Wikipedia

II pochód zimowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne redakcyjne, infobox
Linia 1:
{{Wojna infobox
{{dopracować|styl=2016-04}}
|nazwa = II pochód zimowy
'''II pochód zimowy''' - wypad ukraińskich żołnierzy z [[II Rzeczpospolita|Polski]] i [[Królestwo Rumunii|Rumunii]] na terytorium [[USRR]] w jesieni [[1921]].▼
|epoka = czasy najnowsze
|konflikt = [[wojna domowa w Rosji]], [[wojna ukraińsko-radziecka (1917–1921)|wojna ukraińsko-radziecka]]
|grafika = Ukrainians in Kalisz before Second Winter Campaign (1921).png
|opis grafiki = Uczestnicy II pochodu zimowego
|czas = kwiecień–listopad 1921
|miejsce =
|terytorium = [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|USRR]]
|przyczyna = potrzeba przegrupowania wojsk URL
|wynik = strona ukraińska wykonała swoje cele
|strona1 = {{państwo|UKR|1917}}
|strona2 = {{państwo|UKR|1919}}<br/>{{państwo|RUS|1918t}}
|dowódca1 = [[Jurko Tiutiunnyk]]<br/>[[Mychajło Palij-Sydorjańskyj]]<br/>[[Andrij Hułyj-Hułenko]]
|dowódca2 = [[Grigorij Kotowski]]
|siły1 = ok. 1500
|siły2 = n/n
|straty1 =
|straty2 =
|kod mapy =
|współrzędne =
|commons =
}}
▲'''II pochód zimowy''' -– wypad[[działania ukraińskichrajdowe|rajd]] żołnierzy [[Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej|Armii Czynnej Ukraińskiej Republiki Ludowej]] z [[II Rzeczpospolita|Polski]] i [[Królestwo Rumunii|Rumunii]] na terytorium [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|USRR]] w jesieni [[1921]] roku.
 
== Przygotowania ==
Po przegraniuprzegranej [[Wojna ukraińsko-radziecka 1917-1921|wojnywojnie ukraińsko-bolszewickiej]] ruchem powstańczym w USRR kierował [[Centralny Ukraiński Komitet Powstańczy]] (CUKP). Utrzymywał on przezpoprzez kurierów stałą łączność z [[Sztab Partyzancko-Powstańczy|Sztabem Partyzancko-Powstańczym]] (SPP) we [[Lwów|Lwowie]]. Dzięki temu gen. [[Jurko Tiutiunnyk]] dysponował dokładnymi informacjami na temat stanu ruchu powstańczego i dyslokacji jednostek [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]].
 
W połowie [[1921]] roku przygotowania do rajdu na Ukrainę dobiegały końca. Okazało się jednak, że wywiad bolszewicki posiada swoich agentów zarówno w SPP, jak i CUKP. Rząd radzieckiej Ukrainy zasypywałsłał władzedo władz polski polskielisty protestamiprotestacyjne, w których żądano zaprzestania popierania organizacji antybolszewickich. Równolegle bolszewicy starali się rozbić ruch ukraiński od środka. Liczni emisariusze odwiedzali obozy internowanych i zachęcali żołnierzy armii URL do powrotu na Ukrainę, obiecując całkowitą [[amnestia|amnestię.]] Jednak mimo trudnych warunków, panujących w obozach internowanychinternowania, niewielu żołnierzy tym uległo namowom i zdecydowało się na powrót.
 
Latem 1921 bolszewicy odnieśli również szereg sukcesów w walce z ukraińskim ruchem powstańczym. Wojska wewnętrzne [[CzeKa]] rozbiły wiele oddziałów partyzanckich.; Praktyczniepraktycznie zlikwidowany został CUKP. W związku z tym SPP musiał przełożyć termin rajdu, który miał być sygnałem do ogólnego powstania powszechnego.
 
