Wikipedia

Noc kryształowa: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Nowy etap kwestii żydowskiej: Nie należy zapominac, że Zagłada/Holokaust już była w toku na długo przed przystąpieniem USA do wojny i konferencją Wannsee. Ofiary Babiego Jaru chyba sią licza? Alex Schwarzenberg-Czerny
rev. - Potrzebne źródła, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 6:
 
== Zamach w Paryżu ==
[[Plik:Bundesarchiv Bild 146-1988-078-08, Herschel Feibel Grynszpan.jpg|thumb|upright|[[HerszelHerschel Grynszpan]] po aresztowaniu]]
Do 1938 III Rzeszę opuściło około 170 tys. z 565 tys. zamieszkujących [[Niemcy]] i [[Austria|Austrię]] Żydów, którzy skierowali się głównie do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] (52 tys. osób), Francji (30 tys.), [[Polska|Polski]] (25 tys.), [[Belgia|Belgii]] (12 tys.), [[Szwajcaria|Szwajcarii]] (10 tys.) i krajów skandynawskich (5 tys.); udział [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] był pomijalnie niski<ref>Stephen Halbrook ''Szwajcaria i naziści. Jak alpejska republika przetrwała w cieniu III Rzeszy'', Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2015, s. 243–244.</ref>. Pozostałych obywateli niemieckich narodowości żydowskiej dotykały nieustanne prześladowania wynikające z tzw. [[Ustawy norymberskie|ustaw norymberskich]] z 15 września 1935, których istotą był podział obywateli Niemiec na „[[Ariowie|Aryjczyków]]” i ludność niearyjską. W listopadzie 1938 Niemcy opuściło ok. 200 tys. „żydowskich konwertytów”, którzy uzyskali wizy dzięki pomocy kardynała Pacellego, późniejszego papieża [[Pius XII|Piusa XII]].
 
Pod koniec października 1938 władze niemieckie deportowały około 17 tysięcy Żydów z polskimi paszportami za wschodnią granicę Niemiec, do Polski. Większość Żydów, bo około 10 tysięcy, trafiło do [[Zbąszyń|Zbąszynia]], gdzie zostali internowani przez polskie władze<ref>{{Cytuj|tytuł=Walizka. Historia zbąszyńskich Żydów|data dostępu=2016-10-19|opublikowany=www.rozbrat.org|url=http://www.rozbrat.org/historia/33-walki-spoleczne-w-polsce/3675-walizka-historia-zbaszynskich-zydow}}</ref>.
 
Wśród wypędzonych do [[Zbąszyń|Zbąszynia]], znalazła się rodzina Grynszpanów, która od 1911 mieszkała w Hanowerze. Ich syn [[Herschel Grynszpan|Herszel Grynszpan]], który zamierzał osiedlić się w Palestynie, w 1936 wyemigrował do Francji i zamieszkał u krewnych w Paryżu. Tu dowiedział się 3 listopada 1938 z listu od siostry, jaki los spotkał jego rodzinę. To wywołało u niego chęć odwetu na Niemcach. 7 listopada udał się do ambasady niemieckiej w Paryżu, w której ubiegał się o rozmowę z ambasadorem. Przyjął go niższy rangą sekretarz [[Ernst vom Rath]], do którego Grynszpan pięciokrotnie strzelił. Rath po dwóch dniach zmarł z odniesionych ran. Choć zamach, jako akt zemsty Grynszpana, miał znaczenie drugorzędne, niemiecka propaganda określiła zamach jako „atak międzynarodowego żydostwa na Rzeszę Niemiecką”, łącząc go z [[zamach]]em na szwajcarskiego nazistę [[Wilhelm Gustloff|Wilhelma Gustloffa]], dokonanym w lutym 1936 w Szwajcarii przez żydowskiego studenta [[Dawid Frankfurter|Dawida Frankfurtera]].
 
== Pretekst pogromu ==
Linia 26:
Spotkanie w sali ratuszowej zakończyło się o 22:50. Niezwłocznie po tym funkcjonariusze partyjni dali podległym sobie organom w terenie wytyczne do działań antysemickich. Tak więc, mimo doniesień prasowych „o niewinnych wiecach antyżydowskich”, w nocy z 9 na 10 listopada 1938 rozpoczęła się akcja zainicjowana przez władze partyjne i państwowe.
 
