Rewolucja październikowa: Różnice pomiędzy wersjami

 

[[Plik:Milrevkom proclamation.jpg|200px|thumb|Proklamacja [[Komitet Wojskowo-Rewolucyjny|Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego]] przy Piotrogrodzkiej Radzie Delegatów o odsunięciu od władzy Rządu Tymczasowego, Piotrogród 25 października (7 listopada) 1917]]

{{Data|1917-08-08}} półlegalny VI zjazd bolszewików postanowił rozpocząć przygotowania do przejęcia władzy drogą powstania zbrojnego. Ofensywa wojsk niemieckich na początku września doprowadziła do zajęcia [[Ryga|Rygi]]. {{Data|1917-09-09}} głównodowodzący wojsk rosyjskich generał [[Ławr Korniłow]]<ref>Mianowany na to stanowisko w lipcu przez Kiereńskiego. Gdy został mianowany głównodowodzącym zażądał wprowadzenia, zniesionej po [[Rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej]] kary śmierci za dezercję z pola bitwy (co stawało się plagą demoralizującą armię rosyjską na froncie). Premier odmówił. Niedługo po odmowie, do Kiereńskiego doszedł sfałszowany telegram o próbie zamachu stanu Korniłowa. Premier zabierze mu tytuł dowódcy. Korniłow przekonany, że Kiereński jest zakładnikiem bolszewików w Piotrogrodzie wyruszył z korpusem kozackim na stolicę. Gdy okazało się, że to Kiereński zgodził się na uzbrojenie bolszewickiej Czerwonej Gwardii i wysłał wojska z Piotrogrodu przeciw korpusowi kozackiemu, jego dowódca gen. Krymow wstrzymał bez walki marsz, a następnie popełnił samobójstwo.</ref> w przekonaniu o możliwości bolszewickiej rewolty w Piotrogrodzie zażądał dymisji ministrów i wysłał do Piotrogrodu korpus kozacki. Premier Kiereński uznał to za próbę przejęcia władzy i wezwał robotników i marynarzy do obrony rządu, rozdając im z arsenałów 40 tysięcy karabinów<ref>Część z rozdanych karabinów trafiła do rąk bolszewików i została przez nich zachowana dla potrzeb przyszłego przewrotu.</ref> – zniósł wreszcie wprowadzone w lipcu ograniczenia wobec bolszewików i uwolnił aresztowanych wówczas bolszewickich przywódców. 12 września sam przejął obowiązki głównodowodzącego. Nie doszło do żadnych walk. Korniłow został aresztowany i osadzony w twierdzy w [[Bychów|Bychowie]]. Poprzez zachowanie w trakcie tzw. „puczu Korniłowa”, a w szczególności wobec odwołania się o pomoc do bolszewików Kiereński utracił we wrześniu jakiekolwiek posiadane dotąd oparcie w korpusie oficerskim armii rosyjskiej – co było rozstrzygające w dwa miesiące później, gdy armia odmówiła mu poparcia przeciw bolszewikom<ref>{{cytuj książkę |autor = Pipes R. | tytuł = Rewolucja rosyjska| wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe| miejsce = Warszawa| rok = 1994| strony = 368-473| isbn = 978-83-233-2615-1}}</ref>. Po "puczu Korniłowa" bolszewicy zachowali utworzone w obronie przed domniemanym puczem oddziały [[Gwardia Czerwona (Rosja)|Gwardii Czerwonej]] i [[Przenikanie|infiltrowali]] armię rosyjską poprzez struktury [[Bolszewicka Organizacja Wojskowa|Organizacji Wojskowej]].

 

 

== Przewrót, formowanie podstaw nowej władzy ==

[[Plik:Kruiser Aurora.jpg|260px|thumb|Krążownik [[Aurora (1903)|Aurora]] z którego – według oficjalnej wersji sowieckiej propagandy – „ślepy” wystrzał armatni był jakoby sygnałem rozpoczęcia ataku]][[Plik:Red Guard post 1917.jpg|260px|thumb|[[Gwardia Czerwona (Rosja)|Czerwonogwardziści]] w Piotrogrodzie, listopad 1917]]

Oddziały podporządkowane bolszewickiej [[Bolszewicka Organizacja Wojskowa|Organizacji Wojskowej]] na rozkaz Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego Rady Piotrogrodzkiej bez oporu zajęły strategiczne punkty stolicy Rosji, zaczynając od central telefonicznych, budynku Poczty Głównej i telegrafu oraz mostów na [[Newa|Newie]]. Odbyło się to najczęściej przez prostą zmianę posterunków<ref>Z nielicznymi wyjątkami żołnierze podporządkowani Komitetowi Wojskowo-Rewolucyjnemu zastąpili na posterunkach przed gmachami rządowymi i wewnątrz nich żołnierzy podporządkowanych komendzie garnizonu z ramienia Rządu Tymczasowego bez jakiejkolwiek próby oporu.</ref>. [[Gwardia Czerwona (Rosja)|Gwardia Czerwona]] zajmowała lokalne posterunki policji i przejmowała jej funkcje. {{Data|1917-11-07}} cały Piotrogród (oprócz siedziby rządu – [[Pałac Zimowy|Pałacu Zimowego]]) był w rękach bolszewików. Przewrót odbył się prawie niepostrzeżenie – toczyło się normalne życie miasta – jeździły tramwaje, czynne były kina, restauracje, odbywały się koncerty i występy baletowe<ref>W [[Teatr Maryjski|Teatrze Maryjskim]] odbył się występ [[Tamara Karsawina|Tamary Karsawiny]], śpiewał [[Fiodor Szalapin]].</ref>. Pałac Zimowy został zajęty dopiero {{Data|1917-11-08}} o godz. 2.10 w nocy<ref>Nie odbył się żaden szturm pałacu – znane zdjęcia przedstawiające szturm Pałacu Zimowego są wyłącznie [[Inscenizacja|inscenizacją]] [[Siergiej Eisenstein|Sergieja Eisensteina]] z udziałem [[Statysta|statystów]] – nie mają nic wspólnego z rzeczywistym przebiegiem wydarzeń.</ref>.