Genealogia Jezusa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
+link do wartościowej pracy na temat |
drobne redakcyjne, uporządkowane sekcje |
||
Linia 2:
'''Genealogia Jezusa''' – lista przodków [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]], której dwie redakcje umieścili odpowiednio [[ewangeliści]] [[Ewangelia Łukasza|Łukasz]] (3,23-38) i [[Ewangelia Mateusza|Mateusz]] (1,1-17) w napisanych w [[I wiek|I w.]] [[Ewangelia]]ch.
==Genealogie Jezusa w świetle egzegezy ==
Mateusz rozpoczyna swoją genealogię od patriarchy [[Abraham]]a i poprzez króla [[Dawid (król Izraela)|Dawida]] i jego syna [[Salomon (król Izraela)|Salomona]] prowadzi ją, zachowując legalną linię dynastyczną, przez [[Jojakin]]a aż do [[Józef z Nazaretu|Józefa]], męża [[Maria z Nazaretu|Marii]] i przybranego ojca Jezusa. Łukasz prezentuje przodków w kierunku odwrotnym, aż do prarodzica [[Adam i Ewa|Adama]], wymieniając dziewiątego syna króla Dawida [[Natan (syn Dawida)|Natana]]. W ten sposób Natan byłby zdaniem niektórych biblistów protoplastą linii rodu Dawida, z której wywodziła się Maria. Obie Ewangelie podkreślają, iż Józef był tylko przybranym ojcem Jezusa. Jezus jest [[Syn Boży|Synem Bożym]], który narodził się z [[Dziewictwo Marii z Nazaretu|Marii Dziewicy]], za sprawą [[Duch Święty|Ducha Świętego]]. Obie listy są identyczne w przedziale od Abrahama do Dawida, zaś całkowicie rozbieżne w wyliczeniu potomków króla Dawida<ref>{{cytuj stronę | url =http://biblista.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2710:genealogie-jezusa&catid=790&Itemid=651 | tytuł =Genealogie Jezusa | data dostępu = 2012-12-25 | autor =Marcin Zieliński | opublikowany =www.biblista.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url =https://www.kapucyni.pl/images/isb/pdf/03/05.pdf | tytuł = Potomek Abrahama i Dawida (Mt 1,1-17)| data dostępu = 2012-12-25 | autor =Michał Bednarz | opublikowany = www.kapucyni.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = http://www.opiekun.kalisz.pl/index.php?dzial=artykuly&kat=swietyjozef&id=1149| tytuł =Św. Józef w rodowodzie Jezusa | data dostępu = 2012-12-25 | autor =[[Waldemar Chrostowski]], Andrzej Antoni Klimek | opublikowany =www.opiekun.kalisz.pl | data = 2011-06-09}}</ref>.
Linia 16 ⟶ 17:
}}
==
[[Łukasz Ewangelista]] umieszcza genealogię po opisie [[Chrzest Pański|Chrztu Pańskiego]] w Jordanie, przed opisem kuszenia na pustyni, na końcu rozdziału trzeciego. Jego wersja jest bardziej uniwersalistyczna od Mateuszowej. Autor prowadzi ją poza Abrahama, aż do Adama. Podobnie jak Jezus protoplasta rodzaju ludzkiego nie miał ziemskiego ojca. Możliwe, że św. Łukasz, będąc uczniem [[Paweł z Tarsu|Pawła z Tarsu]], nawiązuje do jego [[Teologia|teologii]] i myśli o Chrystusie Nowym Adamie, znanej m.in. z ''[[List do Rzymian|Listu do Rzymian]]''<ref>Przypis do Łk 3,23-38 ({{cytuj książkę | tytuł = [[Biblia Jerozolimska]]| wydawca = Pallottinum| miejsce =Poznań | rok =2006 | strony =1433 | isbn = 83-7014-519-1}}).</ref>. Dla Łukasza ''Jezus był,'' (...) ''jak mniemano, synem Józefa, syna Helego...'' i kontynuuje aż do ''Adama, syna Bożego''. W oryginalnym tekście greckim tylko za pierwszym razem użyte jest słowo „syn”, po wyjaśnieniu, iż Jezus był uważany za domniemane dziecko Józefa. Następnie używany jest [[Dopełniacz (przypadek)|dopełniacz]]: ''Helego... Mattata... Lewiego...'', aż do Boga<ref>Przykładowo na końcu perykopy: τοῦ Ἐνὼς τοῦ Σὴθ τοῦ Ἀδὰμ τοῦ θεοῦ</ref>.
