Józef Lewoniewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
doprecyzowanie informacji o grobie
drobne techniczne
Linia 14:
|miejsce śmierci = we wsi Zasurskoje koło Jadrina, pod Kazaniem
|lata służby =
|siły zbrojne = [[Plik:Red star.svg|20px]] [[Armia Czerwona]]<br />[[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]]<br
|formacja = />[[Plik:Roundel of Poland (1921-1993).svg|20px]] [[Lotnictwo wojskowe II RP|Lotnictwo Wojska Polskiego]]
|jednostki = [[1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego|1 pułk szwoleżerów]]<br />[[11 Pułk Ułanów Legionowych|11 pułk ułanów]]<br />[[3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego|3 pułk strzelców konnych]]<br />[[1 Pułk Lotniczy|1 pułk lotniczy]]
|jednostki = [[1 Pułk Lotniczy]]
|stanowiska =
|wojny i bitwy = [[I wojna światowa]]<br />[[wojna polsko-bolszewicka]]
Linia 30 ⟶ 31:
Rodzice Józefa Lewoniewskiego (matka Teofila z Biziuków<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Popiel |imię=Adam |autor link= |tytuł=Pamięci poległych lotników 1933-1939 | rozdział=Życiorysy poległych lotników | nazwisko r= | imię r= | autor r link= |wydawca=Wydawnictwa Komunikacji i Łączności |miejsce=Warszawa |rok=1987 |strony=41-42 |isbn=83-206-0613-6 }}</ref>, ojciec Aleksander) pochodzili z [[Sokółka|Sokółki]]. W 1898 wyjechali do Petersburga w poszukiwaniu pracy. Starszy syn państwa Lewoniewskich, Józef urodził się w Rosji (Petersburg). Tam też ukończył gimnazjum (1917) i wstąpił na Wydział Prawa [[Petersburski Uniwersytet Państwowy|Uniwersytetu Petersburskiego]]. Powołany z innymi kolegami-studentami do [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] (służył w niej do 1918), przerwał studia. Z powodu choroby został zwolniony ze służby wojskowej.
 
W maju 1919 przybył do Polski i wstąpił do [[1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego|1 pułku szwoleżerów]]. W sierpniu 1920 otrzymał przydział do grudziądzkiej Szkoły Podchorążych Kawalerii. Po jej ukończeniu, jako podchorąży, został przeniesiony do [[11 Pułk Ułanów Legionowych|11 pułku ułanów]], gdzie uzyskał awans na podporucznika. Od grudnia 1922 służył w [[3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego|3 pułku strzelców konnych]] w Wołkowysku{{odn|Rocznik Oficerski|1923|s=658, 691}}. W sierpniu 1924 ukończył wojskową Szkołę Pilotażu w [[Bydgoszcz]]y, uzyskując tytuł pilota. W następnym miesiącu został przeniesiony do korpusu oficerów aeronautycznych z równoczesnym wcieleniem do [[1 Pułk Lotniczy|1 Pułkupułku Lotniczegolotniczego]] w Warszawie{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 96 z 20 września 1924 roku, s. 534}}{{odn|Rocznik Oficerski|1924|s=849, 867}}. W pułku pełnił służbę na stanowisku młodszego oficera [[18 Eskadra Wywiadowcza|18 Eskadry]]. Od listopada 1926 szkolenie kontynuował we Francji. Po powrocie służył w 1 Pułkupułku Lotniczymlotniczym jako pilot myśliwski. W 1928 pełnił służbę w Oficerskiej Szkole Lotniczej w [[Dęblin]]ie{{odn|Rocznik Oficerski|1928|s=544, 558}}.
 