Szef Policji Bezpieczeństwa gruppenführerGruppenführer SS [[Reinhard Heydrich]] został powiadomiony przez Komendę Policji Państwowej w Monachium w nocy z 9 na 10 listopada, że kierownictwo administracyjne Monachium zaawizowało wystąpienia antyżydowskie ludności. Policja Państwowa się do nich nie mieszała. Według wytycznych Hitlera, policja i [[Sturmabteilung|SA]] (oddziały szturmowe NSDAP) miały się ograniczyć do ochrony własności ludności aryjskiej. Po północy Heydrich skierował do podległych organów telegram, w którym wyjaśnił, że: należy podejmować działania antyżydowskie, tak by nie spowodować uszczerbku na życiu i własności ludności niemieckiej.
 
W nocy z 9 na 10 listopada 1938 doszło w całych Niemczech do pogromu ludności żydowskiej. Choć akcja miała być spontaniczna, uczestniczyły w niej bojówki [[Sturmabteilung|SA]], a nawet członkowie [[Schutzstaffel|SS]] (eskadr ochronnych). W efekcie:
* zamordowano 91 osób narodowości żydowskiej<ref name=Lexikon>{{Cytuj|tytuł = Lexikon Der Geschichte. |data = 2005 |isbn = 3-938478-32-2 |inni = Kay Szantyr |miejsce = Paderborn |wydawca = Voltmedia |s = 778 |oclc = 181527836 }}</ref>;
* spalono 171 [[Synagoga|synagog]]<ref name=Lexikon />;
* zniszczono 7500 sklepów należących do Żydów<ref name=Lexikon />;
Linia 45:
Kierownictwo narodowosocjalistyczne III Rzeszy podjęło wiele działań dyskryminujących Żydów. Wywłaszczenia pozbawiły ich środków do życia. Zabroniono im przebywania w kinach, teatrach oraz uczestniczenia w spotkaniach publicznych. Zezwolono na przebywanie tylko w wyznaczonym obszarze ([[Getto|getta]]). W grudniu 1938 zabrano im prawa jazdy, a lekarzom i adwokatom zabroniono wykonywania zawodu.
 
„Noc kryształowa” stała się w istocie nowym etapem prześladowania Żydów, włącznie z ich fizyczną eksterminacją. We wrześniu 1941 wprowadzono obowiązek noszenia „[[Gwiazda Dawida|Gwiazdy Dawida]]”. Działacze nazistowscy wszelkiej rangi od dawna mieli jasny obraz do czego zmierzają. Masowy mord w Babim Jarze (zginęło 33000 Żydów) który miał miejsce 29 września 1941 bez potrzeby szczególnej koordynacji z najwyższymi władzami trudno uznać za drobny przypadek, zwłaszcza że i w Polsce (Jedwabne i in) wcześniej prowadzono (na mniejszą) skalę zorganizowana akcje podjudzania do mordów Żydów . Nie do końca jest zatem uzasadniony pogląd na Zachodzie, że zorganizowany Holocaust zaczął się od konferencji Wannsee. Holokaust był zatem w w toku już przed przystapieniem USA do wojny, czyż nie? W styczniu 1942 podczas [[Konferencja w Wannsee|konferencji w Wannsee]] (dzielnicy Berlina) nadanopodjęto tylkoprogram szerszeradykalnego ramyrozwiązania jużkwestii toczącemużydowskiej, siętożsamej z [[Zagłada Żydów|HolocaustowiHolocaustem]] milionów Żydów, którzy ostatecznie zostali zamordowani nie tylko w [[Obóz zagłady|obozach zagłady]].
 
== Dzień pamięci ==
Od 1989 organizowany jest na arenie [[Stosunki międzynarodowe|międzynarodowej]] [[Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem]]. Wcześniej obchodzony był jako '''Dzień Pamięci o Nocy Kryształowej'''<ref>{{cytuj stronę|url=http://fotoreporter24.pl/2011/11/08/marsz-milczenia-w-73-rocznice-nocy-krysztalowej/|tytuł=Marsz Milczenia w 73. rocznicę Nocy Kryształowej|opublikowany=fotoreporter24.pl|data=8 listopada 2011|data dostępu=10 listopada 2013}}</ref>.
 
== Przypisy ==▼
{{commonscat|Kristallnacht}}
 
▲== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj|autor = Herbert Schultheis |tytuł = Die Reichskristallnacht in Deutschland nach Augenzeugenberichten (Bad Neustädter Beiträge zur Geschichte und Heimatkunde Frankens 3) |data = 1985 |isbn = 978-3-9800482-3-1 |miejsce = Bad Neustadt a. d. Saale |wydawca = Rötter Druck und Verlag |oclc = 15316067 |język = de }}
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Overy|imię = Richard |tytuł = Trzecia Rzesza Historia Imperium| data = 2012 |wydawca = Buchmann Sp. z o.o. |miejsce = Warszawa |isbn = 978-83-7670-290-2}}
 
{{Narodowy socjalizm}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Noc_kryształowa”