Księga dżungli: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linia 19:
|wikicytaty =
}}
'''Księga dżungli''' ([[język angielski|ang.]] ''The Jungle Book'') – zbiór [[opowiadanie|opowiadań]] autorstwa [[Anglia|angielskiego]] pisarza i noblisty [[Rudyard Kipling|Rudyarda Kiplinga]], tworzącego w nurcie [[Epoka wiktoriańska|wiktorianizmu]]. Opowiadania wchodzące w skład zbioru dotyczą [[Indie|Indii]] i ich folkloru oraz indyjskich dżunglid żungli. Autor, urodzony w Indiach, zdobył niezbędną wiedzę poprzez obserwacje, badania oraz dzięki zasłyszanymzasłysz anym opowieściom, jednakże opowiadania powstały, gdy mieszkał on w [[Vermont|Vermoncie]]. Ukazały się one w latach 1893 i 1894.
 
== Historia Mowgliego ==
„Księga dżungli” składa się z siedmiu rozdziałów. Trzy pierwsze (''Bracia Mowgliego'', ''Łowy węża Kaa'' i ''Tygrys, tygrys !'') opowiadają o losach Mowgliego, chłopca wychowanego przez wilki. Został on odbity tygrysowi, Shere Khanowi, i przyjęty do wilczej gromady. Nauczył się języka zwierząt i praw dżungli. Opiekują się nim przybrani wilczy rodzice oraz pantera [[Bagheera (postać literacka)|Bagheera]], która już na początku złożyła za niego okup w postaci byka. Jego nauczycielem jest Baloo, niedźwiedź. Mowgli dorasta wśród przyjaciół, ale liczy się z tym, że kiedyś będzie musiał rozprawić się z kulawym tygrysem, który nie daruje mu, że został ocalony przez wilki. Po latach tygrysiej ‘propagandy’ młodsze wilki okazują Mowgliemu mniej sympatii, aż w końcu, gdy przyjazny mu wilk Akela przestaje być przywódcą stada, Mowgli zostaje zmuszony do odejścia do ludzkiej wsi. Po tym jednak, gdy udaje mu się zabić prześladowcę – tygrysa Shere Khana – zabobonni wieśniacy sprawiają, że Mowgli musi wrócić do dżungli.
 
Na motywach powieści oparto kilka filmów, m.in. produkcje [[Walt Disney|Walta Disneya]] ''[[Księga dżungli (film 1967)|Księga dżungli]]'' i ''[[Księga dżungli 2]]'', a także aktorskie filmy z [[Księga dżungli (film 1994)|1994]] i [[Księga dżungli (film 2016)|2016]]. Na 2018 rok planowana była kolejna ekranizacja tym razem w dystrybucji [[Warner Bros.|Warner Bros]] w reżyserii [[Andy Serkis|Andy’ego Serkisa]].
 
=== Postacie ===
* '''[[Mowgli (postać fikcyjna)|Mowgli]]''' – główny bohater powieści, syn drwala, który go porzucił i/lub został zabity przez mieszkańców dżungli. Wychowany przez wilki, które pokochał i traktował jak swoją własną rodzinę. Dżungla również uwielbiała MowgliegoM owgliego traktując go jak wilka. Jego jedynym wrogiem pozostał Shere Khan. W miarę jednak jak Mowgli dorastał młodsze wilki zaczęły coraz bardziej ulegać wpływowi tygrysa. Kiedy większość wilków opowiedziała się przeciwko chłopcu, sprawiło mu to potworny ból. W końcu musiał wrócić między ludzi, choć wcześniej – przy pomocy Akeli, Bagheery i przede wszystkim [[ogień|ognia]] którego bały się wszystkie zwierzęta udało mu się zdobyć przewagę nad wrogimi mu wilkami i Shere Khanem upokarzając je. Chłopak źle czuł się wśród ludzi. Nawykły do życia na swobodzie nie chciał nosić opaski na biodrach ani spać w łóżku. Nie umiał też bawić się z rówieśnikami, nie rozumiał sensu pracy w polu, nie znał wartości pieniędzy. Przyzwyczajony do równości zwierząt w dżungli nie rozumiał także różnic kastowych traktując wszystkich – bogatych i biednych – jednakowo. Pracował jako pasterz bydła wiejskiego i polubił to zajęcie choć nie znał języka udomowionych zwierząt i nie mógł z nimi porozmawiać jak ze zwierzętami w dżungli. Mowgli jest przykładem postaci odrzuconej tylko dlatego że jest inna, odmienna. Ludzie również go przeganiają od siebie, uznając za czarownika, wilkołaka.
