak zostało odwołane (wiadomość o tym nie dotarła do Chochołowa). Górale prowadzący spór o grunty z ziemianinem Kajetanem Borowskim dość łatwo dali przekonać się do buntu przeciwko władzy austriackiej, którą wykorzystywał w sporze Borowski.
Linia 32:
Wystąpienie chochołowskie traktuje się jako epizod [[Powstanie krakowskie|powstania krakowskiego]] z [[1846]] roku.
 
Pamiątką tych wydarzeń jest stojąca w Chochołowie figura [[Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]], ustawiona tyłem do wsi Czarny Dunajec, której mieszkańcy pomagali stłumić powstanie. W roku 1982, z inicjatywy doktora [[Krzysztof Hofman|Krzysztofa Hofmana]], figura została odrestaurowana<ref>Zofia Stecka - ''Chochołów'', Wydawnictwo Tatrzańskie, Zakopane, 1991, s. 27.</ref>.
 
Jednym z uczestników powstania był [[Sabała|Jan Krzeptowski]] zwany Sabałą<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jan-sabala | tytuł = Jan Sabała | nazwisko = Bieńkowski | imię = Wiesław | opublikowany = Internetowy Polski Słownik Biograficzny | język = pl | data dostępu = 2017-09-08}}</ref>.