{| class="wikitable references-small" style="margin:1em auto 1em auto; page-break-inside:avoid"
|+ '''Przodkowie Jezusa według Ewangelii Łukasza'''
|- valign="top"
| style="border:none;"| <ol start="1">
<li>'''[[Bóg]]'''</li>
<li>[[Adam i Ewa|Adam]]</li>
<li>[[Set (syn Adama)|Set]]</li>
<li>[[Enosz]]</li>
<li>[[Kenan]]</li>
<li>[[Mahalaleel]]</li>
<li>[[Jered|Jared]]</li>
<li>[[Henoch (syn Jereda)|Henoch]]</li>
<li>[[Matuzalem]]</li>
<li>[[Lamech (syn Metuszelacha)|Lamech]]</li>
<li>[[Noe]]</li>
<li>[[Sem (postać biblijna)|Sem]]</li>
<li>[[Arfachsad|Arfaksad]]</li>
<li>[[Kainam]]</li>
</ol>
| style="border:none"| <ol start="15">
<li>[[Szelach (postać biblijna)|Sala]]</li>
<li>[[Heber (postać biblijna)|Eber]]</li>
<li>[[Peleg|Falek]]</li>
<li>[[Reu|Ragau]]</li>
<li>[[Serug|Seruch]]</li>
<li>[[Nachor (syn Seruga)|Nachor]]</li>
<li>[[Terach|Tareg]]</li>
<li>[[Abraham]]</li>
<li>[[Izaak]]</li>
<li>[[Jakub (postać biblijna)|Jakub]]</li>
<li>[[Juda (postać biblijna)|Juda]]</li>
<li>[[Peres|Fares]]</li>
</ol>
| style="border:none;"| <ol start="27">
<li>[[Chesron|Esrom]]</li>
<li>[[Arni (postać biblijna)|Arni]]</li>
<li>[[Aminadab]]</li>
<li>[[Nachszon]]</li>
<li>[[Szalmon|Sali]]</li>
<li>[[Booz]]</li>
<li>[[Obed (syn Booza)|Jobed]]</li>
<li>[[Jesse]]</li>
<li>[[Dawid (król Izraela)|Dawid]]</li>
<li>[[Natan (syn Dawida)|Natan]]</li>
<li>[[Matta]]</li>
<li>[[Menna]]</li>
<li>[[Meleasz]]</li>
</ol>
| style="border:none;"| <ol start="40">
<li>Eliakim</li>
<li>[[Jonam]]</li>
<li>Józef</li>
<li>Juda</li>
<li>Symeon</li>
<li>[[Lewi]]</li>
<li>[[Matta]]</li>
<li>[[Jorim]]</li>
<li>[[Eliezer]]</li>
<li>Jezus</li>
<li>[[Her]]</li>
<li>[[Elmadan]]</li>
<li>[[Kosam]]</li>
</ol>
| style="border:none;"| <ol start="53">
<li>[[Addi]]</li>
<li>[[Melchi]]</li>
<li>[[Neri]]</li>
<li>[[Salatiel]]</li>
<li>[[Zorobabel]]</li>
<li>[[Resa]]</li>
<li>[[Jan]]</li>
<li>[[Joda]]</li>
<li>[[Josech]]</li>
<li>[[Semein]]</li>
<li>[[Matatiasz]]</li>
<li>[[Maat]]</li>
<li>[[Naggaj]]</li>
</ol>
| style="border:none; padding-right:1em;"| <ol start="66">
<li>[[Chesli]]</li>
<li>[[Nahum]]</li>
<li>[[Amos]]</li>
<li>[[Matatiasz]]</li>
<li>Józef</li>
<li>[[Jannaj]]</li>
<li>[[Melchi]]</li>
<li>[[Lewi]]</li>
<li>[[Matta]]</li>
<li>[[Heli]]</li>
<li>*''[[Maria z Nazaretu|Maria]]'' i [[Józef z Nazaretu|Józef]]</li>
<li>'''[[Jezus Chrystus]]'''</li>
</ol>
|}
Genealogia ta schodząc linią dynastyczną do króla Dawida wymienia wspominanego zaledwie w [[Stary Testament|Starym Testamencie]] królewicza izraelskiego [[Natan (syn Dawida)|Natana]]<ref>{{Biblia|księga=1Krn|rozdział=3|wersety=5}}</ref><ref>{{Biblia|księga=Za|rozdział=12|wersety=12}}</ref>. Następujące po nim pokolenia to seria nieznanych bliżej postaci, chociaż liczba pokoleń w sensie chronologicznym jest prawdopodobna. Wymieniany w 69. pokoleniu Matatiasz żył zapewne w czasach bliskich [[Matatiasz Hasmoneusz|Matatiaszowi Hasmoneuszowi]], przywódcy [[Powstanie Machabeuszów|powstania machabejskiego]] w 1 poł. [[II wiek p.n.e.|II w p.n.e.]] Hasmoneusz nie miał jednak syna Józefa, chociaż miał wnuka o imieniu Matatiasz, który nie jest wymieniany w spisie dynastycznym i którego potomstwo nie jest nigdzie wspominane. Łukasz zaczerpnął listę przodków króla Dawida ze Starego Testamentu. [[Kainam]] wymieniany jest między [[Szelach (postać biblijna)|Salą]] i [[Arfachsad|Arfaksadem]], zgodnie z tekstem [[Septuaginta|Septuaginty]], chociaż pomija go [[tekst masorecki]].