* '''Bagheera''' – czarna pantera, przyjaciółka Mowgliego i w praktyce jego nauczycielka życia. Podobnie jak Shere Khan wzbudzała strach w dżungli, jednak w przeciwieństwie do niego również respekt i szacunek. Posiadała niezwykłą siłę. Wychowała się w niewoli u ludzil udzi, w królewskim zwierzyńcu w [[Udajpur]]ze, zdołała jednak zbiec. To dzięki niej Mowgli został przyjęty do wilczej gromady, gdyż Bagheera złożyła za niego okup w postaci świeżo zabitego byka (z tego też powodu Mowgli nie mógł zjadać bydła). W oryginale Bagheera była płci męskiej{{r|org}}.
* '''Baloo''' – niedźwiedź pełniący w utworze głównie rolę humorystyczną. W istocie jest mądrym nauczycielem Praw Dżungli i języków zwierząt. Uczy wilcze szczenięta. Jest jedynym zwierzęciem któremu wolno głosować w Wilczym Wiecu Gromady a które nie jest wilkiem. Żywi się korzonkami, miodem i orzechami. Oddaje głos by Mowgli mógł zamieszkać z wilkami (ojciec i matka nie mogą głosować). Bardzo często bił Mowgliego gdy ten nie przykładał się do nauki przez co często go do siebie zrażał. W rzeczywistości kochał go bardziej niż siebie samego.
* '''Shere Khan''' – główny antagonista powieści, tygrys bengalski, odwieczny wróg Mowgliego, usiłował dorwać go gdy był jeszcze niemowlęciem, chłopiec został jednak uratowany przez wilki. Później regularnie nastawiał wilki przeciwko Mowgliemu. W końcu na Wilczym Wiecu został przez niego upokorzony, jednak i tak w wyniku jego intryg chłopiec musiał wrócić do ludzi. Później wciąż usiłował dopaść chłopaka w wiosce. Ostatecznie zginął stratowany przez byki Mowgliego a jego skóra została rozpostarta na skale narady. Był typem okrutnika który znęcał się nad słabszymi i nie przestrzegał żadnych praw.
Linia 34:
* '''Kaa''' – pyton, jeden z przyjaciół Mowgliego. Pomagał Bagheerze i Baloo w uratowaniu chłopca porwanego przez ''Bandar-Log'', był ich największym postrachem i jedyną rzeczą jakiej się bał. Hipnotyzował swoje ofiary, po pokonaniu ''Bandar-Logu'' hipnotyzując małpy niechcący zahipnotyzował też Bagheerę i Baloo, którzy zginęliby gdyby nie Mowgli.
* '''''Bandar-Log''''' – znienawidzone przez resztę dżungli plemię małp. Żyjące w kompletnej [[anarchia|anarchii]], chaosie i bezprawiu, nie uznające Praw Dżungli, znęcające się nad innymi zwierzętami, nie szanujące nawet członków własnego plemienia. Swoją główną siedzibą uczyniły zniszczone miasteczko na skraju dżungli. Stale nosiły się z ustanowieniem własnych praw i hierarchii, jednak były zbyt mało inteligentne by to uczynić. Porwały Mowgliego twierdząc że są mu bliskie poprzez ich fizyczne podobieństwo. Twierdziły że zostanie ich naczelnikiem. Bały się tylko Kaa.
* '''Ojciec Wilk''' – przybrany ojciec Mowgliego – wilk.
