Mat (szachy): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne, drobne merytoryczne
m przestawienie
Linia 9:
Poniżej opisano pięć przypadków, w których słabsza strona ma jedynie króla, a strona silniejsza dysponuje minimalnym materiałem matowym. Do [[gra końcowa|końcówki]] król i [[hetman (szachy)|hetman]] przeciw królowi dochodzi bardzo często w wyniku [[promocja (szachy)|promocji]] [[pion (szachy)|piona]] jednej ze stron. Ta końcówka jest bardzo łatwa do wygrania. Również łatwo jest zamatować królem i [[wieża (szachy)|wieżą]]. Nieco trudniejsze zadanie czeka parę [[goniec (szachy)|gońców]], jednak danie mata gońcem, [[skoczek (szachy)|skoczkiem]] i królem (z koniecznym wsparciem króla) wymaga już doświadczenia i precyzji.
 
=== Mat dwoma skoczkami i królem ===
Tylko teoretycznie jest możliwe danie mata dwoma skoczkami z pomocą króla, co znaczy, że powstanie takiej końcówki praktycznie kończy partię remisem. Mat może nastąpić tylko wtedy, gdy strona broniąca się „wejdzie pod mata” (zrobi błąd). Na lewym diagramie jest pozycja przed błędnym ruchem czarnego króla, który broniąc się przed szachem, poszedł na pole a8 zamiast uciec na c8.
 
Paradoksalnie, stronie silniejszej może pomóc pion strony słabszej, jednak w takim przypadku doprowadzenie do mata w grze praktycznej jest bardzo trudne. Należy zablokować skoczkiem pionka, a królem z drugim skoczkiem doprowadzić przeciwnego króla do rogu i ustawić pozycję patową (jak na diagramie). Teraz wystarczą trzy ruchy skoczkiem, aby dać matującego szacha. I na nic już, że pion zamieni się w dowolną figurę, gdyż może ona tylko asystować przy ostatnim ruchu skoczka (Sf7 mat).
{{Szachownica
| tleft
|
<!-- a b c d e f g h
8 -->| |kd| | | | | | <!-- 8
7 -->| | | | | | | | <!-- 7
6 -->| |kl|nl| | | | | <!-- 6
5 -->| | | |nl| | | | <!-- 5
4 -->| | | | | | | | <!-- 4
3 -->| | | | | | | | <!-- 3
2 -->| | | | | | | | <!-- 2
1 -->| | | | | | | | <!-- 1
a b c d e f g h -->
|
}}
{{Szachownica
| tleft
|
<!-- a b c d e f g h
8 -->|kd| | | | | | | <!-- 8
7 -->| | |nl| | | | | <!-- 7
6 -->| |kl|nl| | | | | <!-- 6
5 -->| | | | | | | | <!-- 5
4 -->| | | | | | | | <!-- 4
3 -->| | | | | | | | <!-- 3
2 -->| | | | | | | | <!-- 2
1 -->| | | | | | | | <!-- 1
a b c d e f g h -->
|
}}
{{Szachownica
| tleft
|
<!-- a b c d e f g h
8 -->| | | | | | | |kd<!-- 8
7 -->| | | | | | | | <!-- 7
6 -->| | | | | | |kl|nl<!-- 6
5 -->| | | | | | | | <!-- 5
4 -->| | | | | | | | <!-- 4
3 -->| | | |pd| | | | <!-- 3
2 -->| | | |nl| | | | <!-- 2
1 -->| | | | | | | | <!-- 1
a b c d e f g h -->
|
}}
{{clear}}
=== Mat hetmanem i królem ===
Metoda jest prosta: należy zepchnąć samotnego króla do skrajnego rzędu lub skrajnej kolumny szachownicy, własnym królem wesprzeć hetmana lub zająć królem opozycję, umożliwiając hetmanowi danie mata z większej odległości.
Linia 193 ⟶ 143:
}}
{{clear}}
 
=== Mat dwoma skoczkami i królem ===
Tylko teoretycznie jest możliwe danie mata dwoma skoczkami z pomocą króla, co znaczy, że powstanie takiej końcówki praktycznie kończy partię remisem. Mat może nastąpić tylko wtedy, gdy strona broniąca się „wejdzie pod mata” (zrobi błąd). Na lewym diagramie jest pozycja przed błędnym ruchem czarnego króla, który broniąc się przed szachem, poszedł na pole a8 zamiast uciec na c8.
 
Paradoksalnie, stronie silniejszej może pomóc pion strony słabszej, jednak w takim przypadku doprowadzenie do mata w grze praktycznej jest bardzo trudne. Należy zablokować skoczkiem pionka, a królem z drugim skoczkiem doprowadzić przeciwnego króla do rogu i ustawić pozycję patową (jak na diagramie). Teraz wystarczą trzy ruchy skoczkiem, aby dać matującego szacha. I na nic już, że pion zamieni się w dowolną figurę, gdyż może ona tylko asystować przy ostatnim ruchu skoczka (Sf7 mat).
{{Szachownica
| tleft
|
<!-- a b c d e f g h
8 -->| |kd| | | | | | <!-- 8
7 -->| | | | | | | | <!-- 7
6 -->| |kl|nl| | | | | <!-- 6
5 -->| | | |nl| | | | <!-- 5
4 -->| | | | | | | | <!-- 4
3 -->| | | | | | | | <!-- 3
2 -->| | | | | | | | <!-- 2
1 -->| | | | | | | | <!-- 1
a b c d e f g h -->
|
}}
{{Szachownica
| tleft
|
<!-- a b c d e f g h
8 -->|kd| | | | | | | <!-- 8
7 -->| | |nl| | | | | <!-- 7
6 -->| |kl|nl| | | | | <!-- 6
5 -->| | | | | | | | <!-- 5
4 -->| | | | | | | | <!-- 4
3 -->| | | | | | | | <!-- 3
2 -->| | | | | | | | <!-- 2
1 -->| | | | | | | | <!-- 1
a b c d e f g h -->
|
}}
{{Szachownica
| tleft
|
<!-- a b c d e f g h
8 -->| | | | | | | |kd<!-- 8
7 -->| | | | | | | | <!-- 7
6 -->| | | | | | |kl|nl<!-- 6
5 -->| | | | | | | | <!-- 5
4 -->| | | | | | | | <!-- 4
3 -->| | | |pd| | | | <!-- 3
2 -->| | | |nl| | | | <!-- 2
1 -->| | | | | | | | <!-- 1
a b c d e f g h -->
|
}}
{{clear}}
 
== Znane motywy matowe ==
Najszybszym możliwym matem jest [[mat szkolny]] zwany też matem kooperacyjnym<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Awerbach, Bejlin|imię = |tytuł = Wyprawa do krainy szachów|rok = 1980|wydawca = Wrocławskie Zakłady Graficzne|miejsce = |strony = 128|isbn = }}</ref> dany białym w drugim posunięciu. Ten mat powstaje jedynie wtedy, gdy białe popełniają duże błędy w [[otwarcie szachowe|debiucie]].