[[Augustyn z Hippony]]<ref>{{cytuj książkę | autor =Augustyn z Hippony | tytuł = De consensu evangelistarum | strony =2.4.12–13 | url =http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf106.vi.v.v.html| język =en | data dostępu = 2012-12-26}}</ref> zwrócił uwagę na symboliczną liczbę pokoleń od Adama do Chrystusa, mianowicie 77. Liczba ta symbolizuje przebaczenie wszystkich grzechów bez wyjątku<ref>{{Biblia|księga=Mt|rozdział=18|wersety=21-22}}</ref><ref>{{Biblia|księga=Rdz|rozdział=4|wersety=24}}</ref>. Rachuba ta zgodna jest też z liczbą siedemdziesięciu pokoleń od Henocha, zawartą w [[apokryf]]icznej [[Księga Henocha|Księdze Henocha]], którą Łukasz prawdopodobnie znał<ref>{{cytuj książkę | tytuł = 1 Enoch 10,11-12 | url = http://www.ccel.org/c/charles/otpseudepig/enoch/ENOCH_1.HTM#10_12| język =en | data dostępu = 2012-12-26}}</ref>. Chociaż Łukasz, w odróżnieniu od Mateusza, nigdy nie liczy pokoleń, jasnym jest, iż również opracowuje materiał kierując się liczbą siedem.
Jeśli chodzi o [[Krytyka tekstu|krytykę tekstu]], wyodrębnienie wersji oryginalnej napotyka na duże trudności. Najwięcej kontrowersji wzbudza sekcja zawierająca listę przodków Dawida, która jest dokładnie określona w księgach starotestamentalnych. Większość badaczy akceptuje dzisiaj wariant ''syna Aminadaba, syna Admina, syna Arniego''<ref>Również polskie wydanie ''Biblii Jerozolimskiej'' ({{cytuj książkę | tytuł = [[Biblia Jerozolimska]]| wydawca = Pallottinum| miejsce =Poznań | rok =2006 | strony =1433 | isbn = 83-7014-519-1}}).</ref>, raczej niż ''syna Aminadaba, syna Arama'', licząc 77 pokoleń od Adama, a nie od Boga<ref>{{cytuj książkę | autor =Wieland Willker | tytuł = A Textual Commentary on the Greek Gospels | tom =3 | tytuł tomu = Luke | miejsce = Bremen| rok =2012 | wydanie = 9 | strony =TVU 47 | język =en | data dostępu = 2012-12-26 | url=http://www-user.uni-bremen.de/~wie/TCG/TC-Luke.pdf}}</ref>.
Użyte przez Łukasza określenie «jak mniemano» ([[Język grecki|gr.]] ἐνομίζετο) umożliwiło uniknięcie sugestii, jakoby Jezus był synem Józefa. Dziewicze poczęcie Jezusa zostało już wcześniej określone w tej samej księdze<ref>{{Biblia|księga=Łk|rozdział=1|wersety=26-38}}</ref>. Istnieje jednakże szereg interpretacji tłumaczących relację, w jakiej słowo to pozostaje do treści całej perykopy:
* niektórzy widzą podawany przez Łukasza rodowód jako rzeczywistą genealogię Józefa, oprócz tej innej przytoczonej w Ewangelii Mateusza<ref>{{cytuj książkę | autor = Frederic William Farrar | tytuł = The Gospel According to St. Luke| wydawca = | miejsce =Cambridge | rok =1892 | strony = 369-375 | język = en}}</ref>;
* [[Jan z Damaszku|Jan Damasceński]] uznał wtrącenie «jak mniemano synem Józefa» za marginalną informację, przez którą Łukasz, w tym konkretnym przypadku, chce określić Jezusa jako syna Helego, określając dziadka ze strony matki, tzn. Helego (gr. Ἠλί), autor trzeciej Ewangelii rozpoczyna prezentację przodków Pana co do ciała.
=== Pokrewieństwo z Elżbietą ===
Ewangelista Łukasz odnotował, iż [[Elżbieta (postać biblijna)|Elżbieta]], matka [[Jan Chrzciciel|Jana Chrzciciela]], była «krewną»<ref>{{Biblia|księga=Łk|rozdział=1|wersety=36}}</ref> (gr. syngenēs, συγγενής) Marii oraz że Elżbieta pochodziła z kapłańskiego rodu [[Aaron (postać biblijna)|Aarona]], z pokolenia [[Lewi]]ego<ref name="ReferenceA">{{Biblia|księga=Łk|rozdział=1|wersety=5}}</ref>. [[Grzegorz z Nazjanzu]], biorąc pod uwagę te informacje, uważał, iż również Maria pochodziła z rodu Aarona i pokolenia Lewiego. W ten sposób linie królewska i kapłańska połączyły się w osobie Jezusa Chrystusa<ref>Por. np. ''Carmen 18''.</ref>. Tomasz z Akwinu uważał, iż ojciec Marii pochodził z pokolenia Judy, matka Marii z pokolenia Lewiego<ref>{{cytuj książkę |autor=[[Tomasz z Akwinu]] | tytuł = Summa Theologica IIIa, q.31, a.2| url =http://www.ccel.org/ccel/aquinas/summa.TP_Q31_A2.html | język =en | data dostępu = 2012-12-26}}</ref>.