W lipcu 1930 Lewoniewski wziął udział w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych [[Challenge 1930]] na samolocie [[PWS-51]] (rej. SP-ADC), lecz 28 lipca musiał się wycofać na skutek awarii przewodu olejowego, uszkadzając samolot przy przymusowym lądowaniu<ref>A. Glass, op.cit., s.187</ref>. W dniach 24 września – 6 października zajął 4 miejsce samolotem [[PWS-52]] w [[III Krajowy Konkurs Awionetek|III Krajowym Konkursie Awionetek]]. Wysunął następnie pomysł przeróbki PWS-52 na samolot rajdowy do lotu dookoła świata. 15 sierpnia 1931 na zmodyfikowanym PWS-52, ze zwiększonym maksymalnie do 760 l zapasem paliwa, wykonał lot dookoła Polski bez lądowania, z jednym pasażerem, pokonując 1755 km w 12 godzin 35 minut. 1 września 1931 wykonał na nim lot z Warszawy do [[Saloniki|Salonik]] i z powrotem (2700 km). Miał to być lot bez lądowania, lecz z powodu awarii [[iskrownik]]a lądował dwukrotnie, na [[Węgry|Węgrzech]] i w [[Grecja|Grecji]]. Z powodu braku funduszy wytwórni PWS zrezygnowano z użycia samolotu do lotu dookoła świata<ref>A. Glass, op.cit., s.189-190</ref>. W 1932 pełnił służbę w [[Dowództwo Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych|Departamencie Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych]] w Warszawie{{odn|Rocznik Oficerski|1932|s=237, 440}}. W marcu 1933 został przeniesiony do [[Instytut Techniczny Lotnictwa|Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa]] w Warszawie{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 85}} na stanowisko pilota doświadczalnego Stacji Doświadczalnej Płatowców.
 
11 września 1933 Józef Lewoniewski podjął z ppłk. obs. [[Czesław Filipowicz|Czesławem Filipowiczem]] próbę pobicia międzynarodowego rekordu długości lotu w linii prostej bez lądowania dla samolotów turystycznych I kategorii (w 1929 ustanowionego przez pilota Lalouetta), na trasie Warszawa - [[Kazań]] – [[Jekaterynburg|Swierdłowsk]] – [[Omsk]] (3400 km) oraz ewentualnie – [[Krasnojarsk]] (4600 km), na specjalnie przerobionym samolocie [[PZL.19]] (m.in. dodanie dodatkowych zbiorników z paliwem) ze znakami SP-AHH. Po starcie z [[PortLotnisko lotniczyChopina Warszawa-Okęciew Warszawie|lotniska Okęcie]] i ośmiu i pół godzinach lotu, w wyniku silnej turbulencji w chmurach, doszło do [[przeciągnięcie|przeciągnięcia]] i wejścia w niezamierzony [[korkociąg (lotnictwo)|korkociąg]]. Samolot udało się wyprowadzić z korkociągu tuż nad ziemią, jednak maszyna zahaczyła skrzydłem o ziemię i rozbiła się we wsi Zasurskoje koło miejscowości Jadrino pod [[Kazań|Kazaniem]]. Pilot Józef Lewoniewski zginął, a Czesław Filipowicz został lekko ranny<ref>A. Glass, op.cit., s. 243-244</ref><ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Ruchała | imię = Paweł | tytuł = Sytuacje niebezpieczne podczas prób w locie i demonstrowania sprzętu lotniczego – cz. 1 | czasopismo = Polska Technika Lotnicza | wolumin = 6 | rok = 2010 | strony = 4 | url = http://web.archive.org/web/20160305043749/http://www.smil.org.pl/ptl/wyklady/61_Sytuacje_niebezpieczne_podczas_prob_w_locie_cz.1.pdf}}</ref>{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 41}}. Pochowany na [[PowązkiCmentarz Wojskowy na WojskowePowązkach|cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie]] (kwatera A17-7-1)<ref>[http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/mapa.php?cment=PWZKI&rzad=7&kwatera=A%2017&grob=1&dane=+imie=+nazwisko=Lewoniewski+check_nazwisko=on+check_ur=+rok=1800+miesiac=1+dzien=1+rok2=2019+miesiac2=12+dzien2=20+check_zg=+rok_zg1=1800+miesiac_zg1=1+dzien_zg1=1+rok_zg2=2019+miesiac_zg2=12+dzien_zg2=20+cmentarz=powazkowski#kotwica Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
 
Zbiegiem okoliczności, wypadek miał miejsce dokładnie rok po wypadku śmiertelnym [[Franciszek Żwirko|Żwirki]] i [[Stanisław Wigura|Wigury]]. Do wypadku mogła się przyczynić cecha samolotu [[PZL.19]] jaką była mała [[stateczność samolotu|stateczność]] w ślizgu i przesunięty do tyłu środek masy (w wyniku zabudowy dodatkowych zbiorników z paliwem) - co zmniejszało zapas stateczności podłużnej.