August z Prima Porta: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków, szablony, infobox, drobne redakcyjne
Adamsloj (dyskusja | edycje)
linki zewnętrzne, poprawa linków, wikizacja
Linia 14:
 
== Opis ==
===Główna postać===
Cesarz jest ubrany w krótką tunikę, na której nosi pancerz zapinany na ramionach skórzanymi paskami. Płaszcz ([[paludamentum]]) naczelnego wodza jest owinięty wokół bioder i przerzucony przez lewe ramię. W lewej ręce August prawdopodobnie trzymał włócznię. Wyciągnięta prawa ręka wskazuje, że władca zamierza przemówić do żołnierzy. Cesarz opiera ciężar ciała na prawej nodze i zdaje się kroczyć – ten motyw jest zaczerpnięty z [[Doryforos]]a dłuta [[Poliklet]]a. Mimo wojskowego stroju August nie ma na nogach obuwia, co wskazuje na jego heroizację. Widoczny u stóp władcy [[Kupidyn]] na delfinie przypomina o mitycznym pochodzeniu Augusta od [[Wenus (mitologia)|Wenus]]<ref name="vva"/>. Pancerz cesarza jest bogato zdobiony. W górnej części znajdują się przedstawienia dwóch [[sfinks]]ów. Poniżej jest widoczny bóg [[Jowisz (mitologia)|Jowisz]] rozkładający sklepienie niebieskie. Obok niego widnieją bóg Słońca [[Sol (mitologia rzymska)|Sol]] (po lewej) jadący rydwanem do nieba oraz bogini Księżyca [[Selene (mitologia)|Selene]] trzymająca pochodnię. Towarzyszy jej [[Eos (mitologia)|Eos]] z dzbankiem jako symbolem porannej rosy. Scena poniżej przedstawia króla [[Królestwo Partów|Partów]] zwracającego rzymskiemu oficerowi orły legionowe zdobyte w [[Bitwa pod Carrhae|bitwie]] pod [[Harran|Carrhae]] w 53 roku p.n.e. Zwrot nastąpił w 20 roku p.n.e. w wyniku prowadzonych przez cesarza Augusta rokowań. Posąg musiał zatem powstać po tej dacie. Po prawej i lewej stronie sceny znajdują się przedstawienia dwóch bezbronnych i pokojowo nastawionych mężczyzn. Poniżej widnieją bóg [[Apollo (mitologia)|Apollo]] z instrumentami muzycznymi i bogini [[Diana (mitologia)|Diana]] z łanią. Na dole kompozycji znajduje się przedstawienie bogini wegetacji i urodzajów [[Ceres (mitologia)|Ceres]] z [[Róg obfitości|rogiem obfitości]]<ref name="avp"/>.
Główna postać jest ubrana w krótką tunikę, na której nosi pancerz zapinany na ramionach skórzanymi paskami. Płaszcz ([[paludamentum]]) naczelnego wodza jest owinięty wokół bioder i przerzucony przez lewe ramię. Prawa ręka jest wyciągnięta do góry. Postać opiera ciężar ciała na prawej nodze i zdaje się kroczyć. Mimo wojskowego stroju i swojej pozycji postać nie ma na nogach obuwia. Twarz postaci jest gładka, bez brody. Możliwe, że w lewej ręce postać miała trzymać [[włócznia|włócznie]] lub ''[[berło|sceptron]]''.
 
===Małe dziecko===
Przy prawej nodze znajduje się małe dziecko z skrzydełkami, która wyciąga lewą rękę wzdłuż nogi wyższej postaci i zdaje się coś łapać. Dziecko dosiada delfina, który jest w pozycji jakby nurkował w wodę. Za dzieckiem znajduje się podpórka posągu.
 
===Pancerz===
Pancerz cesarza jest bogato zdobiony. W górnej części(skórzane pasy) znajdują się przedstawienia dwóch [[sfinks]]ów(jeden na pas). Poniżej na środku jest widoczny brodaty mężczyzna z rozciągniętymi ramionami jakby coś podtrzymywał(na zbroi jest to jakieś półkole). Na prawej piersi widnieje mężczyzna jadący [[kwadryga|rydwanem]] oraz na lewej kobieta trzymająca pochodnię(widać ją tylko od piersi w górę), która jest zasłaniana przez inną kobietę trzymającą dzbanek.
 
Niżej na splocie słonecznym znajduje się orzeł, który leży na drzewcu i jest znakiem legionu. Drzewiec jest wyciągnięty do góry i do środka. Trzyma go znajdujący się po prawej stronie brodaty mężczyzna zwrócony do środka, który jest ubrany w spodnie, jakieś buty i [[Chiton|chiton]] lub [[Tunika|tunikę]]. Symetrycznie po lewej znajduje się również zwrócony do środka mężczyzna, który ubrany jest, jak główna postać w płaszcz lub pelerynę, zbroję i [[Caligae|buty żołnierskie]]. Osoba ta w dodatku wyciąga do przodu prawą rękę. Przy tej postaci stoi najprawdopodobniej pies. Na prawo i lewo od tych postaci znajdują się płaczące kobiety. Prawa niewiasta trzyma pustą pochwę, smoczą trąbka i ogon dzika, natomiast druga wyposażona jest w pochwę z mieczem.
 