== Rodowód Ewangelii Mateusza: od Abrahama do Jezusa ==
Mateusz rozpoczyna swoją Ewangelię: ''Rodowód Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abrahama. Abraham był ojcem Izaaka; Izaak ojcem Jakuba...'' i kontynuuje aż do ''Jakub ojcem Józefa, męża Marii, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem. Tak więc w całości od Abrahama do Dawida jest czternaście pokoleń; od Dawida do przesiedlenia babilońskiego czternaście pokoleń; od przesiedlenia babilońskiego do Chrystusa czternaście pokoleń''<ref>{{Biblia|księga=Mt|rozdział=1|wersety=1-17}}</ref>. Autor pierwszej Ewangelii od samego początku podkreśla tytuł-określnik Chrystus, którym w języku greckim oddano [[Język hebrajski|hebrajskie]] ''[[Pomazaniec|Mesjasz]]''. Pomazaniec miał być potomkiem króla Dawida. Genealogia służy więc ukazaniu owego pochodzenia. Mateusz rozpoczyna od nazwania Jezusa «synem Dawida», wskazując na jego królewskie pochodzenie, oraz «synem Abrahama», podkreślając, iż należał do [[Żydzi|Żydów]]. Oba określenia są fundamentalne i przywodzą na myśl obietnice Boże dane Abrahamowi i Dawidowi. Mateuszowy tytuł wstępny − księga rodowodu (gr. βίβλος γενέσεως) − bywa różnorodnie interpretowany. Przeważa jednak opinia, iż odnosi się on do genealogii, która zaraz za nim następuje. Pobrzmiewa sens znany z Septuaginty, która używa go dla oddania hebrajskiego słowa «toledot» (pokolenia, potomkowie)<ref name="Nolland2005">{{cytuj książkę |nazwisko = Nolland | imię = John | tytuł = The Gospel of Matthew: a commentary on the Greek text| wydawca =W.B. Eerdmans |miejsce=Michigan |rok = 2005| strony = 65-87| isbn = 978-0-8028-2389-2 | język= en}}</ref>.
{| class="wikitable references-small" style="margin:1em auto 1em auto; page-break-inside:avoid"
|+ '''Przodkowie Jezusa według Ewangelii Mateusza'''
|- valign="top"
| style="border:none;"| <ol start="1">
<li>[[Abraham]]</li>
<li>[[Izaak]]</li>
<li>[[Jakub (postać biblijna)|Jakub]]</li>
<li>[[Juda (postać biblijna)|Juda]] i ''[[Tamar (synowa Judy)|Tamar]]''</li>
<li>[[Peres|Fares]]</li>
<li>[[Chesron|Esrom]]</li>
<li>[[Arni (postać biblijna)|Arni]]</li>
</ol>
| style="border:none"| <ol start="8">
<li>[[Aminadab]]</li>
<li>[[Nachszon|Naasson]]</li>
<li>[[Szalmon|Salmon]] i ''[[Rachab]]''</li>
<li>[[Booz]] i ''[[Rut]]''</li>
<li>[[Obed (syn Booza)|Obed]]</li>
<li>[[Jesse]]</li>
<li>[[Dawid (król Izraela)|Dawid]] i ''[[Batszeba]]''</li>
</ol>
| style="border:none"| <ol start="15">
<li>[[Salomon (król Izraela)|Solomon]] i ''[[Naama (żona Salomona)|Naama]]'' </li>
<li>[[Roboam]]</li>
<li>[[Abiasz (król Judy)|Abiasz]]</li>
<li>[[Asa (król Judy)|Asa]]</li>
<li>[[Jozafat (król Judy)|Jozafat]]</li>
<li>[[Joram (król Judy)|Joram]]</li>
<li>[[Azariasz (król Judy)|Ozjasz]]</li>
</ol>
| style="border:none"| <ol start="22">
<li>[[Jotam (król Judy)|Jotam]]</li>
<li>[[Achaz]]</li>
<li>[[Ezechiasz (król Judy)|Ezechiasz]]</li>
<li>[[Manasses (król Judy)|Manasses]]</li>
<li>[[Amos (król Judy)|Amos]]</li>
<li>[[Jozjasz]]</li>
<li>[[Jojakim|Jechoniasz]]</li>
</ol>
| style="border:none"| <ol start="29">
<li>[[Salatiel]]</li>
<li>[[Zorobabel]]</li>
<li>[[Abiud]]</li>
<li>Eliakim</li>
<li>[[Azor]]</li>
<li>[[Sadok]]</li>
<li>[[Achim]]</li>
</ol>
| style="border:none"| <ol start="36">
<li>[[Eliud]]</li>
<li>[[Eleazar]]</li>
<li>[[Matta]]</li>
<li>Jakub</li>
<li>[[Józef z Nazaretu|Józef]] i ''[[Maria z Nazaretu|Maria]]'' *</li>
<li>'''[[Jezus Chrystus|Jezus]]'''</li>
</ol>
|}
Genealogia Mateusza jest znacznie bardziej złożona niż rodowód Łukasza. Posiada zawierające schemat otwarcie, dzieli się na trzy charakterystyczne «epoki» po czternaście pokoleń każda:
* pierwsza bogata jest w adnotacje, wymienia cztery matki oraz braci Judy, a także Zarę, brata Faresa;
* druga zawiera listę potomków króla Dawida, linię dynastyczną, przeocza jednak szereg pokoleń, kończąc na [[Jojakim|Jechoniaszu]] i jego braciach ''w czasie przesiedlenia babilońskiego'';
* trzecia wylicza tylko 13 pokoleń, łącząc Józefa z Zorobabelem poprzez szereg niezidentyfikowanych potomków, których liczba jest ewidentnie zbyt krótka dla tak długiego okresu.
