Kwasy nukleinowe: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków, drobne techniczne
m WP:SK, drobne techniczne
Linia 4:
 
== Występowanie w organizmach ==
Komórki wszystkich organizmów na Ziemi zawierają zarówno DNA (w [[jądro komórkowe|jądrze komórkowym]], [[mitochondrium|mitochondriach]], [[plastyd]]ach, [[plazmid]]ach i [[nukleoid]]ach, a także jako [[eccDNA]]<ref>{{Cytuj | autor= S. Cohen, D. Segal| tytuł = Extrachromosomal circular DNA in eukaryotes: possible involvement in the plasticity of tandem repeats | czasopismo = Cytogenet Genome Research | wolumin = 124 | numer = 3–4 | s= 327–338 | data= 2009 | doi = 10.1159/000218136 | pmid = 19556784}}</ref>), jak i RNA (w jądrze komórkowym, [[rybosom]]ach, [[spliceosom]]ach i [[krypta (organellum)|kryptach]]<ref>{{Cytuj |tytuł = A Vaulted Mystery |data dostępu = 2020-06-16 |opublikowany = The Scientist |url = https://www.the-scientist.com/features/a-vaulted-mystery-37086 |język = en|autor=Eufemia S. Putortì, Massimo P. Crippa|data=2014-08-31}}</ref></ref>). Oprócz tego komórki mogą zawierać [[pasożyt wewnątrzkomórkowy|pasożyty wewnątrzkomórkowe]] (także mające kwasy nukleinowe). Ich przykładem są wirusy, co jest podstawą ich podziału na [[wirusy RNA]] i [[wirusy DNA]]. [[Wiroid]]y, które mogą przeniknąć do komórki roślinnej, to z kolei zakaźne cząsteczki RNA.
 
== Funkcje ==
Kwasy nukleinowe przechowują [[informacja genetyczna|informację genetyczną]] organizmu oraz pośredniczą w produkcji [[białka|białek]] zgodnie z zasadami [[kod genetyczny|kodu genetycznego]].
 
Cząsteczki kwasu rybonukleinowego pełnią kluczowe role w funkcjonowaniu komórki. Odpowiadają m.in. za regulację [[ekspresja genu|ekspresji genów]] ([[miRNA]]), a także wchodzą w skład aparatu [[translacja (genetyka)|translacyjnego]] ([[rRNA]] tworzące [[rybosom]] oraz [[tRNA]] dobudowujące kolejne [[aminokwasy]] do syntezowanego łańcucha [[peptydy|peptydowego]])<ref name = Harper>{{Cytuj | autor = Robert Kincaid Murray, Daryl K. Granner, Victor W. Rodwell| rozdział = Struktura i funkcja kwasów nukleinowych | autor r=P. Anthony Weil, Daryl K. Granner|tytuł = Biochemia Harpera ilustrowana | data = 2008 | wydanie = VI uaktualnione| wydawca = Wydawnictwo Lekarskie PZWL | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-200-3573-5 | s = 378–385}}</ref>. Spośród innych funkcji realizowanych przez RNA można wymienić regulację [[splicing]]u przez [[snRNA]] oraz ochronę [[gameta|komórek płciowych]] przed [[retrotranspozon]]ami przez [[piRNA (biologia)|piRNA]]<ref name="Thomson-2009">{{Cytuj |autor = Travis Thomson, Haifan Lin |tytuł = The biogenesis and function of PIWI proteins and piRNAs: progress and prospect |czasopismo = Annual Review of Cell and Developmental Biology |data = 2009 |wolumin = 25 |s = 355–376 |doi = 10.1146/annurev.cellbio.24.110707.175327 |pmid = 19575643 |pmc = 2780330 }}</ref>. Niektóre cząsteczki RNA – [[rybozymy]] – mają właściwości katalityczne.
 
W komórkach bakteryjnych, a także w niektórych [[eukarionty|organizmach eukariotycznych]], ważną rolę spełniają [[ryboprzełącznik]]i, regulujące ekspresję genów. W odróżnieniu jednak od eukariotycznych miRNA, ryboprzełącznik jest w tej samej cząsteczce mRNA co białko, którego ekspresję reguluje, a regulacja następuje poprzez zmianę konformacji nici mRNA (inaczej niż w dużo bardziej złożonym mechanizmie działania białkowo-rybonukleinowego kompleksu [[RISC (genetyka)|RISC]], w skład którego wchodzi miRNA)<ref>{{Cytuj | autor = Andrea L. Edwards, Robert T. Batey| tytuł = Riboswitches: A Common RNA Regulatory Element | data= 2010 | czasopismo = Nature Education | wolumin = 3| numer= 9 | s= 9|url=http://www.nature.com/scitable/topicpage/riboswitches-a-common-rna-regulatory-element-14262702|dostęp=o| data dostępu = 2020-06-16}}</ref>.
Linia 26:
{{Przypisy}}
__notoc__
 
== Linki zewnętrzne ==
* {{Cytuj | tytuł = Nukleotydy i kwasy nukleinowe|opublikowany=chemorganiczna.com | autor = Łukasz Urbaniak | url= http://web.archive.org/web/20110518140848/http://www.chemorganiczna.com:80/content/view/141/13}}
 
 
{{Budowa kwasów nukleinowych}}