Gwizdek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Fiszka (dyskusja | edycje)
źródła/przypisy
Fiszka (dyskusja | edycje)
popr. i uzupełn., źródła/przypisy
Linia 19:
Odrębnym typem są gwizdki wirowe pracujące w ośrodku gazowym lub cieczy. Zbudowane są z komory cylindrycznej, do której stycznie do jej powierzchni wprowadza się gaz lub ciecz. Wskutek ruchu wirowego i tarcia o ścianki komory powstają drgania ośrodka wyprowadzane przez rurkę umieszczoną w osi komory.
 
Najpowszechniej znanym jest gwizdek ustny, w którym drgania strumienia powietrza powstają gdy strumień podstawowy rezonuje ze strumieniem z komory rezonansowej. Komora rezonansowa gwizdka Choć

Gwizdek jako ''narzędzie[[instrument dźwiękowe''muzyczny|instrument muzyczny]] zaliczany jest do grupy [[Instrument dęty|aerofonów]] wargowych. toJest nie jestrodzajem [[instrument muzycznyfujarka|instrumentempiszczałki]] wargowej wydającej jeden do dwóch dźwięków{{odn|Chodkowski|1995|s=333}}. Należy do perkusjonaliów i używa się go w celach [[Metrum (muzyka)|muzycznymmetro]][[Rytmika w(przebieg dosłownymrytmiczny)|rytmicznych]] tegolub słowadla znaczeniu;wzbogacenia jest[[Kolorystyka raczej(muzyka)|kolorystyki]] częściąwykonywanego iutworu, źródłemnp. dźwiękusamba dlawhistle aerofonówczy wargowychsiren whistle{{r|Wnorowski}}.

Gwizdek Używanyużywany jest również w celach sygnalizacyjnych (np. gwizdki [[policja|policyjne]], gwizdki na statkach (np. używane przez [[oficer wachtowy|oficerów wachtowych]], gwizdki bosmańskie; zob. [[świst trapowy]]), także gwizdki sędziów w zawodach sportowych takich jak [[piłka nożna]], [[piłka ręczna]], [[Piłka siatkowa|siatkówka]] i [[koszykówka]]) lub jako [[zabawka]]. Często gwizdki mają umieszczoną wewnątrz komory rezonansowej kulkę wielkości ziarnka [[groch]]u, która podczas dmuchania w gwizdek przemieszcza się chaotycznie w strumieniu powietrza zakłócając jego przebieg i powodując charakterystyczne wibracje tonu gwizdka. Wykopaliska archeologiczne dowodzą, że gwizdki ustne znane były już we wczesnym [[paleolit|paleolicie]]{{odn|Chodkowski|1995|s=334}}.
 
Stosowane bywają także sygnalizacyjne gwizdki przemysłowe, szczególnie popularne w tych miejscach, w których stosowane są [[maszyna parowa|maszyny parowe]] i gdzie w związku z tym jest zapas [[para wodna|pary]] pod zwiększonym ciśnieniem, którą trzeba od czasu do czasu wypuszczać do atmosfery; współcześnie takie [http://parowozy.net/technika/gwizdawka gwizdawki] używane bywają praktycznie jedynie w coraz rzadszych na kolei [[Lokomotywa parowa|parowozach]].
Linia 38 ⟶ 42:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="Wnorowski">{{Cytuj stronę | url = http://www.orkiestrydete.pl/perkusjonalia_orkiestra_deta.pdf | tytuł = Perkusjonalia używane w orkiestrze dętej - poradnik | autor = Jarosław Wnorowski | praca = Polski portal dla orkiestr dętych | język = pl | data dostępu = 2020-02-01 | archiwum = https://web.archive.org/web/20180901025812/http://www.orkiestrydete.pl/perkusjonalia_orkiestra_deta.pdf | zarchiwizowano = 2020-02-01}}</ref>
 
<ref name="Muzeum Gwizdka">{{Cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20090226064256/http://www.spgwizdaly.republika.pl/gwizdki.html | tytuł = Muzeum Gwizdka | praca = Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Gwizdałach | język = pl | data dostępu = 2020-02-01 | archiwum = https://archive.fo/EVSr | zarchiwizowano = 2012-09-10}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | inni = Andrzej Chodkowski (red.) | tytuł = Encyklopedia muzyki | wydawca = PWN | miejsce = Warszawa | data = 1995 | isbn = 83-01-11390-1 | język = pl | odn={{odn/id|Chodkowski|1995}}}}
 
{{kontrola autorytatywna}}