Liczbę 42 pokoleń osiągnięto poprzez opuszczenie szeregu generacji, tak więc wybór trzech «epok» po czternaście pokoleń zdaje się być celowym zabiegiem natchnionego autora. Czternaście jest podwojeniem siódemki, symbolizującej doskonałość i [[Nowe Przymierze|przymierze]]. W [[Gematria|gematrii]] 14 jest liczbą imienia króla Dawida<ref name="Nolland2005"/>.
Mateusz wybrał grecką pisownię hebrajskich imion opierając się na Septuagincie. Kilka imion warte jest zwrócenia szczególnej uwagi<ref name="Bauckham1996">{{cytuj pismo | nazwisko =Bauckham | imię =Richard | tytuł = Tamar's Ancestry and Rahab's Marriage: Two Problems in the Matthean Genealogy| czasopismo =Novum Testamentum | wolumin = 37| wydanie=4 | strony = 313–329| data = 1996| wydawca = | miejsce = | issn = 1568-5365| doi =10.1163/1568536952663168}}</ref>:
* forma Asa (gr. Ἀσάφ) sugeruje identyfikację króla Asy z psalmistą Asafem<ref>Por. np. {{Biblia|księga=Ps|rozdział=50|wersety=1}}. Biblia przypisuje 12 psalmów temu bliżej nieznanemu autorowi.</ref>;
* forma Amos (gr. Ἀμώς) sugeruje identyfikację króla Amosa z prorokiem [[Amos (prorok)|Amosem]], aczkolwiek Septuaginta nie posiada tej formy, obie mogą być przyjęciem jakiejś zbliżonej im formy<ref>{{Biblia|księga=Łk|rozdział=1|wersety=10}}</ref>;
* charakterystycznymi są formy imion Boez (gr. Βόες) dla Booza (Septuaginta Βοος) oraz Rahab (gr. Ῥαχάβ) dla Rachab (Septuaginta Ῥαὰβ)<ref name="ReferenceA"/>.
=== Przodkinie ===
Mateuszowa Rachab identyfikowana jest z [[Rachab|nierządnicą]] znaną z [[Księga Jozuego|Księgi Jozuego]]<ref>{{Biblia|księga=Joz|rozdział=2|wersety=1-21}}</ref>. Pisownia imienia u Mateusza odbiega jednak od pisowni Septuaginty, której brakuje litery χ. Litery tej brak jest również w oryginalnej pisowni tego imienia w [[List do Hebrajczyków|Liście do Hebrajczyków]] (Ῥαὰβ 11,31)<ref>{{cytuj stronę | url =http://bibliaapologety.com/Hbr11.htm | tytuł =Hbr 11 | data dostępu = 2012-12-26 | autor =Cezary Podolski | opublikowany =www.bibliaapologety.com | język = el}}</ref> i [[List Jakuba|Liście Jakuba]] (Ῥαὰβ 2,25)<ref>{{cytuj stronę | url =http://bibliaapologety.com/Jk2.htm | tytuł =Jk 2 | data dostępu = 2012-12-26 | autor = Cezary Podolski| opublikowany =www.bibliaapologety.com | język = el}}</ref>. Mateusz jako jedyny nazywa ją żoną Salmona i matką Booza, całkowicie ignorując relacje z nierządnicą z Jerycha, podkreśloną w Liście do Hebrajczyków oraz w Liście Jakuba. Według [[Talmud]]u to [[Jozue]] poślubił Rachab<ref>''Megillah'' 14b-15a.</ref>. Odmienna niż w innych księgach pisownia imienia występuje tylko u [[Józef Flawiusz|Józefa Flawiusza]] i może być wynikiem użycia tego samego źródła. Biblista Richard Bauckham łączy ją z fragmentem z [[1 Księga Kronik|Pierwszej Księgi Kronik]]<ref name="Bauckham1996"/>, gdzie w rozdziale 2. wymienieni są Szalma i Rekab<ref>Por. odpowiednio: {{Biblia|księga=1Krn|rozdział=2|wersety=11}}{{Biblia|księga=1Krn|rozdział=2|wersety=55}}</ref>, co mogło wpłynąć na uznanie Rachab za córkę w linii kenickiej<ref>{{Biblia|księga=Sdz|rozdział=1|wersety=16}}</ref>. Rekab uznany jest za Kenitę w wersecie 55. Pierwszej Księgi Kronik. Mateuszowy Salmon zostaje w 1Krn wymieniony jako Szalma.