* '''Matka Wilczyca''' ('''''Raksha''''') – przybrana matka Mowgliego. W młodości bardzo agresywna i niebezpieczna. Nie bała stawić Shere Khanowi, który próbował odebrać jej syna.
* '''Szary Brat''' – przybrany brat Mowgliego, zawsze był jego przyjacielem. Kontaktował się z chłopcem gdy ten był już w wiosce. Wraz z nim i Akelą zabił Shere Khana.
* '''Tabaqui''' – szakal, przyjaciel i szpieg Shere Khana. Chytry i sprytny, podsuwa tygrysowi różne pomysły. Choruje na [[wścieklizna|wściekliznę]] przez co często wpada w furię i wówczas boi się go cała dżungla. Zostaje zabity przez Szarego Brata.
* '''Messua''' – kobieta, która po przybyciu Mowgliego do osady staje się jego przybraną (?) matką. Żona najbogatszego mieszkańca wioski. 10 lat wcześniej straciła syna – Nathoo, którego usiłował zabić (lub zabił) Shere Khan. W powieści ostatecznie nie zostaje wyjaśnione czy tym synem był Mowgli. Jej postać w ludzkiej osadzie jest analogiczna do postaci Akeli i rodziny Mowgliego w wilczej gromadzie. Po tym jak Mowgli zostaje przepędzony przez ludzi ona jako jedyna pozostaje po jego stronie. Mowgli stwierdza wręcz że tylko dzięki niej nie wypuścił obławy wilków na ludzi.
* '''Buldeo''' – starszy strzelec, pierwszy myśliwy w swojej wiosce (a przynajmniej sam tak twierdzi być może wyolbrzymiając swoje zasługi). W gruncie rzeczy dosyć tchórzliwy megaloman obdarzony niezwykłą wyobraźnią i lubiący wymyślać niestworzone historie o swoich przygodach. Widząc że Mowgli zabił Shere Khana który od dawna był poszukiwany przez ludzi za zabijanie bydła i za jego głowę wyznaczono dużą nagrodę usiłujeu siłuje odebrać od niego jego zwłoki, jednak zostaje odpędzony przez Akelę. To on jest głównym winowajcą tego że Mowgli został wypędzony z wioski, przedstawiając mieszkańcom Mowgliego jako wilkołaka-czarownika.
* '''Rama''' – przywódca bawołów których pasterzem był Mowgli. Mowgli wraz z Akelą i Szarym Bratem posłużył się Ramą i jego stadem by zabić Shere Khana. Mowgli wpuścił tygrysa w zasadzkę powodując jego śmierć pod kopytami bawołów.
* '''Chil''' – ścierwnik, zauważył Mowgliego porwanego przez ''Bandar-Log'' i chcąc mu pomóc zaalarmował o ich miejscu pobytu Bagheerze, Baloo i Kaa.
Linia 51:
 
== Polskie przekłady ==
* ''Księga dżungli'', ''Druga księga dżungli'', przeł. [[Józef Czekalski (działacz oświatowy)|Józef Czekalski]] 1890; pierwszy polski przekładprzek ład ''Księgi...'', wielokrotnie wznawiany.
* ''Księga dżungli'', ''Druga księga dżungli''<ref>{{Cytuj |autor = Rudyard Kipling |tytuł = Druga księga dżungli |data = |data dostępu = 2020-02-27 |opis = przeł. z ang. Teodor Mianowski ; il. [[Władysław Witwicki]] |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/druga-ksiega-dzungli,ODk3NjI1Njc/6/#info:metadata}}</ref>, przeł. Teodor Mianowski, wydawnictwo E. Wende, Warszawa 1903.
* ''[[s:Księga dżungli (Mirandola)|Księga dżungli]]'', ''Druga księga dżungli'', przeł. [[Franciszek Mirandola]], Wydawnictwo Polskie, Lwów-Poznań 1922 (tom I); wielokrotnie wznawiany. Przekład dostępny online w serwisie [[Wolne Lektury]] jako e-book i audiobook.