Izabela Grabowska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m lit.
linki zewnętrzne, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 31:
== Życiorys ==
=== Pochodzenie ===
Z napisu umieszczonego na tablicy nagrobnej w [[Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie|bazyliceBazylice Świętego Krzyża w Warszawie]] wynika, że Elżbieta z Grabowskich Sobolewska urodziła się 26 marca 1776. Zgodnie z panującą w XVIII wieku w Polsce modą Elżbieta używała imienia Izabela (Izabella) – wersji swojego imienia, która upowszechniła się w Polsce razem z kulturalnymi wpływami [[Francja|francuskimi]]<ref>A. Cz. Dobroński, A. Lechowski, ''Izabela Branicka w 200-lecie śmierci'', Białystok 2008, s. 5.</ref>. Oficjalnie uchodziła za córkę [[generał]]a lejtnanta [[armia koronna|wojsk koronnych]] [[Jan Jerzy Grabowski|Jana Jerzego Grabowskiego]]<ref>A. Boniecki, ''Herbarz polski. T. 7: Grabowscy – Hulkiewiczowie'', Warszawa 1904, s. 10.</ref>. Przypuszcza się, iż w rzeczywistości była nieślubnym dzieckiem jego żony Elżbiety z Szydłowskich Grabowskiej, pochodzącym ze związku z królem Polski Stanisławem Augustem Poniatowskim<ref name="Zienkowska">K. Zienkowska, ''Stanisław August Poniatowski'', Wrocław 2004, s. 272.</ref>. Imię Izabela otrzymała zapewne na cześć siostry swojego biologicznego ojca, [[Izabella Poniatowska|Izabeli]], wdowy po [[wojewodowie krakowscy|wojewodzie krakowskim]] [[Jan Klemens Branicki (hetman)|Janie Klemensie Branickim]]<ref name="Zienkowska" />. Izabela miała czworo rodzeństwa: siostrę [[Aleksandra Grabowska|Aleksandrę]], żonę Franciszka Salezego Krasickiego, generała wojsk polskich [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]] [[Michał Grabowski (1773-1812)|Michała]], marszałka [[wołkowysk]]iego [[Kazimierz Grabowski (marszałek)|Kazimierza]] oraz [[Stanisław Grabowski (minister)|Stanisława]], [[minister|ministra]] [[oświata|oświaty]] i wyznań w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Kongresowym]]<ref>A. Boniecki, ''Herbarz polski. T. 7: Grabowscy – Hulkiewiczowie'', Warszawa 1904, ss. 10–11.</ref>.
 
Izabela i jej rodzeństwo wychowywani byli w wierze [[katolicyzm|katolickiej]], którą wyznawała ich matka, chociaż ojciec był wyznawcą [[kalwinizm]]u. Edukacją Izabeli zajmowała się nauczycielka francuskiego pochodzenia, a do grona jej przyjaciółek należała między innymi [[Krystyna Magdalena Radziwiłłówna]], córka założycielki romantycznego ogrodu [[Arkadia (powiat łowicki)|Arkadii]] [[Helena Radziwiłłowa|Heleny z Przezdzieckich Radziwiłłowej]]<ref>N. Kicka, ''Pamiętniki'', Warszawa 1972, ss. 96–97.</ref><ref>S. Wasylewski, ''Twarz i kobieta'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 1960, s. 131.</ref>.
 
=== Małżeństwo z Walentym Sobolewskim ===
Na początku 1795 Izabela Grabowska z woli swej matki Elżbiety została zaręczona z królewskim sekretarzem i starostą warszawskim [[Walenty Sobolewski|Walentym Faustynem Sobolewskim]], synem [[kasztelan]]a [[Warszawa|warszawskiego]] [[Maciej Sobolewski|Macieja Sobolewskiego]] i siostry matki Izabeli, Ewy Szydłowskiej. Ze względu na bliskie pokrewieństwo przyszłych małżonków król Stanisław August Poniatowski zlecił w lutym 1795 włoskiemu duchownemu [[Kajetan Ghigiotti|Kajetanowi Ghigiotti]] uzyskanie papieskiej dyspensy<ref name="Listy">{{cytuj stronę| url = https://www.zamek-krolewski.pl/blogi-zamku-krolewskiego/archiwum/poniatoviana/posty/listy-do-elzbiety-grabowskiej| tytuł = Listy do Elżbiety Grabowskiej| data dostępu = 2014-08-14| opublikowany = zamek-krolewski.pl}}</ref>. Do zawarcia związku małżeńskiego doszło 1 października 1795 w Warszawie<ref name="Listy" />. Po ślubie małżonkowie zamieszkali w pałacu[[Pałac Branickich w Warszawie (ul. Nowy Świat)|Pałacu Branickich]] w Warszawie, znajdującym się w pobliżu kościoła[[Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie|Kościoła Świętego Krzyża]]<ref>N. Kicka, ''Pamiętniki'', Warszawa 1972, s. 133. C. Dufresne, ''Pani Walewska'', Warszawa 2004, s. 29, podaje błędną informację, jakoby Sobolewscy po ślubie zamieszkali w Paryżu.</ref>. 14 października 1796 Izabela Sobolewska urodziła pierwszą córkę, Teresę Laurę Józefę, która następnego dnia została ochrzczona w kościeleKościele Świętego Krzyża. Najstarsze dziecko Sobolewskich umarło 5 września 1798 na ospę<ref>K. Sztarbałło, M. Wardzyński, ''Serce miasta. Kościół Świętego Krzyża w Warszawie'', Warszawa 2010, s. 245, przyp. 97.</ref>. W tym samym roku przyszła na świat druga córką Izabeli i Walentego, Aleksandra Laura, która w 1825 wyszła za mąż za hrabiego Józefa Kwileckiego. Trzecia córka, urodzona 30 marca 1800 Kwiryna Paulina, zmarła 10 maja 1812 i została pochowana obok swojej starszej siostry na [[Cmentarz Świętokrzyski w Warszawie|Cmentarzu Świętokrzyskim]]<ref>K. W. Wójcicki, ''Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 3'', Warszawa 1858, s. 5.</ref>.
 
Według przekazu pamiętnika spokrewnionej z Izabelą [[Natalia Kicka|Natalii Kickiej]], Sobolewscy w latach 1803–1804 udzielili schronienia przyszłemu [[Władcy Francji|królowi Francji]] [[Ludwik XVIII|Ludwikowi XVIII]], gdy zmuszony do tego przez [[Dyrektoriat]] przebywał na emigracji<ref>N. Kicka, ''Pamiętniki'', Warszawa 1972, s. 97.</ref>. Po powstaniu [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]] mąż Izabeli został członkiem powołanej dekretem cesarza Francuzów [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]] [[Komisja Rządząca|Komisji Rządzącej]]. Izabela często bywała wówczas na organizowanych na cześć cesarza balach, prowadziła również wieloletnią korespondencję z jego polską kochanką [[Maria Walewska|Marią Walewską]]<ref>N. Kicka, ''Pamiętniki'', Warszawa 1972, s. 98.</ref><ref>C. Dufresne, ''Pani Walewska'', Warszawa 2004, ss. 28–29.</ref>. Gdy 28 maja 1810 zmarła matka Izabeli, Elżbieta, Sobolewska wraz z rodzeństwem wystawiła jej nagrobek na Cmentarzu Świętokrzyskim w Warszawie<ref>K. W. Wójcicki, ''Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 3'', Warszawa 1858, s. 4.</ref>.