Po rozbiciu CUKP szanse powodzenia akcji powstańczej zostały ograniczonezredukowane praktycznie do zera. Mimo to gen. Tiutiunnyk postanowił przeprowadzić rajd. WPod końcukoniec października 1921 roku utworzono trzy ukraińskie grupy:
* besarabska (d-ca gen. [[Andrij Hułyj-Hułenko]])▼
* podolska (d-ca ppłk M. Palij, a po jego zranieniu ppłk S. Czornyj)▼
* wołyńska (d-ca Jurij Tiutiunnyk)▼
 
▲* besarabskaGrupę Besarabską (d-ca gen. [[Andrij Hułyj-Hułenko]])
Razem liczyły około 1500 żołnierzy, źle ubranych i słabo uzbrojonych.▼
▲* podolskaGrupę Podolską (d-ca ppłk M.[[Mychajło Palij-Sydorjańskyj]], a po jego zranieniu ppłk S. Czornyj)
▲* wołyńskaGrupę Wołyńską (d-ca JurijJurko Tiutiunnyk)
 
▲Razem liczyły one zaledwie około 1500 żołnierzy, źle ubranychwyekwipowanych i słabo uzbrojonych.
Plan maksymalny przewidywał opanowanie północnej części Prawobrzeżnej Ukrainy, a dla grupy besarabskiej zajęcie Odessy wraz z przyległymi terenami. W razie powodzenia akcji na opanowane tereny miały wkroczyć z terenu Polski oddziały armii URL pod dowództwem gen. [[Ołeksandr Udowyczenko|Ołeksandra Udowyczenki]]. Na zdobyte tereny miał przybyć [[Symon Petlura]], wezwać ludność do walki partyzanckiej, i wypierać powoli jednostki Armii Czerwonej z terenu Ukrainy.▼
 
▲Plan maksymalny przewidywał opanowanie północnej części [[Ukraina Prawobrzeżna|Prawobrzeżnej Ukrainy]], a dla grupy besarabskiej zajęcie [[Odessa|Odessy]] wraz z przyległymi terenami. W razie powodzenia akcji na opanowane tereny miały wkroczyć z terenu Polski oddziały armiiArmii URL pod dowództwem gen. [[Ołeksandr Udowyczenko|Ołeksandra Udowyczenki]]. Na zdobyte tereny miał przybyć [[Symon Petlura]], wezwać ludność do walki partyzanckiej, i wypierać powoli jednostki Armii Czerwonej z terenu Ukrainy.
Plan minimalny przewidywał wykonanie rajdu o charakterze propagandowym.▼
 
▲Plan minimalny przewidywał wykonanie rajdu jedynie o charakterzeznaczeniu [[propaganda|propagandowym]].
 
== Atak ==
Jako pierwsza przekroczyła granicę grupaGrupa podolskaPodolska. Przeprowadziła ona ponad 1500 kilometrowy rajd po [[Podole|Podolu]] i Kijowszczyźnie i po nieudanych próbach połączenia z grupą J. Tiutiunnyka [[6 grudnia]] ponownie przekroczyła granicę i została internowana przez Polaków.
 
Grupa besarabska, której zadaniem było odwrócenie uwagi bolszewików od pozostałych grup, przekroczyła granicę w okolicach miasteczka [[Bendery]], jednak już po kilku dniach, osaczona przez bolszewicką kawalerię, zmuszona została do zakończenia akcji.
 
Największe nadzieje kierownictwo ukraińskie wiązało z najliczniejszą grupąGrupą Wyołyńską gen. Tiutiunnyka, która przekroczyła granicę [[4 listopada]]. Po trzech dniach grupa odniosła pierwszy i jedyny sukces, zajmując [[Korosteń]]. Bolszewicy rzucili przeciw Ukraińcom całą dywizję kawalerii, która niebawem odzyskała miasto. Zagrożony otoczeniem gen. Tiutiunnyk, straciwszy nadzieję na połączenie z grupą Palija-Czornoho, postanowił zakończyć rajd. Jednak w drodze do granicy polskiej jego oddział został otoczony pod miasteczkiem [[Bazar (Ukraina)|Bazar]] otoczony i kompletnie zniszczonyrozbity. Podczas zaciętego boju zginęło ponad 500 żołnierzy ukraińskich, około 400 dostało się do niewoli. Pozostałym, wraz z dowódcą grupy, udało się wydostać z matni. Wzięci do niewoli następnego dnia zostali rozstrzelani przez bolszewików.
 
Egzekucja pod Bazarem stanowiła tragiczny finał tego etapu walki Ukraińców o niepodległość. Klęska grupy gen. Tiutiunnyka skutecznie zniechęciła dowództwo ukraińskie do podejmowania kolejnych podobnych prób działań rajdowych.
 
== Bibliografia ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/II_pochód_zimowy”