Zaskakuje fakt włączenia przez Mateusza do rodowodu Jezusa postaci kobiecych, biorąc pod uwagę fakt, iż w genealogiach Żydzi wyliczali tylko przodków męskich. Autor włączył do rodowodu [[Tamar (synowa Judy)|Tamar]], [[Rachab]], [[Rut]] i [[Batszeba|Batszebę]], kompletnie ignorując tak ważne niewiasty jak matriarchinie: [[Sara|Sarę]], [[Rebeka (postać biblijna)|Rebekę]] czy [[Lea (postać biblijna)|Leę]]. Kwestia ta jest wciąż dyskutowana przez biblistów.
Jak zakłada Mateusz, musi być wspólna charakterystyka czy cecha tych czterech kobiet, na którą lektor powinien zwrócić uwagę. Może jest to nieżydowskie pochodzenie: Rachab była [[Kananejczycy|Kananejką]], Batszeba, chociaż ma hebrajskie imię, była żoną [[Hetyci|Hetyty]], Rut pochodziła z [[Moab]]u, może być więc uznana za [[Moabici|Moabitkę]], pochodzenie Tamar nie jest jasno określone w Biblii, chociaż jej imię jest pochodzenia hebrajskiego. Wymieniając te postacie Mateusz chce być może przygotować czytelnika na objęcie misją Syna Bożego również pogan w rozumieniu biblijnym, czyli nie żydów. W ten sposób wprowadzony zostaje kontrast pomiędzy religią objawioną tzn. [[judaizm]]em a pogaństwem. Może chodzi też o niewierność i nieuporządkowanie tych kobiet: Rachab była nierządnicą<ref>{{Biblia|księga=Jk|rozdział=2|wersety=25}}</ref>, Tamar udawała ladacznicę, by uwieść [[Juda (postać biblijna)|Judę]]<ref>{{Biblia|księga=Rdz|rozdział=38|wersety=6-30}}</ref>, Batszeba popełniła czyny lubieżne<ref>{{Biblia|księga=2Sm|rozdział=11|wersety=2-4}}</ref>, Rut jest też z oczywistych względów oceniana negatywnie za swój postępek z Boozem<ref>{{Biblia|księga=Rt|rozdział=3|wersety=1-13}}</ref>. W ten sposób Mateusz chce ukazać, iż pomimo ludzkiego grzechu i słabości Bóg jest łaskawy i miłosierdziem odpowiada na ludzki grzech. Istnieje też wyjaśnienie, zakładające tendencyjne umieszczenie kobiet grzesznych, skandalicznie się prowadzących, by jeszcze większym światłem uwypuklona została nieskazitelność Marii Dziewicy. J. R. Porter uważa taką interpretacją za anachroniczną – w I wieku judaizm traktował wszystkie te kobiety jako postacie pozytywne<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Porter | imię = Joshua Roy | tytuł = Jezus Chrystus | wydawca = Diogenes | data = 1999 | isbn = 83-7227-371-5|strony=62}}</ref>. Żadne z powyższych tłumaczeń nie wyjaśnia jednoznacznie akurat takiego wyboru niewiast i umieszczenia ich w genealogii<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = Hutchinson| imię = John| tytuł = Women, Gentiles, and the Messianic Mission in Matthew's Genealogy | czasopismo = Bibliotheca Sacra| wolumin = 158 | strony = 152–164| data =2001 | wydawca = Dallas Theological Seminary| miejsce = Dallas| issn = 0006-1921| język =en}}</ref>. Nolland<ref name="Nolland2005"/> zwrócił uwagę, iż tylko te cztery kobiety znane były i są związane z genealogią Dawida znajdującą się w końcowej części [[Księga Rut|Księgi Rut]]<ref>{{Biblia|księga=Rt|rozdział=4|wersety=18-22}}</ref>.
