Wikipedia

Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 77.112.80.83) i przywrócono wersję 59120821 autorstwa Túrelio
NPA, witaj
Znaczniki: Zastąpiono blanking (filtr nadużyć)
Linia 1:
{{IPA infobox
|nazwa = Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna
|numer IPA = 109
|1. zapis = k
|X-SAMPA = k
|Kirshenbaum = k
|dźwięk = Voiceless velar plosive.ogg
|grafika = Letter k.svg
}}
'''Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna''' - rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Język (mowa)|językach naturalnych]], oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|IPA]] symbolem [{{IPA|k}}].
 
== Artykulacja ==
=== Opis ===
W czasie [[artykulacja (fonetyka)|artykulacji]] tej spółgłoski:
* modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to [[spółgłoska płucna egresywna]]
* tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to [[spółgłoska ustna]]
* prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka - [[spółgłoska środkowa]]
* tylna część [[język (anatomia)|języka]] dotyka [[Podniebienie (anatomia)|podniebienia miękkiego]] - jest to [[spółgłoska miękkopodniebienna]]
* Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) - jest to [[spółgłoska zwarta]].
* wiązadła głosowe nie drgają , spółgłoska ta jest [[dźwięczność|bezdźwięczna]]
 
=== Warianty ===
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej ([[palatalizacja|spalatalizowanej]]): [kʲ]
* przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce [[faryngalizacja|faryngalizowanej]] spółgłosce: [kˤ]
* zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o [[labializacja|labializowanej]] spółgłosce [kʷ]
 
Spółgłoska może być wymówiona:
* z rozwarciem bez [[plozja|plozji]], mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [k̚].
* z silnym [[przydech]]em (aspiracją), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (aspirowanej): [kʰ]
* z gwałtownym uniesieniem zamkniętej krtani, a nie poprzez wydech, mówimy wtedy o [[spółgłoska ejektywna|spółgłosce ejektywnej]],: [{{IPA|kʼ}}].
 
== Przykłady ==
* w [[język angielski|języku angielskim]]: can [{{IPA|kæn||}}] "móc" lub "puszka"
* w [[język arabski|języku arabskim]]: كاتب [{{IPA|'kæ:tib||}}] "pisarz"
* w [[język hiszpański|języku hiszpańskim]]: casa [{{IPA|'kasa||}}] "dom"
* w [[język japoński|języku japońskim]]: kitto [{{IPA|kit:o||}}] "na pewno"
* w [[Język niemiecki|języku niemieckim]]: Katze [{{IPA|ˈkatsə||}}] "kot"
* w [[język polski|języku polskim]]: kot [{{IPA|kɔt||}}]
 
{{Spółgłoski}}
 
[[Kategoria:Spółgłoski płucne|zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Spółgłoska_zwarta_miękkopodniebienna_bezdźwięczna”