Na niższym poziomie w centrum znajduje się kobieta w pozycji leżącej i trzymająca [[Róg obfitości|róg obfitości]]. Po lewej stronie nieco wyżej widzimy mężczyznę na [[Gryf|gryfie]] z instrumentami muzycznymi, po prawej znajduje się natomiast kobieta siedząca na łani i trzymająca pochodnie.
 
==Interpretacja==
Zgodnie uznaje się główną postać za Oktawiana Augusta. Jego ubiór oraz wyciągnięta ręka może sugerować, że władca zamierza przemówić do żołnierzy. Pozycja cesarza i imitacja ruchu jest prawdopodobnie zaczerpnięta z [[Doryforos]]a dłuta [[Poliklet]]a. Brak obuwia może wskazywać na jego heroizację<ref>Heroizacja w tradycji rzymskiej była była możliwa zazwyczaj dopiero po śmierci. Mogłoby przesunąć to datację na po [[14|14 roku n.e.]]</ref> alub przy połączeniu nurkowania delfina i trzymaniu płaszcza w dłoniach, że cesarz stoi w wodzie. Widoczny u stóp władcy chłopiec to [[Kupidyn]] m. in. z racji na posiadanie skrzydeł, a razem z delfinem wskazuje na mityczne pochodzeniu Augusta(rodu Julii) od [[Wenus (mitologia)|Wenus]], co także jest dowodem, że główna postać to właśnie on<ref name="vva"/>.
 
Pancerz cesarza jest bogato zdobiony. Poniżej jest widoczny [[Jowisz (mitologia)|Jowisz]] lub [[Coelus|Caelus]] rozkładający lub utrzymujący sklepienie niebieskie. Obok niego widnieją bóg Słońca [[Sol (mitologia rzymska)|Sol]] (po lewej) jadący rydwanem do nieba oraz bogini Księżyca [[Luna (mitologia)|Luna]] trzymająca pochodnię, którą częściowo ukrywa niby świt [[Aurora (mitologia)|Aurora]] z dzbankiem jako symbolem porannej rosy.
 
Scena poniżej przedstawia króla [[Królestwo Partów|Partów]] lub jego przedstawiciela zwracającego rzymskiemu oficerowi, samemu Augustowi lub [[Mars (mitologia)|Marsowi Utorowi(Mścicielowi)]] orły legionowe zdobyte w [[Bitwa pod Carrhae|bitwie]] pod [[Harran|Carrhae]] w [[53 p.n.e.|53 roku p.n.e.]] Zwrot nastąpił w [[20 p.n.e.|20 roku p.n.e.]] w wyniku prowadzonych przez cesarza Augusta rokowań. Posąg musiał zatem powstać po tej dacie. Po prawej i lewej stronie sceny znajdują się przedstawienia dwóch płaczących bezbronnych kobiet, które symbolizują pokonane ludy. Brak miecza oznacza całkowite pokonanie, a z mieczem tylko podporządkowane ludy. Ta posiadająca smoczą trąbę i ogon dzika interpretowana jest jako zachodni [[Celtowie|celtowie]].
 
Poniżej widnieją bóg [[Apollo (mitologia)|Apollo]] po lewej i bogini [[Diana (mitologia)|Diana]] po prawej. Rozpoznawani są oni głównie dzięki ich powiązaniem z dosiadanymi istotami w greckiej ikonografii, a trzymanie pochodni przez Dianę(wyjątkowo bez łuku) ma zwiększać jej połączenie z Luną. Na dole kompozycji na środku znajduje się przedstawienie [[Ceres (mitologia)|Ceres]] lub [[Tellus]] z [[Róg obfitości|rogiem obfitości]]<ref name="avp"/>. Ma ona obrazować pomyślność i bogactwo.
 
== Znaczenie ==
Rzeźba jest najprawdopodobniej kopią wykonanej z [[Brązy|brązu]]. Głowa Augusta z Prima Porta stanowi wzór dla innych portretów władcy. Rysy są idealizowane odbiegając tym samym od [[weryzm]]naturalizmu u przedstawień w okresie [[Republika rzymska|republiki rzymskiej]], co jest charakterystyczne dla epoki Augusta i stworzonej przez niego zupełnie nowego stylu w całej sztuce. Sama rzeźba była prawdopodobnie elementem propagandy cesarskiej Augusta. Rzeźba zapoczątkowała również ukazywanie cesarzy jako wodzów przemawiających do armii<ref name="mwa"/><ref name="mws"/>.
 
==Źródła==
* Paul Zanker, ''August i potęga obrazów''.
 
== Przypisy ==