Również zakończenie genealogii zaskakuje: po wymienieniu przodków Józefa, Mateusz identyfikuje go nie jako ojca Jezusa, ale jako męża Marii. Tekst grecki wyraża dobitniej niż tłumaczenia fakt pochodzenia Jezusa z Marii bardziej niż jego związek z Józefem. W ten sposób ewangelista chciał dobitniej podkreślić dziewicze poczęcie Jezusa. Jezusa nie zrodził Józef, ale Bóg.
{| class="wikitable references-small" align="right" style="margin:1em"
|+ Opuszczenia w przodkach
|- valign="bottom"
! width=50%|Stary Testament<ref>{{Biblia|księga=1Krn|rozdział=3|wersety=4-19}} według Septuaginty</ref>!! width=50%|Mateusz
|-
| <div>[[Dawid (król Izraela)|Dawid]]</div>
<div>[[Salomon (król Izraela)|Salomon]]</div>
<div>[[Roboam]]</div>
<div>[[Abiasz (król Judy)|Abiasz]]</div>
<div>[[Asa (król Judy)|Asa]]</div>
<div>[[Jozafat (król Judy)|Jozafat]]</div>
<div>[[Joram (król Judy)|Joram]]</div>
<div>[[Ochozjasz (król Judy)|Achazjasz]]</div>
<div>[[Joasz (król Judy)|Joasz]]</div>
<div>[[Amazjasz (król Judy)|Amazjasz]]</div>
<div>[[Azariasz (król Judy)|Azariasz]]</div>
<div>[[Jotam (król Judy)|Jotam]]</div>
<div>[[Achaz]]</div>
<div>[[Ezechiasz (król Judy)|Ezechiasz]]</div>
<div>[[Manasses (król Judy)|Manasses]]</div>
<div>[[Amon (król Judy)|Amon]]</div>
<div>[[Jozjasz]]</div>
<div>[[Joachaz (król Judy)|Joachaz]]</div>
<div>[[Jojakin|Jojakim]]</div>
<div>[[Pedajasz]]</div>
<div>[[Zorobabel]]</div>
| <div>[[Dawid (król Izraela)|Dawid]]</div>
<div>[[Salomon (król Izraela)|Salomon]]</div>
<div>[[Roboam]]</div>
<div>[[Abiasz (król Judy)|Abiasz]]</div>
<div>[[Asa (król Judy)|Asa]]</div>
<div>[[Jozafat]]</div>
<div>[[Joram (król Judy)|Joram]]</div>
<div align="center">—</div>
<div align="center">—</div>
<div align="center">—</div>
<div>[[Azariasz (król Judy)|Ozjasz]]</div>
<div>[[Joatam]]</div>
<div>[[Achaz]]</div>
<div>[[Ezechiasz (król Judy)|Ezechiasz]]</div>
<div>[[Manasses (król Judy)|Manasses]]</div>
<div>[[Amos]]</div>
<div>[[Jozjasz]]</div>
<div align="center">—</div>
<div>[[Jojakin|Jechoniasz]]</div>
<div>[[Salatiel]]</div>
<div>[[Zorobabel]]</div>
|}
=== Opuszczenia ===
W genealogii zostali opuszczeni trzej królowie judzcy: [[Ochozjasz (król Judy)|Ochozjasz]], [[Joasz (król Judy)|Jehoasz]] i [[Amazjasz (król Judy)|Amazjasz]]. Kolejny władca [[Azariasz (król Judy)|Uzjasz]] (nazywany też Azariaszem) ma greckie imię Ozjasz, bardzo podobne do pierwszego z niewymienionych. Istnieją interpretacje usprawiedliwiające opuszczenie błędem kopisty (tzw. homeoteleuton), który nie zapisał powtórzeń dwóch podobnych imion. Tych trzech władców było szczególnie niegodziwych, z mocą zostali zniszczeni przez Boga. Należeli do przeklętej linii [[Achab]]a<ref>Por. 2Krn 22,7-9; 24,23-25; 25,27-28.</ref> poprzez pokrewieństwo z [[Atalia|Atalią]]<ref>Por. 1Krl 21,21-29; Wj 20,5; Pwt 29,20.</ref>. Mateusz poczuł jako uzasadnienie ich pominięcie, tworząc swoje czternastopokoleniowe grupy<ref name="Nolland1997">{{cytuj pismo | nazwisko = Nolland| imię = John | tytuł = Jechoniah and His Brothers | czasopismo = Bulletin for Biblical Research | wolumin = 7| strony = 169-178| data = 1997| url =http://www.biblicalstudies.org.uk/pdf/genealogy_nolland.pdf | język = en}}</ref>.
Kolejnym niewymienionym królem jest [[Jojakim]], ojciec [[Jojakin]]a, znany również jako Jehojakim. W języku greckim imiona te brzmią jeszcze bardziej podobnie. Obaj brani są czasem za ''Joachima''. Kiedy Mateusz mówi: "Jozjasz ojcem Jechoniasza i jego braci w czasie przesiedlenia babilońskiego", łączy obu, ponieważ to Jojakim miał braci, ale przesiedlenie miało miejsce za Jojakima. Niektórzy bibliści upatrują tutaj błędu, inni dostrzegają celowy zabieg, mający na celu wyliczenie dokładnie czternastu potomków króla Dawida<ref name="Nolland1997"/>.
Ostatnia grupa przed Jezusem zdaje się liczyć tylko 13 pokoleń. Próbowano podać następujące wyjaśnienia tej kwestii:
* jeśli Mateusz nie pomylił się w liczeniu i mniejsza liczba generacji pojawia się celowo, pierwsze imię lub ostatnie może być liczone dwa razy (zarówno Dawid jak Jechoniasz);
* jeśli uznamy Jojakim jako syna Jozjasza, wtedy Jechoniasz może być liczony wraz z następną grupą już po powrocie z [[Niewola babilońska|niewoli babilońskiej]]<ref name="Nolland2005"/>;
* możliwe, że Marię trzeba uważać za oddzielne pokolenie w związku z istnieniem małżeństwa z Józefem. Chociaż to wydaje się mało prawdopodobne, może jednak stać się koniecznym ze względu na dziewicze poczęcie Chrystusa<ref>{{cytuj książkę | autor = Joel B. Green| autor2 =Scot McKnight | autor3= I. Howard Marshall | tytuł =Dictionary of Jesus and the Gospels: A Compendium of Contemporary Biblical Scholarship | wydawca =Downers Grove | miejsce = | rok = 1992| strony = 254–258| isbn = 0-8308-1777-8 | język= en}}</ref>;
* ktoś zaproponował, że oryginalny tekst Mateusza wymieniał Józefa jako ''ojca'' Marii, która następnie pojęła za męża innego mężczyznę o tym samym imieniu<ref name="Blair1964">{{cytuj pismo | nazwisko = Blair | imię = Harold A.| tytuł = Matthew 1,16 and the Matthaean Genealogy | czasopismo = Studia Evangelica| wolumin = 2 | strony = 149–154| data = 1964}}</ref>.
Jeśli króla [[Jojakin]]a, urodzonego około 616 p.n.e., dzieli od Jezusa, urodzonego około 2 p.n.e., tylko 13 pokoleń, jak podaje Mateusz, to na każde pokolenie przypada około 50 lat. Jest to raczej nieprawdopodobne, jeśli nie powiedzieć niemożliwe. Ogólnie przyjmuje się, że jak wcześniej Mateusz potraktował dobór imion przodków w sposób dosyć swobodny, tak również w tej ostatniej grupie dowolnie usunął pokolenia. W tekście Starego Testamentu znajdujemy jeszcze większe luki w wyliczeniach pokoleń<ref>Por. np. [[Księga Ezdrasza|Ezd]] 7,1-5 z 1 [[1 Księga Kronik|1Krn]] 6,3-14.</ref>. Być może autor uznał za naturalne pominięcie powtarzających się imion w sekwencjach dziadek-ojciec-syn<ref>{{cytuj książkę | autor = William F. Albright | autor2 = C. S. Mann | rozdział = Matthew: A New Translation with Introduction and Commentary| tytuł= The Anchor Bible | wydawca =Doubleday & Company | miejsce = New York| rok = 1971| tom =26 | isbn = 978-0-385-08658-5 | język= en}}</ref>.
== Próba rekonstrukcji realnego rodowodu Jezusa ==
Ponieważ w rodowodzie [[Ewangelia Mateusza|Ewangelii Mateusza]] (1,1-17) brakuje niektórych imion, w związku z czym określenie realnego stopnia pokrewieństwa może nie być ścisłe. Na przykład król Judei [[Joram (król Judy)|Joram]] widnieje jako ojciec [[Azariasz (król Judy)|Ozjasza]], lecz faktycznie był jego pra pradziadkiem. Poniżej podajemy listę przodków według tej Ewangelii, uzupełnioną z wykorzystaniem innych źródeł.
{|class="toccolours" style=text-align:center
Linia 298 ⟶ 550:
|-
|}
== Dziewicze narodziny ==
Linia 565 ⟶ 566:
[[Ebionici]], którzy zaprzeczali dziewiczemu poczęciu Jezusa, używali [[apokryf]]icznej ewangelii, która, według świadectwa [[Epifaniusz z Salaminy|Epifaniusza]], była wybrakowaną wersją Ewangelii Mateusza, po usunięciu m.in. genealogii oraz narracji o poczęciu i narodzeniu<ref>{{cytuj książkę | autor = [[Epifaniusz z Salaminy]]| tytuł = Panarion | strony = 30.14| url = http://khazarzar.skeptik.net/books/panariog.htm | język= el}}</ref>.
{{commonscat|Genealogy of Jesus Christ}}{{portal|Biblia}}
== Przypisy ==
| |||